حجتالاسلام و المسلمین سید محمدعلی ایازی، استاد حوزه و دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان که به مناسبت فرا رسیدن سالروز میلاد امام حسین (ع) انجام شد، با اشاره به شاخصهها و مؤلفههای برجسته سبک زندگی حسینی، اظهار کرد: سه مؤلفه مهم و سبک ساز در حیات و شخصیت امام حسین(ع) دیده می شود که عبارتند از: خانواده، دانش، تربیت و اخلاق انسانی.
ایازی ادامه داد: شخصیت امام حسین (ع) در یک دوره خاص تاریخی شناخته میشود و دوران کودکی، نوجوانی و دوران امامت امام حسن(ع) مغفول مانده و کمتر در متون و محافل بحث شده است و بیشتر ششماهه آخر عمر ایشان مورد نظر قرار گرفته است، بنابراین، ما این سه مؤلفه را بررسی می کنیم.
وی با بیان اینکه نخستین شاخصه سبک زندگی امام حسین (ع) که ایشان را از دیگر فرزندان امام علی(ع) ممتاز میگرداند، موقعیت و جایگاه خانوادگی بود، اضافه کرد: اگرچه محمد حنفیه و حضرت ابوالفضل (ع) و برادران شان هم فرزند امیرالمومنین امام علی (ع) هستند اما حسنین(ع) یک شاخصه برجسته نسبت به دیگر فرزندان داشتند که هم فرزند امام علی(ع) و هم فرزند حضرت زهرا(س) بودند لذا در جنگ صفین امیرالمؤمنین(ع) به محمد حنفیه فرمان میدهند که به جبهه برود و میفرمایند: فعلاً نمیخواهم حسین (ع) به میدان برود یعنی حسنین(ع) را ذخیره شخصیتی و فرزند رسولالله (ص) میداند.
ایازی ادامه داد: پیامبر گرامی اسلام(ص) به این نوه کوچک، علاقه بسیار داشتند، همواره به ایشان ابراز محبت می کردند، بر زانوی خود جای میدادند و ایشان را با تعلیمات وحیانی تربیت می کردند، همچنین پرورش امیرالمومنین علی علیهالسلام نیز در کنار این توجهات قرار داشت که موجب شد، شخصیتی همچون حضرت اباعبدالله حسین(ع) تربیت شود.
امام حسن (ع) و امام حسین (ع)؛ سید شباب اهل جنه
وی با اشاره به اینکه امام حسن (ع) و امام حسین (ع) در فرهنگ دینی مسلمانان، «سید شباب اهل جنه» شناخته میشوند، تصریح کرد: این دو آقازاده(ع) با یک تربیت خاص و موردتوجه پیامبر(ص) بزرگ شده بودهاند که سبک زندگی آنها میتواند بسیار آموزنده باشد.
ایازی با اشاره به اینکه دومین شاخصه سبک زندگی حسینی، دانش بالای ایشان است، افزود: امام حسین (ع) تربیت شده پیامبر(ص) و امیرمومنان امام علی (ع) بودند که هرردو در دانش برجسته بودند و به این دو فرزند نیز منتقل شده بود.
وی گفت: بهترین دلیل روایات و خطبه هایی است که از ایشان باقی مانده و جامعیت دانش دینی و اخلاقی در آن نمایان است، حکمت ها و پندهای ایشان جدا از مباحث حماسی و سیاسی، بیانگر فهم علمی حضرت حسین(ع) است.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه اخبار بسیاری با همه سختی و فشار از امام حسین علیهالسلام نقل شده که حاکی از علم و ذوق سرشار، قوت فطانت، استعداد و قریحه و استحکام منطق است، افزود: هرچه انسان در این سخنان که در کتاب «کلمات امام حسین(ع)» و بخشی از «تحف العقول» و در جلد «حیات امام حسین(ع)» «بحارالانوار» مجلسی در حالات سیدالشهدا علیهالسلام آمده است، دقیقتر می شود، بیشتر به این نکته دست مییابد که ایشان یک بصیرت خارقالعاده و بینش غیبی در امر دین، داشته و آن آموزش و تربیت خانوادگی راهنمای آن حضرت(ع) بوده است.
