روزنامه ایران در ویژه نامه نوروزی خود در یادداشتی که به قلم هوشنگ عشایری معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران نوشت: بازآفرینی شهری در برگیرنده شبکه‌ای از اقدامات و برنامه‌های منعطف در مقیاس‌های فضایی مختلف و در مسیر اهداف توسعه پایدار است. این رویکرد همه‌جانبه، مشارکتی، فرایند مبنا، راهبردی، شهرنگر و اجتماع محور سیاست ها و برنامه های بازآفرینی است که در تمامی سطوح، مشارکت حداکثری کنشگران و ذینفعان، بویژه مردم را به همراه دارد.
با گذشت بیش از دو دهه از شروع برنامه‌ها و اقدامات بهسازی و نوسازی در ایران، تعریف و تبیین یک چارچوب نظری برای این دسته از برنامه‌ها و اقدامات منطبق بر ویژگی‌های پهنه‌های ناکارآمد و نیز تبیین سندی یکپارچه برای الزام آور نمودن این برنامه و سیاست‌ها ضرورت یافت. بازاندیشی در انگاره‌های توسعه شهری با تأکید بر ارتقای شاخص‌های زیست پذیری و کیفیت زندگی شهری در قالب سیاست بازآفرینی شهری نخستین گامی بود که در این دوره از دولت در برنامه و اقدامات بهسازی و نوسازی شهری مورد توجه قرار گرفت. شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری به‌عنوان متوّلی این بخش در وزارت راه و شهرسازی تمامی سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات خود را بر این اساس مورد بازنگری و تدقیق قرار داد. در راستای توجه دولت دوازدهم به ارتقای کیفیت زندگی شهروندان در سراسر نقاط کشور، وزارت راه و شهرسازی با ارزیابی و آسیب‌شناسی سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات به عمل آمده در حوزه بهسازی و نوسازی شهری و همچنین بازخوانی شهر امروز و شناخت صحیح مسائل و مشکلات گریبانگیر شهرها، با آگاهی از مسائل و چالش‌های پیش‌رو و نیز ظرفیت‌های موجود، سیاست جدیدی را در قالب یک دستور کار شهری نوین با عنوان « برنامه ملی باز آفرینی شهری پایدار امید » ارائه کرده است که به عنوان بزرگترین برنامه نوسازی بافت شهری تاریخ ایران مشهور شده است. این برنامه شامل بخش‌های مختلفی از جمله توانمندسازی ساکنان بافت، ارتقای خدمات زیربنایی، رو بنایی و مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی می‌شود که قرار بر این است این برنامه در مرحله اول از بخش مسکن آغاز شود.در گزارش ذیل به بررسی اهم موارد این برنامه خواهیم پرداخت.
** 30 درصد جمعیت کشور ساکن بافت‌های ناکارآمد
در حال حاضر سه گونه بافت‌های تاریخی، ناکارآمد میانی (فرسوده) و سکونتگاه‌های غیررسمی (حاشیه) تعریف شده است که طبق مطالعات اولیه در 543 شهر از حدود بیش از 1200 شهر کشور، 2700 محله شامل سه گروه بافت شهری می‌شوند که بالغ بر 141 هزار هکتار از اراضی شهری را به خود اختصاص داده‌اند که حدود 20 درصد مساحت شهری می‌شود.براساس آمار بدست آمده در حدود 19 میلیون نفر یعنی حدود 30 درصد جمعیت کشور دچار بد مسکنی هستند.
** شاخص فقر شهری
کاهش فقر شهری، جلوگیری از بحران هویت و آسیب‌های اجتماعی از مزیت‌های نوسازی بافت‌های محلات هدف بازآفرینی است تا با نوسازی این بافت‌ها سالانه طبق برنامه ششم توسعه 270 محله ناکارآمد شهری در برابر حوادث و بلایای طبیعی تقویت شوند.
