هواپیمای ATR نباید بدونELT پرواز میکرد
اما و اگرهای یک سقوط
صاحبخبر - بعد از سقوط هواپیمای ATR شرکت هواپیمایی آسمان و بعد از گذشت سه روز بالاخره لاشه آن بین کوههای دنا پیدا شد اما چیزی که نیاز به بررسی دارد و بعد از این ماجرا بیشتر هم باید به آن پرداخت، علت وقوع حادثه بوده است. در همان ساعات ابتدایی وقوع حادثه از کارشناسان و مسئولان، تا مسافر جامانده از هواپیما و فعالان مجازی و رسانهها گمانهزنیهایی را در ارتباط با سقوط این هواپیما مطرح کردند. این اظهارات همچون سایر اتفاقات دردناک و این چنینی دامنه وسیعی داشت. یکی از موضوعات بحث شرایط جوی نامناسب بود که ابتدا از سوی مسافر جامانده از پرواز و بعد هم از سوی مردم محلی منطقه سقوط هواپیما در سمیرم مطرح شد. شرایط بد جوی و احتمال سقوط کرامت نرگسنژاد یکی از مسافران پرواز هواپیمای سقوط کرده تهران- یاسوج بود که نامش نیز در لیست 60 نفره بوده و بلیت خود را نیز باطل نکرده بود و در آخرین لحظات و ساعت حرکت از مسافرت با این هواپیما منصرف شد. نرگسنژاد با تایید این خبر یکشنبه شب در گفتوگو با رسانهها اظهارکرد: «در حالی که نام من، در لیست 60 نفره پرواز تهران - یاسوج به شماره 3704 بود اما باتوجه به شرایط نامساعد جوی و اطلاعاتی که از سایت هواشناسی کشور گرفتم با احتمال لغو شدن پرواز به فرودگاه مهرآباد نرفتم.» وی تصریح کرد: «حتی راننده شرکت نیز ساعت 6:30 صبح در منزل منتظر سوار شدن اینجانب بود و اصرار بر دیر شدن میکرد اما با مراجعه به سایت هواشناسی و پیشبینی وضعیت نامناسب هوا این احتمال را میدادم که بهطور حتم این پرواز لغو میشود. شاهدان محلی هم که خبر از سقوط هواپیما دادند نیز مدعی شده بودند که آنقدر هوا بد و کولاک بوده و آنقدر جریان باد زیاد بود که حتی اهالی منطقه صدای سقوط هواپیما را نشنیدهاند.» این موضوع البته در برنامه نشست خبری شبکه دو سیما مطرح شد و کاپیتان بهادر عشایری، مدیر فنی آموزش شرکت آسمان آن را رد کرد و گفت تمامی شرایط مساعد و مهیا بوده است.» خلبان حمیدرضا خلیلی نیز در این باره در گفتوگو با «فرهیختگان» گفت: «من هم آن روز خبر داشتم و هم کمی بعد شنیدم که هوا شرایط بسیار بدی داشته است و کولاک شدید بوده اما فکر میکنم اگر کاپیتان تشخیص نمیداد و گزارش هواشناسی نمیآمد که هوا مساعد پرواز است، این کاپیتان باتجربه و دوست داشتنی و خلبان درجه یک هیچوقت پرواز نمیکرد. پس گزارشی که از سوی هواشناسی آمده این اجازه را به کاپیتان داده است که پرواز کند. موضوع دیگر در این باره درخواست کاپیتان جهت مینیموم آلتیتیوت(ارتفاع کم در 17هزار پایی) است که این هم موضوع نرمالی است چراکه هر هواپیمایی برای نشستن باید ارتفاع کم بکند و کاپیتان هم چنین درخواستی داشته است.» جانمایی بد فرودگاه یکی از شبهاتی که از ابتدا درباره سقوط هواپیما مطرح شد، جانمایی بد فرودگاه یاسوج بود. این موضوع به این خاطر مطرح شد که به اذعان مسافران این نوع پرواز به یاسوج و برخی رسانهها و همچنین انتشار کلیپهایی در فضای مجازی از نزدیکی هواپیما با قلل دنا به نظر رسید که خلبانان شرایط سختی را جهت فرود دارند. در این ارتباط ابتدا کاپیتان هوشنگ شهبازی در گفتوگو با رسانهها مدعی شد «شایعاتی که در مورد جانمایی اشتباه فرودگاه یاسوج یا نبود تجهیزات رادار و ناوبری در این فرودگاه در فضای مجازی منتشر شده همگی کذب است و با توجه به پروازهایی که خود من بارها به این فرودگاه داشتم میتوانم اعلام