سناریو اخراج، استعفا و یا کناره گیری مقام های دولت ترامپ در طول یکسال نخست ریاست جمهوری او در تاریخ این کشور کم سابقه است و با اخراج تیلرسون، او سی و نهمین مقامی است که کاخ سفید را ترک می کند.
تیلرسون درموارد مهم ومتعددی از جمله بحث توافق هسته ای (برجام) با دونالد ترامپ اختلاف نظر داشت، اما یکی از اختلافات جدی این دو، دخالت های جرد کوشنر داماد ترامپ در مسایل سیاست خارجی و سفرهای کاری او به برخی کشورها بود.
ترامپ درنخستین واکنش خود بعد از اخراج تیلرسون تلاش کرد تا اختلاف بر سر برجام را اصلی ترین محوراختلافش با وزیر خارجه آمریکا معرفی کند. حال این سوال مطرح است که ترامپ با بیان این مطلب و جایگزینی فردی مثل مایک پمپئو رییس کنونی سازمان سیا که دیدگاه های خصمانه تر نسبت به تیلرسون در قبال تهران دارد، به دنبال چیست؟
واقعیت این است که آمریکا درسه محور کلیدی مانند، ایدئولوژی، آرمان خواهی و هژمونی در منطقه با ایران اختلاف و رقابت جدی دارد و دولت های آمریکا اعم از دمکرات و جمهوریخواه بعد از انقلاب اسلامی همواره با استفاده ازهمه ابرازها تلاش کرده اند تا در مسیر شکوفایی و پیشرفت ایران مانع ایجاد کنند.
آمریکا و برخی متحدانش که از حدود دو دهه پیش به بهانه فعالیت های هسته ای انواع تحریم ها و تهدیدها را علیه ملت ایران به کار گرفته اند، بعد از برجام(برنامه جامع اقدام مشترک) بلافاصله موضوع مقابله با فعالیت های موشکی و نفوذ منطقه ای ایران را طرح کردند و به احتمال خیلی زیاد بعد از این دو موضوع، موارد دیگری را طرح خواهند کرد.
دونالد ترامپ در دوره تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری، توافق هسته ای با ایران را بدترین توافق تاریخ خواند. او به برجام همچون سایر میراث اوباما حمله کرد و ابتدا تهدید به پاره کردن این توافق کرد و سپس خواهان اصلاح آن شد.
به نظر می رسد که ترامپ از ماجرای برکناری تیلرسون می خواهد به شکلی مطلوب برای تحت فشار قرار دادن ایران استفاده کند.
ترامپ در طول یک سال گذشته موفق شده برخی از توافقنامه های دو جانبه و یا چند جانبه آمریکا با سایر کشورها و نهادهای بین المللی را ملغی و یا مورد اصلاح و بازنگری قرار دهد. ترامپ با جایگزینی فردی مثل پمپئو که به داشتن دیدگاههای ضد ایرانی معروف است، به دنبال آن است تا تهران را تحت فشار قرار داده و مجاب کند در موضوعاتی مانند موشکی، نفوذ منطقه ای و بند T برجام (معروف به بند غروب) وارد مذاکرات مجدد شود.
'دولت ترامپ همواره بر اتحادیه اروپا وسازمان انرژی اتمی فشار می آورد که باید درباره اصلاح بند غروب با تهران وارد مذاکرات مجدد شوند، بر اساس بند غروب ایران می تواند پس از 10 سال شمار سانتریفوژهای غنی سازی را افزایش دهد و پس از 15 سال نیز میزان اورانیوم غنی شده را زیادتر کند.'
ترامپ تلاش می کند تا از جابجایی تیلرسون با پمپئو و ایجاد یک جنگ روانی شدید به تهران، اتحادیه اروپا و حتی کنگره آمریکا پیام دهد در صورتی که در مفاد برجام بازنگری نشود و مذاکره درباره مسایل موشکی و نفوذ منطقه ای ایران آغاز نشود، از برجام خارج خواهد شد.
همزمان با تلاش های رسانه های آمریکا که با آمدن پمپئو سرنوشت برجام را در هاله ای از ابهام تحلیل و تفسیر کردند، شماری از نمایندگان تندرو و مخالف برجام نیز به این موضوع واکنش نشان دادند. سناتور لیندزی گراهام، از جمهوری خواهان مجلس سنا، در بیانیه ای از انتخاب مایک پمپئو برای هدایت دستگاه دیپلماسی آمریکا استقبال کرد وگفت : هیچ کس به اندازه مایک پمپئو 'متوجه تهدیدهای کره شمالی و ایران نیست.'
پمپئو برجام را توافقنامه ای فاجعه بار خوانده و هنگامی که به عنوان رییس سازمان سیا انتخاب شد، وعده داد آمریکا از این توافق خارج شود چرا که معتقد است برجام مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته ای نمی شود و همچنان تهدیدی برای رژیم اسراییل محسوب می شود.
مقام های جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کردند که برجام قابل مذاکره مجدد نیست و درباره توان موشکی ایران که دفاعی و قدرتی بازدارنده است، مذاکره نخواهند کرد.
آنچه که در داخل ایران باید به آن توجه شود، اجماع و اتفاق نظر همه مسولان، رسانه ها و نخبگان در مواجهه با جنگ روانی و هجمه ای است که ترامپ به همراه برخی از تندروهای کنگره به راه انداخته است، ترامپ نهایت تلاش خود را به کار خواهد بست تا تغییر برخی تاکتیک ها از جمله تهدید وتغییر اضافه کردن برخی چهره های تندرو به تیم خود، شانس بازنگری برجام و گرفتن امتیازات جدید از ایران را افزایش دهد.