به عبارت دیگر اولین شاخص فقر شهری است، اما نه فقط به‌عنوان فقر از نظر اقتصادی بلکه از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تمامی ابعاد آن انتخاب شده است.متأسفانه آسیب‌های اجتماعی در این محلات روز به روز چشمگیرتر خود را نشان می‌دهند.
**ارتقای تاب‌آوری شهری
افت منزلت مکانی و بحران هویتی به عنوان دغدغه دولت برای اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری است. با نگاهی به شهرهایی که قدمت‌هایی طولانی داشته‌اند به این نکته می‌رسیم، که نقاط و بافت‌هایی در این شهرها وجو د دارند که در زمان خود به‌عنوان مناطق کلیدی اقتصادی و اجتماعی، فرهنگی و حتی تعیین‌کننده مفهوم شهر و مدنیت همان نقطه‌ای بوده‌اند که امروز به‌عنوان محله ناکارآمد شهری نام گرفته است. یکی از جدی‌ترین موضوعات، پایین بودن تاب‌آوری این نقاط شهری است.
در واقع تاب‌آوری صرفاً ساختمان و کالبد نیست، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و ارتقای مسائل زیست‌محیطی در شهرها و به خصوص کلانشهرها را هم دربر می‌گیرد و به‌عنوان یکی از اهداف برنامه ملی باز آفرینی شهری پایدار امید به شمار می‌آید.
** برنامه‌های غیر کالبدی و نرم افزاری
توسعه توانمندی‌های افراد، گروه‌ها و جوامع در محلات هدف بازآفرینی شهری فرایندی است که در آن قدرت و توانایی اعضای اجتماع برای کنترل و هدایت زندگیشان افزایش می‌یابد. در این فرایند از طریق نهاد سازی، ظرفیت‌سازی و ابزار‌سازی ،افراد و گروه‌ها ظرفیت لازم برای مشارکت فعال در جهت تحقق اهداف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توسعه اجتماعات محلی را به دست می‌آورند. در بخش راه اندازی نهادهای اجتماعی و مدنی در محله‌های هدف باز آفرینی شهری و به منظور توسعه جوامع محلی، جلب مشارکت‌های مردمی و ارتقای سهم و نقش اعضای جوامع محلی همچنین برای ایجاد فرصت‌های آموزش برای مردم به منظور ارتقای آگاهی، دانش و توسعه مهارت‌های آنها در جهت بهبود همه‌جانبه کیفیت زندگی آنان و در ابزار سازی، ایجاد ابزارهای لازم مالی و حقوقی در جهت تقویت و تسهیل جریان بازآفرینی شهری از طریق شناسایی موانع و ارائه راه حل‌های ویژه مانند اصلاح آئین نامه‌ها، قوانین و دستور العمل‌های لازم، ارائه بسته‌های تشویقی، معافیت‌ها و تسهیلات باید در مفهوم ارتقای توانمندی‌های اقتصادی، اجتماعی و نهادی مردم ساکن در محله، تعریف گردد.
به همین خاطر در ابتدا نهادسازی انجام و جوامع محلی توسعه یابد. همچنین مردم حضور مشارکتی در تدوین، تبیین و اجرای برنامه بازآفرینی شهری داشته باشند. همچنین باید ظرفیت‌سازی برای افزایش سطح دانش و مهارت مردم به عنوان مشارکت کنندگان انجام شود.البته در حوزه کالبدی، نوسازی و مقاوم‌سازی ساختمان، توسعه خدمات روبنایی و ارتقای خدمات زیربنایی جزو برنامه کاری قرار دارد و کالبد، رکن اصلی برنامه بازآفرینی شهری است.
** برنامه‌های غیر کالبدی و ترویجی
برنامه ملی باز آفرینی شهری پایدار امید و در بخش غیر‌کالبدی و ترویجی به سه بخش نهادینه‌سازی – شبکه‌سازی و جریان‌سازی مورد توجه است. در نهادینه‌سازی موضوع پایدار‌سازی برنامه‌ها و اقدامات به صورت هم‌افزا و یکپارچه از طریق مستند‌سازی و ایجاد پایگاه داده‌ها، ارزیابی و پایش همه جانبه اقدامات و برنامه‌ها، به روز‌رسانی و مدیریت دانش و اصلاح فرایند‌ها و ساختار‌های مدیریت و برنامه‌ریزی مورد توجه است.