اخلاق از ویژگی های برجسته امام حسین(ع)
عضو مجمع محققین حوزه علمیه قم با بیان اینکه سومین شاخصه، ادب امام حسین (ع) بود، گفت: سیدالشهدا(ع) تربیت شده حضرت زهرا(س) است، لذا از ادب بالا و زبان زدی برخوردار بودند، ایشان با همسران و فرزندان خویش در نهایت ادب، محبت و مهربانی معاشرت میکرد.
ایازی اضافه کرد: امام حسین(ع) درباره همسر باوفایش، رباب و دختر شیرینزبانش، سکینه چنین میگفت: «به جان خود سوگند، خانهای را دوست میدارم که سکینه و رباب را میزبانی کند. من این دو را دوست میدارم و مالم را در راه آنان میدهم و کسی نمیتواند مرا بر این علاقه و دوستی ملامت کند.«
وی ادامه داد: همین دوستی و صمیمیت است که بنای خانواده را محکم و استوار میگرداند و از تزلزل و فروپاشی آن جلوگیری میکند، ثمره این وفاداری و انس امام(ع) با همسرش را در رفتار همسر ایشان پس از شهادتشان میبینیم.
علاقه بسیار امام حسین (ع) به امام حسن (ع)
ایازی با بیان اینکه امام حسین علیهالسلام به برادرش امام مجتبی علیهالسلام بسیار احترام میگذاشت و همواره با او، هم گام و همراه بود و هیچگاه میان دو برادر شکافی رخ نداد، تصریح کرد: آنچه یکی از این دو برادر انجام میداد، دیگری میپسندید و میپذیرفت، از امام باقر علیهالسلام نقل شده است که امام حسین علیهالسلام بهقدری، برادرش امام مجتبی علیهالسلام را گرامی میداشت و بزرگ میشمرد که در حضور او هیچوقت سخن نمیگفت.
عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم با بیان اینکه امام حسین (ع) همواره با دوست و دشمن چنین بود، گفت: ایشان در مسیر خود به کوفه، از سرزمین اشراف گذشت و به اصحابش دستور داد آب فراوانی بردارند و همه مشکها را پر کنند. یاران حسین علیهالسلام نیز به دستور امام، آب زیادی برداشتند و حرکت کردند. در منزل گاه بعدی به نام ذوحسم، به سپاه حرّبن یزید ریاحی برخوردند که مأمور بودند سر راه امام حسین علیهالسلام بنشیند و مانع رفتن او به کوفه شوند و یا تسلیموار نزد ابن زیاد ببرند. در آن گرمای شدید، فریاد العطش سربازان حرّ که سخت تشنه شده بودند، بلند بود. حسین علیهالسلام، به یاران خویش دستور داد تا نه تنها سپاهیان دشمن، بلکه اسبها و مرکبهایشان را نیز سیراب کنند. علی بن طعان محارمی میگوید: «من آخرین نفر از سپاه حر بودم که امام حسین علیهالسلام با دست خود، من و اسبم را سیراب کرد. چون فشار آب از دهانه مشک زیاد بود، آن حضرت لبه مشک را به عقب برگرداند تا فشار آب کم شود و من بهراحتی آب بخورم. این حسین علیهالسلام است که در همه احوال و حکایات، مشت را با بوسه پاسخ میدهد و با دشمن مهر میورزد، جوان مردی و بزرگواری دارد و راهنمایی میکند.
وی اضافه کرد: امام حسین علیهالسلام با مسکینان و مستمندان مینشست و میگفت: «خداوند، اهل کبر و مستکبران را دوست ندارد». یک روز بر چند کودک گذر کرد که سرگرم خوردن یک قطعه نان بودند. بچهها از امام خواستند تا با آنها همغذا شود. امام با لطف و مهربانی، دعوت اطفال را پذیرفت و با آنها همغذا شد. آنگاه بچهها را با خود به خانه برد و آنها را از غذا سیر کرد و به آنها لباس پوشانید.
گوشهای از آزادگی و حریت در سبک زندگی امام حسین(ع)
ایازی با اشاره به اینکه آزادگی و حریت در سبک زندگی امام حسین(ع) بسیار شاخص بود، افزود: آزادگی و حریت، منشی است که انسان در اثر یک تربیت دینی به دست میآورد و خود را رها از تعلقات شخصیتی و منیتی میداند و این ویژگی امام حسین(ع) بسیار قابل تأمل است.
