به گزارش ایکنا از لرستان، «ربا» واژه عربی از «ربو» در اصل بهمعنای زیاد شده است و به آنچه از اصل سرمایه زیاد میآید«ربا» میگویند کمااینکه «ربا» بهعنوان عامل عمده وجود فقر و شکاف طبقاتی در جامعه بهشمار میآید که باعث ایجاد مفاسد زیادی در نظام اقتصادی اسلامی میشود.
رباخواری؛ یکیاز عوامل فقر
امام صادق(ع) رباخواری را یکیاز عوامل فقر میداند؛ چه نابودی بالاتر زا یک درهم ربا، که دین انسان را نابود میکند و اگر توبه هم بکند، اموالش از بین رفته و فقیر میشود.(مجلسی، 1403، ج63، ص 292) کمااینکه مسئله ربا بهقدری مهم است که در قرآنکریم خدا به رباخواران اعلام جنگ کرده است و در آیه 279 سوره مبارکه «بقره» در این رابطه فرموده است: «فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ؛ و اگر (چنين) نكرديد، بدانيد به جنگ با خدا و فرستاده وى، برخاستهايد؛ و اگر توبه كنيد، سرمايههاى شما از خودتان است. نه ستم مىكنيد و نه ستم مىبينيد».
همچنین در آیه 39 سوره مبارکه «روم» در این رابطه آمده است: «وَمَا آتَيْتُم مِّن رِّبًا لِّيَرْبُوَ فِي أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا يَرْبُو عِندَ اللَّهِ وَمَا آتَيْتُم مِّن زَكَاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ؛ و آنچه [به قصد] ربا میدهيد تا در اموال مردم سود و افزايش بردارد نزد خدا فزونى نمىگيرد و[لى] آنچه را از زكات در حالىكه خشنودى خدا را خواستاريد داديد پس آنان همان فزونیيافتگانند [و مضاعف مىشود]».
براساس آیات قرآنکریم خرید و فروش حلال و ربا حرام است کمااینکه در آیه 274 سوره مبارکه «بقره» در این رابطه آمده است: « الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلاَنِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ؛ كسانىكه اموال خود را شب و روز، و نهان و آشكارا، انفاق میكنند، پاداش آنان نزد پروردگارشان براى آنان خواهد بود؛ و نه بيمى بر آنان است و نه اندوهگين میشوند».
تاجران برای اینکه دچار رباخواری نشوند باید احکام فقه و تجارت اسلامی را بیاموزند
تاجران برای اینکه دچار رباخواری نشوند باید احکام فقه و تجارت اسلامی را بیاموزند.امام علی(ع) در هشداری به بازرگانان میفرماید: «کسیکه بدون آگاهی از احکام اسلام به تجارت بپردازد در رباخواری غوطهور میشود.(سیدرضی، 1378، ترجمه شهیدی، ح 447، ص 735) در حدیث دیگری اصبغ بن نباته از آن حضرت نقل میکند که امام فرمود: «ای جمعیت تجار! اول آگاهی بر مسائل سپس تجارت و این سخن را سه بار تکرار نمود آنگاه فرمود: به خدا سوگند ربا در میان این امت پنهانتر است از جنبش مورچه بر سنگ سخت.ایمان خود را با حق نیامیزید.تاجر، فاجر است و فاجر در دوزخ است مگر کسیکه حق بدهد و حق بستاند».(کلینی، 1407: ج 5، ص 157، ح 23) کمااینکه در حدیث نبوی آمده است: «زمانی برای مردم فرا میرسد که همه رباخوار میشوند و اگر کسی رباخوار نباشد گرد و غبار ربا بر دامن او مینشیند».(کلینی، 1407، ج 5، ص 24).
باید توجه داشت رباخواری انحراف از احکام خدا و بهمنزله فتنه است.حضرت علی(ع) در این باره در خطبه 156 به نقل از پیامبر اکرم(ص) میفرماید: آن حضرت به من فرمود: ای علی، مردم بعد از من با ثروتشان آزمایش میشوند.دیندار بودن را منتی بر خدا قرار میدهند و با اینکه مرتکب گناهان بزرگی میشوند انتظار رحمت از خدا دارند و خود را با شبهات دروغین و هوسهای غفلتزا حلال میشمرند.«شراب را به نام «نبیذ» و «رشوه» را به نام «هدیه» و «ربا» را به اسم «تجارت» حلال میپندارند.(سیدرضی، ترجمه شهیدی، 1378، خ 156) کمااینکه سخن فوق بر این موضوع دلالت میکند که برخی با عناوین فریبنده، کاذب، مباح و پوششهای به ظاهر قانونی به انواع حیلهها متوسل میشوند.رباخواران گاهی به نام کارمزد و گاهی با عنوان حقالعمل، پورسانت، جریمه دیرکرد و ... ربا را حلال میشمرند.این در حالیاست که مبتلا شدن به این پدیده شوم به جایی میرسد که دامان همه را میگیرد، همچنان که پیامبراکرم(ص) میفرماید: «زمانی بر مردم میرسد که ربا دامان همه را فرا میگیرد حتی کسانیکه از آن برکنارند گرد و غبارش بر دامانشان مینشیند».(نوری، 1408، ج 13، ص 2)
به باور شهید مطهری در معامله ربوی کار و تولیدی صورت نمیگیرد.وی در این باره چنین مینویسد: در ربا تسلط سرمایه بر کار اثبات میشود و قدرت اقتصادی در اختیار سرمایه قرار میگیرد، زیرا سرمایه چه کار بکند یا نکند و یا در جریان کار ضربه ببیند یا نبیند مزد خود را میگیرد برخلاف کار که کارگر مزد خود را در مقابل کاری که انجام داده میگیرد.(مطهری، 1364، ص 33)
رباخواری؛ منشا دشمنیها و جنگهای طبقاتی
در تفاوت «بیع» و «ربا» باید گفت: «در خرید و فروش معمولی هر دو طرف بهطور یکسان در معرض سود و زیان هستند، گاهی هر دو سود میکنند و گاهی هر دو زبان، گاهی یکی سود و دیگری زیان میکند درحالیکه در «معاملات ربوی» رباخوار هیچگاه زیان نمیبیند و تمام زیانهای احتمالی بر دوش طرف مقابل سنگینی خواهد کرد و به همین دلیل است که مؤسسات ربوی روز به روز وسیعتر و سرمایهدارتر میشوند و در برابر تحلیل رفتن طبقات ضعیف بر حجم ثروت آنها دائماً افزوده میشود.
در تجارت و خرید و فروش معمولی طرفین در مسیر «تولید و مصرف» گام برمیدارند.درصورتیکه رباخوار هیچ عمل مثبتی در این زمینه ندارد.با شیوع رباخواری سرمایهها در مسیرهای ناسالم میافتد و پایههای اقتصادی که اساس اجتماع است متزلزل میگردد، در حالیکه تجارت صحیح موجب گردش سالم ثروت است.همچنین رباخواری منشا دشمنیها و جنگهای طبقاتی است درحالیکه تجارت صحیح چنین نیست و هرگز جامعه را به زندگی طبقاتی و جنگهای ناشی از آن سوق نمیدهد.
انتهای پیام
نظر شما