هدف از شبکه‌سازی در بازآفرینی شهری ایجاد هم‌افزایی و پرهیز از موازی کاری از طریق ایجاد گروه‌ها و شبکه‌های همیاری؛ فراهم آوردن سازو کارهای نهادی و حقوقی برای همکاری افقی و عمودی و بــه کاربــردن طیــف متنوعــی از ابزارهــای مشــارکت‌جویی میــان تمامــی کنشــگران همچنین در جریان‌سازی بازآفرینی شهری نیز تلاش می‌شود با مطالعه و ایجاد جریانی عمومی و فراگیر در میان شهروندان از طریق ترویج و اطلاع‌رسانی در سطوح مختلف؛ کنشگران مدیریــت و حمایــت از برنامه‌های فرهنگــی، نشســت‌ها و همایش‌هــای تخصصــی؛ برگزاری دوره‌های آموزشی و تولید مستندات و منابع کاربردی بتوانیم اقدامات مؤثری داشته باشیم.
** محله به‌عنوان یک سازمان اجتماعی
جریان بازآفرینی شهری مبنی بر رویکرد جامع و یکپارچه است که پاسخگوی همه چالش‌های پیش روی این محلات خواهد بود. لذا فرایند آن باید پیشگیری و حل مسأله باشد تا بتواند بهبود پایدار در حوزه کاربری، اقتصادی، اجتماعی و محیطی ایجاد کند.
باید به این مسأله اذعان داشت که «محله به‌عنوان یک سازمان اجتماعی، محور اصلی رویکرد دولت است» و در همین راستا باید ارتقای زندگی شهروندان، ارتقای زیست‌پذیری شهری و افزایش حکم روایی محلی هدف اصلی قرار گیرد. به عبارت دیگر محله یک کالبد ساختمانی همراه با معابر نیست، بلکه یک سازمان اجتماعی است که فرهنگ خاص خود را دارد و نیازمند کالبدی است که مبتنی بر فرهنگ همان سازمان شکل بگیرد و تاب‌آوری مطلوب متناسب با حداقل میانگین شهری را دارا باشد.
** بازآفرینی سالانه 270محله در بافت های ناکارآمد شهری
طبق برنامه ششم توسعه سالانه باید 270 محله ساماندهی شود به عبارت دیگر تا پایان برنامه ششم توسعه یعنی تا سال 1400باید 1334 محله (حدود 66 هزار هکتار) از مجموع 141 هزار هکتار بافت ناکار آمد شهری بازآفرینی و نوسازی شود.
** ساخت سالانه 100 هزار واحد در برنامه ملی بازآفرینی شهری
طبق برنامه ابلاغی برنامه ملی بازآفرینی شهری سالانه 100 هزار واحد مسکن می‌بایست در محلات هدف بازآفرینی ساخته شود و هر چند طبق مطالعات قبلی نیاز هر محله 300 هزار واحد بود اما به جهت اینکه دولت باید منابع تسهیلاتی را تأمین می‌کرد، تعداد واحد‌ها به طور واقع بینانه و متناسب به نیاز واقعی کاهش یافت و به عدد 500 هزار واحد در طول برنامه ششم رسید.
انتظار ما براین است توسعه گران و تسهیلگران به عنوان حلقه بین دولت، شهرداری حضور جدی داشته باشند و با تمام ظرفیت ورود پیدا کنند و بخش خصوصی ورود پیدا کنند تا جریان اصلی برنامه محقق شود و بخش خصوصی و بانک‌ها بیشترین نقش در تولید مسکن را در این برنامه ایفا کنند.
