نگرانيها از فرونشست زمين در تهران تا حدي است كه برخي گزارشها نشان ميدهد سرعت سالانه نشست زمين در دشت تهران در برخي نقاط به 36 سانتيمتر در سال رسيده است. برخي گزارشهاي مطالعاتي هم تصريح كردهاست گستره نشست دشت شهريار بيشترين سرعت را داشته و بخشهايي از مناطق 16 تا20 تهران را در برگرفته و در معرض ريسك بالا قرار داده است.
در همين زمينه معاون پيشگيري سازمان مديريت بحران كشور با بيان اينكه از مدتها قبل بحث پيرامون تهيه و تدوين بسته اجرايي كاهش خطر فروريزش در شهر تهران در دستوركار قرار گرفت، گفت: «نهايتاً با برگزاري جلسات مختلف با حضور كارشناسان و مسئولان مربوطه اين بسته تصويب شده و اخيراً نيز از سوي هيئت وزيران براي اجرا ابلاغ شد.» بهنام سعيدي با اشاره به ابلاغيه ديگر هيئت وزيران در حوزه مديريت بحران تصريح كرد: «تهيه و تدوين سند آسيبشناسي مديريت بحران كلانشهرهاي كشور اقدام ديگري بود كه با محوريت معاونت پيشگيري سازمان مديريت بحران كشور انجام شد و سرانجام به تصويب رسيد و توسط هيئت وزيران براي اجرا ابلاغ شد.»
آموزش به فرمانداران و مديركلها
معاون پيشگيري سازمان مديريت بحران كشور همچنين از تهيه، تدوين و تصويب ضابطه 406 كه مربوط به برنامه آمادگي مدارس در برابر زلزله است،خبر داد و گفت: «اين ضابطه پس از تصويب از سوي رئيس سازمان برنامه و بودجه و وزير كشور به تمامي دستگاههاي ذيربط و استانهاي سراسر كشور ابلاغ شد تا اجرايي شود.»
سعيدي از آموزش به 200 فرماندار، 31 معاون هماهنگي امور عمراني، 31 مدير كل مديريت بحران استانها و 60 كارشناس ستادي و استاني در زمينههاي آشنايي با وظايف و كاهش خطرپذيري لرزهاي خبر داد و گفت: «علاوه بر آن حدود 10 هزارنفر از اعضاي شوراي هماهنگي مديريت بحران در 24 استان كشور به مدت 44 ساعت تحت آموزش تخصصي قرار گرفتند.»
معاون پيشگيري سازمان مديريت بحران كشور با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه آموزش خاطرنشان كرد: «درس مديريت بحران در دروس دانشگاهي سراسر كشور گنجانده شده و سرفصلهاي مربوط به آن نيز توسط وزارت علوم، تحقيقات و فناوري به دانشگاههاي سراسر كشور ابلاغ شد، علاوه بر آن مقطع دكتري مهندسي سوانح در دانشگاههاي مادر كشور با اخذ مجوز از وزارت علوم، تحقيقات و فناوري ايجاد شده و در دانشگاههاي علوم پزشكي نيز درس مديريت مخاطرات در سلامت و بلايا در دانشگاههاي علوم پزشكي سراسر كشور گنجانده شد.»
عوامل اصلي فرونشست
سال گذشته هم رئيس كميسيون كشاورزي و آب اتاق تهران در خصوص فرونشست زمين در استان تهران گفت: جنوب تهران به طور جدي با مخاطرات نشست زمين مواجه است و بررسيها و گزارشهاي مطالعاتي نشان ميدهد كه در ميان مناطق بيستودوگانه تهران، در مناطق شمالي و به طور كلي در شهر تهران دو عامل براي فرونشست وجود دارد. عامل اول فرسودگي تأسيسات شهري از جمله فرسودگي لولههاي آب و نشت آب و در نتيجه نشست زمين ناشي از اين عامل است و عامل ديگر حفاريهاي صورت گرفته از جمله شبكه مترو است،اما در ساير مناطق كه عمدتاً در جنوب تهران واقع است، به دليل افت آبهاي زيرزميني و آثار آن نشست زمين خطري جدي محسوب ميشود و بايد به آن توجهي فوقالعاده كرد.
به گفته كاوه زرگران، طبق بررسيها، مناطق 16، 17، 18، 19 و 20 شهرداري تهران و شهرهاي اسلامشهر، شهريار، چهاردانگه، نسيم شهر، صباشهر و كهريزك تحتتأثير فرونشست دشت تهران قرار دارند.
باز هم مشكل كمبود اعتبارات
رئيس كميسيون كشاورزي، آب و صنايع غذايي اتاق تهران، يكي از مهمترين دلايل ايجاد فرونشست زمين را برداشت اضافي از آبهاي زيرزميني دانست و گفت: تبعات فرونشست زمين در دشت تهران منجر به افزايش ريسك تخريب تأسيسات زيربنايي و فرونشست در شبكههاي گاز در اين منطقه شده است.
جواد ميبدي، مدير كل دفتر نظامهاي بهرهبرداري و حفاظت آب و آبفاي وزارت نيرو هم به پروژههاي مربوط به وزارت نيرو در خصوص كاهش فرونشست در كشور اشاره كرد و گفت: جايگزيني پساب با چاههاي كشاورزي در دشتهاي ممنوعه، تقويت و استقرار گروههاي گشت و بازرسي، تهيه و نصب كنتور حجمي و هوشمند آب و برق، اطلاعرساني و ايجاد سامانه كنترل و نظارت و انسداد چاههاي فاقد پروانه و مضر به مصالح عموم از جمله ديگر اقدامات وزارت نيرو در اين خصوص بوده است.
در مجموع چالشهاي اصلي در اجراي طرح احيا و تعادلبخشي در سالهاي گذشته، كمبود اعتبارات، تأخير در ابلاغ تخصيصها و زمانبر بودن هماهنگيهاي نهادهاي دولتي بوده است.
نظر شما