دکتر مجید معارف، رییس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، در مورد علت نامیده شدن حضرت زهرا(س) به «کوثر»، اظهار کرد: این مساله مستقیما به سوره مبارکه کوثر بازمی گردد که در قرآن می فرماید: «إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ »«فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ» «إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ».

وی ادامه داد: ابتر در زبان عرب یعنی دم بریده و کسی که نسلی از او باقی نماند، آیه آخر سوره مبارکه کوثر خطاب به پیامبر(ص) می گوید: «آن ملامت کننده تو ابتر خواهد بود»، این آیه ناظر بر نسبتی است که کفار و مشرکان به ویژه شخصی به نام «عاص بن وائل» در مورد حضرت رسول(ص) مطرح می کردند چون پیامبر(ص) در مکه صاحب دو فرزند پسر شد که قسمت نبود هیچ یک از آنها در دنیا زندگی خود را ادامه دهند و زمانی که فرزندان حضرت(ص) از دنیا رفتند کفار و مشرکان به مسخره می گفتند این محمد(ص)، ابتر است!

عضو هیات علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: ابتر یعنی بلانسل و کسی که نسلی از او بر جای نمی ماند، رسول خدا(ص) از این نسبت کفار ناراحت شدند و خداوند برای تسلای پیامبر(ص) فاطمه زهرا(س) را به ایشان هدیه کرد و حضرت رسول(ص) صاحب اولاد جدیدی شدند و سوره مبارکه کوثر نازل شد که در این سوره خداوند می فرماید: «ما تو را کوثر دادیم؛ پس برای پروردگارت نماز گزار و قربانی کن؛ دشمنت خود بی تبار خواهد بود».

وی گفت: خداوند در این سوره مبارکه می فرماید: بدان به واسطه این کوثر دشمن تو بلانسل است و تو به شکرانه این کوثر بلانسل نخواهی بود و همین طور هم شد و حضرت زهرا(س) عامل تداوم نسل پاک پیامبر(ص) شدند. با این توضیح کوثر از القاب فاطمه زهرا(س) است که مفسران نیز در تفسیر سوره مبارکه کوثر این مطلب را به طور کامل قبول دارند.

رییس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران در ادامه بیان کرد: از سوی دیگر با نازل شدن سوره مبارکه کوثر، قرآن بر پندار غلط جاهلی قلم قرمز کشید چراکه در زمان جاهلیت این پندار غلط وجود داشت که نسل مرد تنها از سوی فرزندان ذکور امتداد می یابد، قرآن می خواهد بگوید تفاوتی ندارد و نسل انسان بشر از طریق فرزندانش استمرار می یابد چه این فرزند پسر باشد و چه دختر باشد، ضمن اینکه قبل از اینکه این ماجرا در امت اسلام برای فرزندان رسول خدا(ص) اتفاق بیفتد، در امت های قبلی، خداوند، عیسی(ع) را از نسل ابراهیم(ع) می داند در حالی که حضرت عیسی(ع) از طریق مادرش مریم(س) به حضرت ابراهیم(ع) متصل است و با اعجاز الهی و بدون پدر متولد شد.

وی ادامه داد: در امت اسلام نیز طبق آیه مباهله ، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) مصداق پسران رسول خدا(ص) هستند لذا ائمه علیهم السلام ما به پیامبر(ص) خطاب پدری می کردند و گاهی خطاب به جد داشتند به این دلیل که امام حسن(ع) و امام حسین(ع) از طریق حضرت زهرا(س) از نسل رسول الله(ص) هستند؛ لذا حضرت رسول(ص) بلانسل نشد چون با وجود بابرکت حضرت فاطمه زهرا(س) خداوند فرزندان زیادی به ایشان عنایت می کند که نسب سادات نیز نهایتا به پیامبر(ص) می رسد.