** ختصاص 30 درصد بودجه دستگاه‌های مدیریت شهری به امر بازآفرینی شهری
رئیس جمهوری در 19 بهمن ماه سال‌جاری در دهه مبارک فجر در سی و نهمین ستاد ملی بازآفرینی شهری به عنوان رئیس ستاد، فرمان آغاز اجرای «برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار امید» را به استانداران سراسر کشور ابلاغ و به تیم اقتصادی و وزارت راه و شهرسازی تکلیف کرد که این برنامه باید به سر انجام برسد.
مقرر شد تمامی دستگاه‌های فعال در شهرها که از بودجه عمومی دولتی استفاده می‌کنند، 30 درصد از منابع خود را صرفاً برنامه ملی بازآفرینی شهری کنند و سازمان برنامه و بودجه موظف به مبادله موافقتنامه‌ها و نظارت بر این فرایند است.
همچنین قانون نیز مکلف کرده که تمامی اراضی دولتی واقع در بافت‌ها در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار گیرد که این خواسته نیز مورد موافقت قرار گرفت.
درخواست ما از رئیس جمهوری در این نشست اختصاص منابع مورد نیاز برای اجرای برنامه بازآفرینی شهری از سهم دولت به مبلغ 4 هزار و 150 میلیارد تومان بود که 2هزار و 500 میلیارد تومان آن از محل وجوه اداره شده ،است و در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار می‌گیرد. این 2 هزار و 500 میلیارد تومان منبع ارائه وام‌های 50 میلیون تومانی به توسعه گران خواهد بود که به دولت باز پس گردانده می‌شود. هزار و 500 میلیارد تومان دیگر بابت احداث خدمات زیربنایی و روبنایی است و همچنین 150 میلیارد تومان هم صرف ودیعه مسکن
خواهد شد.
** واگذاری اراضی دولتی به توسعه گران
بر اساس برنامه ملی باز آفرینی شهری پایدار امید؛ اراضی دولتی بدون نرخ‌گذاری در اختیار توسعه گران قرار می‌گیرد و توسعه گران حدود50 درصد از واحدهای ساخته شده در اراضی دولتی را باید با ساکنان همان محله معاوضه یا به فروش برساند. همچنین کسانی که علاقه‌مند به معاوضه ساختمان‌های آسیب‌پذیر خود هستند نیز با ضریب حداقل 1.2 بدون پرداخت مبلغ اضافی با واحد ساخته شده در اراضی دولتی معاوضه می‌کنند. (یک واحد 60 متری فرسوده با واحد 72 متری در اراضی دولتی معاوضه می‌شود).
در همین راستا برای جذب مشتری برای املاک توسعه گران، کاهش نرخ تسهیلات صندوق مسکن یکم برای خرید خانه در بافت فرسوده به از 8 به 6 درصد تصویب شده است. ما آمادگی داریم براساس ظرفیت‌ها و پناسیل موجود در استان‌ها، اراضی مناسب واگذار کنیم. امید داریم این حرکت خوبی در جهت جریان‌سازی صنعت ساخت در کشور و سکوی شروعی برای رونق بازار ساخت و ساز مسکن با حمایت رئیس جمهوری از برنامه ملی بازآفرینی شهری باشد.
در پایان باید به این نکته اشاره داشت، که ضرورت استحکام بخشی و مقاوم‌سازی بناهای شهری و بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری به عنوان یک پروژه ملی و مهم دولت دوازدهم نیازمند عزم ملی است و با مشارکت مردم به عنوان بازیگران اصلی و به کارگیری از ظرفیت، توان و پتانسیل همه دستگاه‌های ذیربط از جمله وزارت راه و شهرسازی، شهرداری‌ها، بخش خصوصی و دستگاه‌های عضو ستادهای بازآفرینی شهری پایدار در سطح استان‌ها و ملی به منصه ظهور خواهد رسید.