کنم که این فرودگاه در بهترین نقطه برای فرود و با تمامی تجهیزات لازم ناوبری در حال فعالیت است و هیچگونه مشکلی از این منظر ندارد.» خلبان حمیدرضا خلیلی نیز در این باره به «فرهیختگان»، گفت: «ارتفاع فرودگاه یاسوج حدود 6 هزار پاست و اگر قرار بر این بود که فرودگاه جای دیگری ساخته شود یعنی حدود 60 کیلومتری شهر، دیگر این فرودگاه مربوط به این شهر نمیشد و خارج از آن واقع میشد. این فرودگاه در جای مناسبی از جهت نزدیکی به شهر قرار گرفته است اما نباید فراموش کنیم که این فرودگاه اپروچ و تقرب سختی دارد بهگونهای که برای فرود آمدن در آن باید از طرح اپروچ خاص و سختی پیروی کنید و آن هم به خاطر وجود کوهها در نزدیکی فرودگاه است چراکه ارتفاع کوهها نزدیک به این طرح اپروچ و مینیمم هواپیماها برای نشستن است. از طرف دیگر اینکه ارتفاع این شهر و فرودگاه از سطح دریا و آبهای آزاد هم طوری است که فرودگاه را به ناچار آنجا خواهیم داشت. این فرودگاه جدیدا ساخته نشده و چون شهر یاسوج در نزدیکی کوهها قرار دارد بنابراین ناچار هستیم در چنین شرایط و منطقهای فرود داشته باشیم.» ATR-72 مناسب اینگونه پروازهاست عمر بالا و نامناسب بودن این نوع از هواپیماها جهت پرواز در این مسافت و شرایط جوی شبهه دیگری بود که بهعنوان یکی از علل سقوط مطرح شد. خلبان خلیلی در این باره خاطرنشان کرد: «هواپیمای ATR-72 یکی از مناسبترین هواپیماها برای پروازهای منطقهای است اما موضوع قابل توجه این است که این هواپیما یک «سی چک» سنگین را گذرانده است. هواپیما باید ELT داشته باشد؛ ELT سیستمی است در هواپیما که اگر سانحهای برای هواپیما پیش بیاید میتواند با فرستادن فرکانس حتی از اعماق اقیانوس کاری بکند که محل سقوط هواپیما یا جعبه سیاه آن را پیدا کنند. این هواپیما ELT نداشته، هواپیمایی که ELT نداشته باشد یا ELT آن ولید نبوده یعنی کار نمیکرده است، نباید برای مسافربری پرواز کند. خیلی چیز خاصی نیست و ربطی هم به پرواز ندارد، فقط از این دستگاه برای پیدا کردن هواپیما و بودن و دیدن آن استفاده میشود. به نظر من تنها چیزی که میشود حدس زد، نه اینکه با یقین گفت، این است که هواپیما فقط دچار مشکل آب و هوایی شده است و یک موضوعی به نام «داون درفت» این موضوع در هوای بد و بهخصوص نزدیک به کوه وجود دارد و قدرت این را دارد که هواپیمایی را در یک ارتفاعی بهشدت به پایین بیاورد یا ارتفاع زیادی را از آن بگیرد و احتمال دارد بر مبنای تصورات ذهنی ما این هواپیما درخواست مینیمال ارتفاع را داده باشد و در این ارتفاع با یک «داون درفت» مواجه و به یک کوه برخورد کرده باشد. به دلیل اینکه خلبان هیچ وضعیت اضطراری را اعلام نکرده که هواپیما مشکل خاصی دارد، من احتمال میدهم که این سانحه یک مشکل آب و هوایی بوده است. چیز دیگری هم که وجود دارد اینکه ممکن بوده این هواپیما درست «سی چک» نشده باشد و خلبان و کمک خلبان چیزی که درمانیتور میدیدند قدرت واقعی موتورها نبوده باشد. بهطور کلی داون درفت، سی چک ناقص و... همه فرض است و باید تا مشخص شدن علت اصلی صبر کرد اما نبود ELT واقعا اتفاق ناخوشایندی است و این هواپیما باید این قطعه را میداشت.» علی فراهانی، خلبان بالگردی که لاشه هواپیما را پیدا کرد نیز در گفتوگو با رسانهها، گفت: «ارتفاع هواپیمای ATR که در موقعیت بالای چهار هزار متری لاشه آن پیدا شد، در حالت عادی باید تا دو هزارپا بالاتر از این میبود اما احتمالا اتفاقی افتاده که ارتفاع هواپیما کم