معارف با اشاره به جلوه های دیگر قرآنی که در آنها اشاره به حضرت زهرا(س) شده است، اظهار کرد: در قرآن آیات متعددی داریم که یا در شأن حضرت فاطمه زهرا(س) است یا اگر در شأن اهل بیت(ع) است باز هم از مصادیق آن قطعا حضرت زهرا(س) نیز هستند؛ برای مثال در سوره مبارکه «آل عمران» آنجا که می فرماید: «فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ» «پس هر كه در اين [باره] پس از دانشى كه تو را [حاصل] آمده با تو محاجه كند بگو بياييد پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خويشان نزديك و شما خويشان نزديك خود را فرا خوانيم سپس مباهله كنيم و لعنت‏ خدا را بر دروغگويان قرار دهيم»، در این آیه مصداق « نِسَاءَنَا» حضرت زهرا(س) است.

وی با بیان اینکه آیه مباهله نشان می دهد که حضرت زهرا(س) فردی مقرب درگاه الهی و مستجاب الدعوه است، ابراز کرد: همچنین در سوره مبارکه احزاب در آیه 33 می فرماید: «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا» که یقینا از مصادیق آیه تطهیر حضرت زهرا(س) است و این آیه مقام عصمت ایشان را مشخص می کند.

معارف در بخش دیگری از مباحث خود تاکید کرد: اگر ما یک انسان موفق قرآنی را انسانی بدانیم که هم خدا را می شناسد، هم به دستوراتش عمل می کند و پایبند است یعنی هم اهل عبادت است، اهل انفاق است، اهل فضایل اخلاقی است و اهل دفاع از حق و حقوق مظلومین است و در یک کلام این موارد را به عنوان شاخصه یک انسان قرآنی به رسمیت بشناسیم، این شاخصه ها در مورد حضرت زهرا(س) در اوج خود قرار دارد.

وی ادامه داد: حضرت زهرا(س) با وجود سن بسیار کم و عمر کوتاهی که داشتند، فعال اجتماعی هستند، در ایام رسالت پیامبر اکرم(ص) که همواره در کنار پدر بزرگوارشان بودند و ایشان کمک می کردند، در جنگ و غیر جنگ در کنار پدر بودند تا جایی که پیامبر(ص)، فاطمه زهرا(س) را «امّ ابیها» می خواندند، یعنی حضرت مثل مادری که از فرزندش مراقبت می کند، از پدرشان مراقبت می کردند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: بعد از رحلت حضرت رسول(ص) نیز قضایای مربوط به حضرت امیر(ع) پیش آمد و پس از محرومیت امیرالمومنین(ع) از مساله خلافت، حضرت زهرا(س) همواره در کنار حضرت امیر(ع) بودند و به مبارزه فردی و اجتماعی با غاصبان خلافت پرداختند و هم از حق سیاسی و ولایت امیرمومنان امام علی(ع) و هم از حق اقتصادی خودشان دفاع کردند چراکه فدک  ارثیه حضرت زهرا(س) بود که بعد از رحلت حضرت رسول(ص)، غصب شد.

معارف با بیان اینکه حضرت زهرا(س) در هر دو مورد امامت و ولایت حضرت امیر(ع) و همچنین قضیه فدک مبارزه کردند، تصریح کرد: این جریان تا جایی پیش رفت که حضرت صدیقه(س) در این مسیر صدمه خوردند و عمرشان کوتاه شد و در جوانی به شهادت برسند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: از سوی دیگر حضرت زهرا(س) اهل انفاق بودند و درآمد فدک را صرف فقرا می کردند، انسانی بسیار زاهد بودند که از زر و زیور دنیا چیزی را برای خود نیاندوختند، بسیار عابد بودند به طوری که وقتی عبادت می کردند نوری از محراب ایشان به آسمان ساطع می شد و همواره در فکر دیگران بودند به طوری که امام حسن(ع) فرمودند: مادرم را دیدم که نماز خواند و بعد از نماز برای همه و همسایگان دعا کرد و خودش را دعا نکرد، پرسیدم چرا فقط دیگران و همسایگان را دعا می کنید که حضرت(س) پاسخ دادند: «الجارُ ثُمَّ الدّارُ» یعنی اول همسایه و سپس خانه؛ این رویکرد به نوع دوستی حضرت زهرا(س) باز می گردد که همواره دیگران را مقدم می دانستند و برایشان دعا کرده و یا به آنها کمک می کردند.