*منبع: ویژه نامه نوروزی روزنامه ایران
گروه اطلاع رسانی**9117**2002
روزنامه ایران در ویژه نامه نوروزی خود در یادداشتی که به قلم هوشنگ عشایری معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران نوشت: بازآفرینی شهری در برگیرنده شبکه‌ای از اقدامات و برنامه‌های منعطف در مقیاس‌های فضایی مختلف و در مسیر اهداف توسعه پایدار است. این رویکرد همه‌جانبه، مشارکتی، فرایند مبنا، راهبردی، شهرنگر و اجتماع محور سیاست ها و برنامه های بازآفرینی است که در تمامی سطوح، مشارکت حداکثری کنشگران و ذینفعان، بویژه مردم را به همراه دارد.
با گذشت بیش از دو دهه از شروع برنامه‌ها و اقدامات بهسازی و نوسازی در ایران، تعریف و تبیین یک چارچوب نظری برای این دسته از برنامه‌ها و اقدامات منطبق بر ویژگی‌های پهنه‌های ناکارآمد و نیز تبیین سندی یکپارچه برای الزام آور نمودن این برنامه و سیاست‌ها ضرورت یافت. بازاندیشی در انگاره‌های توسعه شهری با تأکید بر ارتقای شاخص‌های زیست پذیری و کیفیت زندگی شهری در قالب سیاست بازآفرینی شهری نخستین گامی بود که در این دوره از دولت در برنامه و اقدامات بهسازی و نوسازی شهری مورد توجه قرار گرفت. شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری به‌عنوان متوّلی این بخش در وزارت راه و شهرسازی تمامی سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات خود را بر این اساس مورد بازنگری و تدقیق قرار داد. در راستای توجه دولت دوازدهم به ارتقای کیفیت زندگی شهروندان در سراسر نقاط کشور، وزارت راه و شهرسازی با ارزیابی و آسیب‌شناسی سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات به عمل آمده در حوزه بهسازی و نوسازی شهری و همچنین بازخوانی شهر امروز و شناخت صحیح مسائل و مشکلات گریبانگیر شهرها، با آگاهی از مسائل و چالش‌های پیش‌رو و نیز ظرفیت‌های موجود، سیاست جدیدی را در قالب یک دستور کار شهری نوین با عنوان « برنامه ملی باز آفرینی شهری پایدار امید » ارائه کرده است که به عنوان بزرگترین برنامه نوسازی بافت شهری تاریخ ایران مشهور شده است. این برنامه شامل بخش‌های مختلفی از جمله توانمندسازی ساکنان بافت، ارتقای خدمات زیربنایی، رو بنایی و مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی می‌شود که قرار بر این است این برنامه در مرحله اول از بخش مسکن آغاز شود.در گزارش ذیل به بررسی اهم موارد این برنامه خواهیم پرداخت.
** 30 درصد جمعیت کشور ساکن بافت‌های ناکارآمد
در حال حاضر سه گونه بافت‌های تاریخی، ناکارآمد میانی (فرسوده) و سکونتگاه‌های غیررسمی (حاشیه) تعریف شده است که طبق مطالعات اولیه در 543 شهر از حدود بیش از 1200 شهر کشور، 2700 محله شامل سه گروه بافت شهری می‌شوند که بالغ بر 141 هزار هکتار از اراضی شهری را به خود اختصاص داده‌اند که حدود 20 درصد مساحت شهری می‌شود.براساس آمار بدست آمده در حدود 19 میلیون نفر یعنی حدود 30 درصد جمعیت کشور دچار بد مسکنی هستند.
** شاخص فقر شهری
کاهش فقر شهری، جلوگیری از بحران هویت و آسیب‌های اجتماعی از مزیت‌های نوسازی بافت‌های محلات هدف بازآفرینی است تا با نوسازی این بافت‌ها سالانه طبق برنامه ششم توسعه 270 محله ناکارآمد شهری در برابر حوادث و بلایای طبیعی تقویت شوند.