کارشناس مسایل آمریکا
سناریو اخراج، استعفا و یا کناره گیری مقام های دولت ترامپ در طول یکسال نخست ریاست جمهوری او در تاریخ این کشور کم سابقه است و با اخراج تیلرسون، او سی و نهمین مقامی است که کاخ سفید را ترک می کند.
تیلرسون درموارد مهم ومتعددی از جمله بحث توافق هسته ای (برجام) با دونالد ترامپ اختلاف نظر داشت، اما یکی از اختلافات جدی این دو، دخالت های جرد کوشنر داماد ترامپ در مسایل سیاست خارجی و سفرهای کاری او به برخی کشورها بود.
ترامپ درنخستین واکنش خود بعد از اخراج تیلرسون تلاش کرد تا اختلاف بر سر برجام را اصلی ترین محوراختلافش با وزیر خارجه آمریکا معرفی کند. حال این سوال مطرح است که ترامپ با بیان این مطلب و جایگزینی فردی مثل مایک پمپئو رییس کنونی سازمان سیا که دیدگاه های خصمانه تر نسبت به تیلرسون در قبال تهران دارد، به دنبال چیست؟
واقعیت این است که آمریکا درسه محور کلیدی مانند، ایدئولوژی، آرمان خواهی و هژمونی در منطقه با ایران اختلاف و رقابت جدی دارد و دولت های آمریکا اعم از دمکرات و جمهوریخواه بعد از انقلاب اسلامی همواره با استفاده ازهمه ابرازها تلاش کرده اند تا در مسیر شکوفایی و پیشرفت ایران مانع ایجاد کنند.
آمریکا و برخی متحدانش که از حدود دو دهه پیش به بهانه فعالیت های هسته ای انواع تحریم ها و تهدیدها را علیه ملت ایران به کار گرفته اند، بعد از برجام(برنامه جامع اقدام مشترک) بلافاصله موضوع مقابله با فعالیت های موشکی و نفوذ منطقه ای ایران را طرح کردند و به احتمال خیلی زیاد بعد از این دو موضوع، موارد دیگری را طرح خواهند کرد.
دونالد ترامپ در دوره تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری، توافق هسته ای با ایران را بدترین توافق تاریخ خواند. او به برجام همچون سایر میراث اوباما حمله کرد و ابتدا تهدید به پاره کردن این توافق کرد و سپس خواهان اصلاح آن شد.
به نظر می رسد که ترامپ از ماجرای برکناری تیلرسون می خواهد به شکلی مطلوب برای تحت فشار قرار دادن ایران استفاده کند.
ترامپ در طول یک سال گذشته موفق شده برخی از توافقنامه های دو جانبه و یا چند جانبه آمریکا با سایر کشورها و نهادهای بین المللی را ملغی و یا مورد اصلاح و بازنگری قرار دهد. ترامپ با جایگزینی فردی مثل پمپئو که به داشتن دیدگاههای ضد ایرانی معروف است، به دنبال آن است تا تهران را تحت فشار قرار داده و مجاب کند در موضوعاتی مانند موشکی، نفوذ منطقه ای و بند T برجام (معروف به بند غروب) وارد مذاکرات مجدد شود.
'دولت ترامپ همواره بر اتحادیه اروپا وسازمان انرژی اتمی فشار می آورد که باید درباره اصلاح بند غروب با تهران وارد مذاکرات مجدد شوند، بر اساس بند غروب ایران می تواند پس از 10 سال شمار سانتریفوژهای غنی سازی را افزایش دهد و پس از 15 سال نیز میزان اورانیوم غنی شده را زیادتر کند.'
ترامپ تلاش می کند تا از جابجایی تیلرسون با پمپئو و ایجاد یک جنگ روانی شدید به تهران، اتحادیه اروپا و حتی کنگره آمریکا پیام دهد در صورتی که در مفاد برجام بازنگری نشود و مذاکره درباره مسایل موشکی و نفوذ منطقه ای ایران آغاز نشود، از برجام خارج خواهد شد.
همزمان با تلاش های رسانه های آمریکا که با آمدن پمپئو سرنوشت برجام را در هاله ای از ابهام تحلیل و تفسیر کردند، شماری از نمایندگان تندرو و مخالف برجام نیز به این موضوع واکنش نشان دادند. سناتور لیندزی گراهام، از جمهوری خواهان مجلس سنا، در بیانیه ای از انتخاب مایک پمپئو برای هدایت دستگاه دیپلماسی آمریکا استقبال کرد وگفت : هیچ کس به اندازه مایک پمپئو 'متوجه تهدیدهای کره شمالی و ایران نیست.'
پمپئو برجام را توافقنامه ای فاجعه بار خوانده و هنگامی که به عنوان رییس سازمان سیا انتخاب شد، وعده داد آمریکا از این توافق خارج شود چرا که معتقد است برجام مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته ای نمی شود و همچنان تهدیدی برای رژیم اسراییل محسوب می شود.
مقام های جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کردند که برجام قابل مذاکره مجدد نیست و درباره توان موشکی ایران که دفاعی و قدرتی بازدارنده است، مذاکره نخواهند کرد.
آنچه که در داخل ایران باید به آن توجه شود، اجماع و اتفاق نظر همه مسولان، رسانه ها و نخبگان در مواجهه با جنگ روانی و هجمه ای است که ترامپ به همراه برخی از تندروهای کنگره به راه انداخته است، ترامپ نهایت تلاش خود را به کار خواهد بست تا تغییر برخی تاکتیک ها از جمله تهدید وتغییر اضافه کردن برخی چهره های تندرو به تیم خود، شانس بازنگری برجام و گرفتن امتیازات جدید از ایران را افزایش دهد.
کارشناس مسایل آمریکا
نظر شما