وی تاکید کرد: امام حسین علیهالسلام، تاریخ بشری را پر از حماسه و ایثار کرد و درس آزادگی و عزت به انسانها آموخت. دلاوری و بیباکی برای مقابله با دشمن و هراسیدن از خطرها و اقدامهای دشوار یکی از مهمترین ملکات اخلاقی است که در حسین بن علی علیهالسلام جلوهگر بود. روح حماسی در میدانهای نبرد در خصلتهای فردی و زمینههای تربیتی آن امام ریشه داشت. صلابت و قاطعیت امام حسین علیهالسلام در مخالفت کردن با یزید و خودداری ورزیدن از بیعت با وی، نمونهای از این صلابت و تربیت دینی و معنوی و حریت و آزادگی او بود.
رفتار امام حسین (ع) با خدمتکاری که غذا را روی لباس ایشان ریخت
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و تحقیقات با اشاره به واقعه تاریخی در زندگی امام حسین (ع) گفت: سیدالشهدا(ع) مجلس مهمانی برای برخی از بزرگان مدینه ترتیب داده بودند و لباس خوبی نیز برای این مهمانی بر تن کرده بودند، در ساعتی از مراسم، یکی از خدمتکاران در حالی که حضرت در مقابل درب نشسته بودند، سینی حاوی غذا را بر لباس حضرت ریختند و موجب آلودگی این لباس شدند، حضرت۰ع) در این لحظه فرمودند: «وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ» و آرام به داخل اتاقی رفتند و لباسی عوض کردند، خدمتکار در ذهن خود گذراند که با رفتن مهمانان حضرت با وی برخورد خواهد کرد.
وی ادامه داد: بعد از پایان مهمانی حضرت(ع) خدمتکار را صدا زدند و به وی دلداری دادند و فرمودند: «تو آزادی و میتوانی بروی» و برای آنکه این فرد بتواند زندگی مستقلی برای خود داشته باشد، کیسهای حاوی پول نیز به وی عطا کردند و این نشان از حریت و آزادگی امام است.
هدف امام حسین (ع) از فداکردن تمامی داراییهایش برای خداوند
ایازی در پاسخ به این سؤال که امام حسین (ع) در سبک زندگی خود به چه درجاتی رسیدند که هر آنچه داشتند، در روز عاشورا فدای راه خداوند کردند، ابراز کرد: ایشان هدفشان آرمانخواهی بود و به همین جهت با تمام سختیها و دشواری ها کنار آمدند و مقاومت کردند.
شهادت امام حسین (ع) در روز عاشورا مصداق قتل صبر
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه شهادت امام حسین (ع) در روز عاشورا مصداق «قتل صبر» بود، تصریح کرد: ممکن است فردی را با سر بریدن و یا فرد دیگری را با یک تیر از پای درآورند اما زمانی که فردی به شکل زجرآوری میکشند، قتل صبر نامیده میشود.
وی با اشاره به اینکه شهادت امام حسین (ع) بر اساس نقلهای گوناگون، مصداق قتل صبر بود زیرا بسیار زجرآور و سخت بود، گفت: امام حسین (ع) در چنین وضعیتی صبر پیشه کردند و مقاومت نمودند تا به آرمان خود دست پیدا کنند.
ایازی در پایان خاطر نشان کرد: سیدالشهدا(ع) میتوانست که با بیعت با یزید، جان خود را حفظ کند اما ایشان میدانست که بیعت با یزید به معنای قبول تمامی زشتیها و پلشتیهای آن دوران است لذا حاضر به بیعت نبودند تا جامعه اسلامی در چنین وضعیتی باقی بماند و اینگونه فرمودند: «اِنّا لِلّهِ وَاِنّا اِلَيْهِ راجِعُونَ وَعَلَى الاْسْلامِ الْسَّلامُ اِذ قَدْ بُلِيَتِ الاْمَّةُ بِراعٍ مِثْلَ يَزيدَ، وَلَقَدْ سَمِعْتُ رسولالله ِ صلي الله عليه و آله يَقُولُ: اَلْخِلافَةُ مُحَرَّمَةٌ عَلى آلِ اَبى سُفيانَ؛ در اين صـورت بايد گفت: انا للّه و انا اليه راجعون و فاتحه اسلام را خواند زيرا امّت اسلام گرفتار چوپانى همانند يزيد شده است و من خودم از رسول خدا صلي الله عليه و آله شنيدم كه مى فرمودند: «خـلافت بر آل ابوسـفيان حـرام است».
∎
نظر شما