به عبارت دیگر اولین شاخص فقر شهری است، اما نه فقط به‌عنوان فقر از نظر اقتصادی بلکه از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تمامی ابعاد آن انتخاب شده است.متأسفانه آسیب‌های اجتماعی در این محلات روز به روز چشمگیرتر خود را نشان می‌دهند.
**ارتقای تاب‌آوری شهری
افت منزلت مکانی و بحران هویتی به عنوان دغدغه دولت برای اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری است. با نگاهی به شهرهایی که قدمت‌هایی طولانی داشته‌اند به این نکته می‌رسیم، که نقاط و بافت‌هایی در این شهرها وجو د دارند که در زمان خود به‌عنوان مناطق کلیدی اقتصادی و اجتماعی، فرهنگی و حتی تعیین‌کننده مفهوم شهر و مدنیت همان نقطه‌ای بوده‌اند که امروز به‌عنوان محله ناکارآمد شهری نام گرفته است. یکی از جدی‌ترین موضوعات، پایین بودن تاب‌آوری این نقاط شهری است.
در واقع تاب‌آوری صرفاً ساختمان و کالبد نیست، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و ارتقای مسائل زیست‌محیطی در شهرها و به خصوص کلانشهرها را هم دربر می‌گیرد و به‌عنوان یکی از اهداف برنامه ملی باز آفرینی شهری پایدار امید به شمار می‌آید.
** برنامه‌های غیر کالبدی و نرم افزاری
توسعه توانمندی‌های افراد، گروه‌ها و جوامع در محلات هدف بازآفرینی شهری فرایندی است که در آن قدرت و توانایی اعضای اجتماع برای کنترل و هدایت زندگیشان افزایش می‌یابد. در این فرایند از طریق نهاد سازی، ظرفیت‌سازی و ابزار‌سازی ،افراد و گروه‌ها ظرفیت لازم برای مشارکت فعال در جهت تحقق اهداف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توسعه اجتماعات محلی را به دست می‌آورند. در بخش راه اندازی نهادهای اجتماعی و مدنی در محله‌های هدف باز آفرینی شهری و به منظور توسعه جوامع محلی، جلب مشارکت‌های مردمی و ارتقای سهم و نقش اعضای جوامع محلی همچنین برای ایجاد فرصت‌های آموزش برای مردم به منظور ارتقای آگاهی، دانش و توسعه مهارت‌های آنها در جهت بهبود همه‌جانبه کیفیت زندگی آنان و در ابزار سازی، ایجاد ابزارهای لازم مالی و حقوقی در جهت تقویت و تسهیل جریان بازآفرینی شهری از طریق شناسایی موانع و ارائه راه حل‌های ویژه مانند اصلاح آئین نامه‌ها، قوانین و دستور العمل‌های لازم، ارائه بسته‌های تشویقی، معافیت‌ها و تسهیلات باید در مفهوم ارتقای توانمندی‌های اقتصادی، اجتماعی و نهادی مردم ساکن در محله، تعریف گردد.
به همین خاطر در ابتدا نهادسازی انجام و جوامع محلی توسعه یابد. همچنین مردم حضور مشارکتی در تدوین، تبیین و اجرای برنامه بازآفرینی شهری داشته باشند. همچنین باید ظرفیت‌سازی برای افزایش سطح دانش و مهارت مردم به عنوان مشارکت کنندگان انجام شود.البته در حوزه کالبدی، نوسازی و مقاوم‌سازی ساختمان، توسعه خدمات روبنایی و ارتقای خدمات زیربنایی جزو برنامه کاری قرار دارد و کالبد، رکن اصلی برنامه بازآفرینی شهری است.
** برنامه‌های غیر کالبدی و ترویجی
برنامه ملی باز آفرینی شهری پایدار امید و در بخش غیر‌کالبدی و ترویجی به سه بخش نهادینه‌سازی – شبکه‌سازی و جریان‌سازی مورد توجه است. در نهادینه‌سازی موضوع پایدار‌سازی برنامه‌ها و اقدامات به صورت هم‌افزا و یکپارچه از طریق مستند‌سازی و ایجاد پایگاه داده‌ها، ارزیابی و پایش همه جانبه اقدامات و برنامه‌ها، به روز‌رسانی و مدیریت دانش و اصلاح فرایند‌ها و ساختار‌های مدیریت و برنامه‌ریزی مورد توجه است.
