به گزارش ایرنا، این آکادمی که برندگان نوبل ادبیات را انتخاب می کند مدتی است بحرانی ترین روزها را در 123 سال فعالیتش تجربه می کند.
ماجرا با یک پویش مردمی از آبان-آذر سال 1396 شروع شد؛ پویش « من هم» که در قالب آن 18 زن مدعی شده اند از سال های 1996 تاکنون توسط «ژان کلود آرنالت» همسر «کاترین فروستِنسون» - از اعضای آکادمی نوبل- مورد تعرض قرار گرفته اند.
پس از این ماجرا آکادمی اعلام کرد که آرنالت هیچ عضویتی ندارد و ارتباط آکادمی با او نیز به طور کامل قطع شده است؛ اما اینهاکافی نبود تا اینکه 'سارا دنیوس' دبیر کل و رئیس هیات این آکادمی مجبور به کناره گیری شد.
به دنبال این کناره گیری نه تنها اوضاع آرام نشد بلکه روز به روز جنجال های آن افزایش یافت تا اینکه خبر استعفای سه عضو دیگر به نام های«پیتر انگلاند»،«کلاس اوسترگرن»، «شل اسپمارک») دستمایه اخبار رسانه ها شد تا بنویسند این نهاد علمی درگیر بزرگترین بحران از زمان فعالیت تاکنون شده است.
در این ماجرا کاترین فروستنسون همسر آرنالت هم از کار کنار گذاشته شده و حالا پنج عضو از 18 عضو آکادمی هیات انتخاب نوبل ادبیات دیگر مشغول فعالیت نیستند.
بر اساس قواعد آکادمی 18 فردی که به عنوان اعضای آن انتخاب می شوند، تا پایان عمر در این سِمت باقی خواهند ماند. در صورتی که به هر دلیل بخواهند قطع همکاری کنند جایگاه آنها تا زمان زنده بودن شان خالی خواهد بود و به فرد دیگری واگذار نمی شود. این قانون، موضوع کناره گیری های اخیر را بیش از پیش برای آکادمی پیچیده کرده به طوری که حتی پای پادشاه سوئد که کمتر دیده شده وارد مسائل جاری کشور شود را نیز به این موضوع باز کرده و گفته است که قصد دارد قواعد مربوط به چگونگی اعضای آکادمی را تغییر دهد.
آکادمی نوبل سال 1895 پایه گذاری شد و از سال 1901 سالانه به اعطای جوایزی در رشته های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح به افراد می پردازد.
جایزه نوبل به وصیت صاحب کارخانه ساخت سلاح و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به دلیل اختراع دینامیت می‌شناسند، پایه‌گذاری شد.
نقل شده سال 1888 یک روزنامه فرانسوی درباره مخترع دینامیت، وقتی هنوز در قید حیات بود چنین آگهی چاپ کرد: «فرشته مرگ مرده ‌است، دکتر آلفرد نوبل فردی که برای ایجاد راهی برای کشتن افراد بیشتر در زمان کمتر ثروتمند شده بود؛ دیروز فوت کرد».
در آن زمان آلفرد پس از مشاهده این آگهی بر آن شد تصویری که از او در افکارعمومی نقش بسته را تغییر دهد و در وصیت نامه ای دارایی های کلانش را به راه اندازی یک جایزه جهانی اختصاص داد و از این طریق آکادمی نوبل با توجه به شاخص های خودش برندگان رشته های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح را سالانه انتخاب و اعلام می کند.
برپایه آنچه در رسانه های غربی منتشر شده پس از گزارش 18 مورد آزار جنسی، خانم دنیوس دبیرکل آکادمی نوبل پیگیری دراین مورد را شروع کرده و نه تنها اتهام های جنسی رد نشده بلکه تخلف های دیگری ازجمله هفت مورد فاش کردن اطلاعات برندگان جایزه نوبل و نیز برخی مسائل اقتصادی مرتبط با فعالیت آرنالت که همسرش به عنوان عضو این آکادمی فعالیت دارد مشاهده شده است.
