چکیده
با مرگ سلطان ملکشاه سلجوقی (م485ق)، هرج و مرج منطقه شام را فراگرفت و حکومتهای این منطقه متعدد و ضعیف شدند. این وضعیت از یک سو زمینه را برای گسترش قلمرو صلیبیان فراهم آورد و از سوی دیگر موجب سربرآوردن دولت مقتدر اتابکان زنگی (تأسیس 521ق) در سرزمین شام شد. اتابکان زنگی در طول 48 سال حکومت، 117 نبرد بر ضد حکومتهای مجاور خود انجام دادند. این پژوهش میکوشد با بررسی آماری این نبردها و پراکندگی آن در عصر حاکمان اتابک زنگی، توسعه نظامی و رویکرد سیاسی این سلسله حکومتی را تبیین کند. طبق این بررسی آماری، 51 درصد (= 60 نبرد) از این نبردها در دوران حکومت بیست ساله عمادالدین زنگی، مؤسس این سلسله، رخ داده که 43 مورد از آنها با مسلمانان و تنها 17 مورد بر ضد صلیبیان و بیزانس بوده است. قلمرو اتابکان زنگی در زمان نورالدین محمود از مرزهای لیبی تا آناطولی گسترش یافت و بیشتر جنگهای او و برادرانش بر ضد صلیبیان بود و غازیگری اتابکان در برابر صلیبیان بیشتر مربوط به همین دوره است. به بیان دیگر، جانشینان عمادالدین که بیشتر در پی تثبیت حکومت بودند از نبرد با همسایگان شرقی خود دوری میجستند.
کلیدواژهها: اتابکان زنگی؛ عمادالدین زنگی؛ نورالدین محمود زنگی؛ شام؛ جنگهای صلیبی
نویسندگان:
شکرالله خاکرند: استادیار تاریخ اسلام دانشگاه شیراز
مهدی محمدی قناتغستانی: دانشجوی دوره دکتری تاریخ اسلام دانشگاه شیراز
فصلنامه تاریخ اسلام - دوره 17، شماره 4، مسلسل 68، زمستان 1395.
∎
نظر شما