هدف از شبکه‌سازی در بازآفرینی شهری ایجاد هم‌افزایی و پرهیز از موازی کاری از طریق ایجاد گروه‌ها و شبکه‌های همیاری؛ فراهم آوردن سازو کارهای نهادی و حقوقی برای همکاری افقی و عمودی و بــه کاربــردن طیــف متنوعــی از ابزارهــای مشــارکت‌جویی میــان تمامــی کنشــگران همچنین در جریان‌سازی بازآفرینی شهری نیز تلاش می‌شود با مطالعه و ایجاد جریانی عمومی و فراگیر در میان شهروندان از طریق ترویج و اطلاع‌رسانی در سطوح مختلف؛ کنشگران مدیریــت و حمایــت از برنامه‌های فرهنگــی، نشســت‌ها و همایش‌هــای تخصصــی؛ برگزاری دوره‌های آموزشی و تولید مستندات و منابع کاربردی بتوانیم اقدامات مؤثری داشته باشیم.
** محله به‌عنوان یک سازمان اجتماعی
جریان بازآفرینی شهری مبنی بر رویکرد جامع و یکپارچه است که پاسخگوی همه چالش‌های پیش روی این محلات خواهد بود. لذا فرایند آن باید پیشگیری و حل مسأله باشد تا بتواند بهبود پایدار در حوزه کاربری، اقتصادی، اجتماعی و محیطی ایجاد کند.
باید به این مسأله اذعان داشت که «محله به‌عنوان یک سازمان اجتماعی، محور اصلی رویکرد دولت است» و در همین راستا باید ارتقای زندگی شهروندان، ارتقای زیست‌پذیری شهری و افزایش حکم روایی محلی هدف اصلی قرار گیرد. به عبارت دیگر محله یک کالبد ساختمانی همراه با معابر نیست، بلکه یک سازمان اجتماعی است که فرهنگ خاص خود را دارد و نیازمند کالبدی است که مبتنی بر فرهنگ همان سازمان شکل بگیرد و تاب‌آوری مطلوب متناسب با حداقل میانگین شهری را دارا باشد.
** بازآفرینی سالانه 270محله در بافت های ناکارآمد شهری
طبق برنامه ششم توسعه سالانه باید 270 محله ساماندهی شود به عبارت دیگر تا پایان برنامه ششم توسعه یعنی تا سال 1400باید 1334 محله (حدود 66 هزار هکتار) از مجموع 141 هزار هکتار بافت ناکار آمد شهری بازآفرینی و نوسازی شود.
** ساخت سالانه 100 هزار واحد در برنامه ملی بازآفرینی شهری
طبق برنامه ابلاغی برنامه ملی بازآفرینی شهری سالانه 100 هزار واحد مسکن می‌بایست در محلات هدف بازآفرینی ساخته شود و هر چند طبق مطالعات قبلی نیاز هر محله 300 هزار واحد بود اما به جهت اینکه دولت باید منابع تسهیلاتی را تأمین می‌کرد، تعداد واحد‌ها به طور واقع بینانه و متناسب به نیاز واقعی کاهش یافت و به عدد 500 هزار واحد در طول برنامه ششم رسید.
انتظار ما براین است توسعه گران و تسهیلگران به عنوان حلقه بین دولت، شهرداری حضور جدی داشته باشند و با تمام ظرفیت ورود پیدا کنند و بخش خصوصی ورود پیدا کنند تا جریان اصلی برنامه محقق شود و بخش خصوصی و بانک‌ها بیشترین نقش در تولید مسکن را در این برنامه ایفا کنند.