آرنالت که به عنوان یکی از شخصیت‌های فرهنگی در سوئد شناخته می شود به محض اعلام آزار جنسی ، ضمن رد این اتهام ها اعلام کرده که در آکادمی نوبل عضویت ندارد اما عضویت همسرش فروستنسون در این آکادمی کافی بود تا موضوع براحتی فراموش نشود.
همسر فروستنسون روابط نزدیکی با آکادمی نوبل داشته و مدیر باشگاهی فرهنگی و ادبی است که در آن با همکاری نویسندگان برنده نوبل جلسات کتاب خوانی و نمایشگاههای کتاب برگزار می شود. وی همچنین اداره آپارتمانی را در پاریس که متعلق به آکادمی نوبل است برعهده دارد.
بحران آکادمی نوبل آنقدر دامنه داشته که مقام های سوئد را نیز به مداخله کشانده است؛ نخست وزیر این کشور گفته است: «باز گرداندن اعتماد و احترام به آکادمی بستگی دارد، این مشکل بزرگی برای سوئد است».
«کارل گوستاو شانزدهم» پادشاه سوئد نیز اعلام کرده که با استفاده از قدرت خود به این مشکل ورود خواهد کرد تا به این ترتیب قوانین آکادمی را اصلاح کند.
غیر از مقام های سوئدی این ماجرا در بین افکارعمومی و نخبگان این کشور و کل اروپا نیز بازتاب های زیادی داشته است. مقامات قضایی سوئد تأیید کرده اند که تحقیقات در مورد رسوایی اخیر ادامه دارد.
اعتراض ها از یکسو به آزار جنسی که حیثیت و اعتبار یک موسسه جهانی را خدشه دار کرده و از سوی دیگر به برکناری های اعضای آکادمی است؛ حتی گفته شده استعفای سه عضو آکادمی در اعتراض به نحوه واکنش ها بوده که به کناره گیری دنیوس ، زن مشهور پاپیون پوش آکادمی انجامیده است.
اگرچه در شبکه های مجازی برخی کاربران با کلید واژ هایی مثل پاپیون و نیز انتشار عکس های مربوط به پوشش خودشان با پاپیون در اعتراض به این برکناری ها منتشر شده اما بیشتر اعتراض ها علیه آزارجنسی بوده که به اعتبار موسسه نوبل آسیب وارد کرده است.
دنیوس که از سال 2015 ریاست دائمی هیات انتخاب جایزه نوبل رابرعهده گرفته و نخستین زن در این مقام به شمار می رود گفته است: کناره گیری من خواسته آکادمی بود و من نیز تصمیمم را گرفتم.
وی که در چندماه گذشته مشغول بررسی موضوع فعالیت های مرتبط با متهم آزارجنسی بوده تاکید کرده است: از شنیدن این اخبار «شوکه و ناراحت» شده ام و هیچ دلیلی برای شک کردن به این اظهارات ندارم.
صدها نویسنده و مدرس دانشگاه در سوئد بشدت به آکادمی نوبل سوئد حمله کرده اند و گفته‌اند این نهاد دیگر برای اعطای این جایزه صلاحیت ندارد.
افکارعمومی جهان بویژه اروپا حالا چشم انتظار است تا ببیند سرانجام آکادمی نوبل که طی فعالیت هایش تاکنون با جنجال و حاشیه بیگانه نبوده و همواره مورد اتهام سیاسی کاری در انتخاب گزینه ها قرار داشته با این پرونده آزارجنسی و برکناری اعضایش چکار خواهد کرد.
«انتخاب نامزدهای دریافت نوبل براساس شاخص هایی مانند نئولیبرالی، انتخاب چهره هایی که نافی صلح جهانی و مروج جنگ بوده اند به عنوان نامزد دریافت نوبل صلح، آمریکایی یا صهیونیستی بودن برگزیدگان و کم توجهی به زنان در انتخاب نامزدها» ازجمله اتهام هایی به شمار می رود که این آکادمی تاکنون طی سال ها فعالیت با آن مواجه بوده است.
اروپام-1008**1590
گزارش از: داود میاندهی