شده است. اگر ۵۰ متر بالاتر بود میتوانست قله را رد کند اما ممکن است جریان هوا هواپیما را به پایین کشانده باشد. البته تا زمانی که جعبه سیاه پیدا نشود، علت وقوع حادثه مشخص نخواهد شد.» اخبار ضدونقیض و تشویش اذهان سوای علل سقوط و وقوع این حادثه دلخراش، اخباری و بعضا شایعاتی است که در فضای حقیقی و مجازی درباره سقوط مطرح میشود. اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران در این باره گفته است: «براساس تصمیمات اتخاذ شده، سازمان هواپیمایی کشوری بهعنوان سخنگوی حادثه سقوط هواپیمای آسمان انتخاب شده است؛ مدیریت این بحران در ابعاد ملی با سازمان مدیریت بحران است و استاندار کهگیلویه و بویراحمد نیز مسئول اطلاعرسانی در این زمینه هستند اما متاسفانه نیروهای امدادی مانند اورژانس و هلالاحمر نیز به صورت لحظه به لحظه در مورد این سانحه اظهارنظر میکنند. در جلسات مختلف از این همکاران درخواست شده که نسبت به اطلاعرسانیهای نادرست و گروهی خودداری کنند، متاسفانه هنوز این درخواست مورد وثوق قرار نگرفته و سازمان مدیریت بحران نیز از چنین وضعیتی گلهمند است زیرا اخبار متعددی مخابره میشود که دقایقی بعد تکذیب میشود. سازمان هواپیمایی کشوری موظف بود در مورد مسائل فنی این پرواز اطلاعرسانی کنند که سخنگوی این سازمان نیز بهطور لحظهای در این زمینه فعالیت میکند اما در زمینه مسائل امدادی و آمار جستوجو مقرر شده بود استاندار اقدام کند اما شاهد بودیم که دستگاههای مختلف نیز در این زمینه اطلاعرسانی کردند. اورژانس نباید در مورد سقوط هواپیما اطلاعرسانی کند و فقط باید به وظیفه خود مبنیبر امدادرسانی و درمان بیماران و مجروحان این حادثه اقدام و اطلاعرسانی کند. چنین اظهارنظرها و انتشار نادرست اخبار، خود به بحران بزرگی تبدیل شده است که اذهان عمومی را آشفته میکند. انتظار میرود علیرغم تمام فرضیاتی که در ارتباط با سقوط ATR-72 شرکت آسمان مطرح شده است طی روزهای آینده با پیدا شدن جعبه سیاه تمام شبهات موجود برطرف و علل سقوط مشخص و خاطیان پاسخگو و مجازات شوند. یافتن لاشه هواپیمای تهران- یاسوج از سوی نیروی هوافضای سپاه پاسداران سردار رمضان شریف، سخنگوی سپاه پاسداران از پیدا شدن لاشه هواپیمای تهران - یاسوج توسط بالگردهای نیروهای هوا فضای سپاه خبر داد. وی اعلام کرد: «صبح روز سهشنبه بالگردهای نیروی هوا فضای سپاه پاسداران در حین جستوجو، لاشه هواپیمای آسمان که از تهران عازم یاسوج بود را در ارتفاعات کوه دنا پیدا کردند. لاشه این هواپیما در کوه دنا و در مختصات جغرافیایی NC-4208 و E-514293 قرار دارد.» سخنگوی سپاه پاسداران با اشاره به جزئیات عملیات جستوجوی هواپیمای مفقود شده، گفت: «براساس مکان و مختصاتی که پهپادهای سپاه عصر روز دوشنبه پس از انجام عملیات جستوجو داده بودند، روز سهشنبه دو بالگرد نیروی هوافضای سپاه به محل اعزام شد و فرمانده این نیرو اعلام کرد که لاشه هواپیما پیدا شده و در تصاویری که از آن گرفته شده، آرم و نشان هواپیما نیز مشخص است.» سردار شریف با تاکید بر اینکه مهمترین اقدام در این زمینه یافتن موقعیت هواپیما بود، خاطرنشان کرد: «به محض فراهم شدن شرایط جوی هم امکان هلیبرد و هم امکان راهنمایی امدادگران از طریق دسترسی زمین به محل حادثه وجود خواهد داشت.» وی گفت: «عملیات دسترسی به دلیل صعبالعبور بودن و شرایط جوی مشکل است اما از این لحظه به بعد همه اقدامات روی نقطه پیدا شدن لاشه هواپیما متمرکز خواهد شد.»∎
نظر شما