** ختصاص 30 درصد بودجه دستگاه‌های مدیریت شهری به امر بازآفرینی شهری
رئیس جمهوری در 19 بهمن ماه سال‌جاری در دهه مبارک فجر در سی و نهمین ستاد ملی بازآفرینی شهری به عنوان رئیس ستاد، فرمان آغاز اجرای «برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار امید» را به استانداران سراسر کشور ابلاغ و به تیم اقتصادی و وزارت راه و شهرسازی تکلیف کرد که این برنامه باید به سر انجام برسد.
مقرر شد تمامی دستگاه‌های فعال در شهرها که از بودجه عمومی دولتی استفاده می‌کنند، 30 درصد از منابع خود را صرفاً برنامه ملی بازآفرینی شهری کنند و سازمان برنامه و بودجه موظف به مبادله موافقتنامه‌ها و نظارت بر این فرایند است.
همچنین قانون نیز مکلف کرده که تمامی اراضی دولتی واقع در بافت‌ها در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار گیرد که این خواسته نیز مورد موافقت قرار گرفت.
درخواست ما از رئیس جمهوری در این نشست اختصاص منابع مورد نیاز برای اجرای برنامه بازآفرینی شهری از سهم دولت به مبلغ 4 هزار و 150 میلیارد تومان بود که 2هزار و 500 میلیارد تومان آن از محل وجوه اداره شده ،است و در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار می‌گیرد. این 2 هزار و 500 میلیارد تومان منبع ارائه وام‌های 50 میلیون تومانی به توسعه گران خواهد بود که به دولت باز پس گردانده می‌شود. هزار و 500 میلیارد تومان دیگر بابت احداث خدمات زیربنایی و روبنایی است و همچنین 150 میلیارد تومان هم صرف ودیعه مسکن
خواهد شد.
** واگذاری اراضی دولتی به توسعه گران
بر اساس برنامه ملی باز آفرینی شهری پایدار امید؛ اراضی دولتی بدون نرخ‌گذاری در اختیار توسعه گران قرار می‌گیرد و توسعه گران حدود50 درصد از واحدهای ساخته شده در اراضی دولتی را باید با ساکنان همان محله معاوضه یا به فروش برساند. همچنین کسانی که علاقه‌مند به معاوضه ساختمان‌های آسیب‌پذیر خود هستند نیز با ضریب حداقل 1.2 بدون پرداخت مبلغ اضافی با واحد ساخته شده در اراضی دولتی معاوضه می‌کنند. (یک واحد 60 متری فرسوده با واحد 72 متری در اراضی دولتی معاوضه می‌شود).
در همین راستا برای جذب مشتری برای املاک توسعه گران، کاهش نرخ تسهیلات صندوق مسکن یکم برای خرید خانه در بافت فرسوده به از 8 به 6 درصد تصویب شده است. ما آمادگی داریم براساس ظرفیت‌ها و پناسیل موجود در استان‌ها، اراضی مناسب واگذار کنیم. امید داریم این حرکت خوبی در جهت جریان‌سازی صنعت ساخت در کشور و سکوی شروعی برای رونق بازار ساخت و ساز مسکن با حمایت رئیس جمهوری از برنامه ملی بازآفرینی شهری باشد.
در پایان باید به این نکته اشاره داشت، که ضرورت استحکام بخشی و مقاوم‌سازی بناهای شهری و بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری به عنوان یک پروژه ملی و مهم دولت دوازدهم نیازمند عزم ملی است و با مشارکت مردم به عنوان بازیگران اصلی و به کارگیری از ظرفیت، توان و پتانسیل همه دستگاه‌های ذیربط از جمله وزارت راه و شهرسازی، شهرداری‌ها، بخش خصوصی و دستگاه‌های عضو ستادهای بازآفرینی شهری پایدار در سطح استان‌ها و ملی به منصه ظهور خواهد رسید.
*منبع: ویژه نامه نوروزی روزنامه ایران
گروه اطلاع رسانی**9117**2002
نظر شما