«فرهیختگان» درباره چرایی انتقال موزه هنرهای معاصر تهران به سازمان میراث فرهنگی گزارش میدهد
میان ماندن و رفتن
رئیس موزه هنرهای معاصر تهران: دست از سر موزه هنرهای معاصر بردارید معاون هنرهای سنتی: آثار گنجینه موزه شرایط مساعدی ندارند
صاحبخبر - در روزهای اخیر و در پی انتشار خبری مبنیبر اینکه قرار است موزه هنرهای معاصر تهران به سازمان میراث فرهنگی منتقل شود اهالی عرصه هنرهای تجسمی بیانیههایی در این ارتباط منتشر کردهاند و مراتب انتقاد و اعتراض خود را نسبت به این مساله ابراز کردهاند. پیشتر نیز در سال گذشته، اتفاقی مشابه این برای موزه افتاد، بهطوری که زمزمههایی مبنیبر اینکه قرار است موزه هنرهای معاصر تهران زیرمجموعه بنیاد رودکی قرار بگیرد، اعتراض هنرمندان و واکنش آنها را نسبت به چنین تصمیماتی برانگیخت، با توجه به اینکه هر دو طرف ماجرا، دلایل خاصی نسبت به این مساله برای خود دارند، تلاش کردیم فقط از منظر واکاوی چنین مسالهای، در قالب گزارش با دستاندرکاران این حیطه به گفتوگو بنشینیم. انتقال موزه به سازمان میراث فرهنگی به ضرر هنر معاصر تمام میشود از علیمحمد زارع رئیس موزه هنرهای معاصر تهران درباره چند و چون این خبر میپرسم. زارع با اشاره به اینکه اگر موزه هنرهای معاصر تهران به میراث فرهنگی سپرده شود، اتفاق ناخوشایندی صورت میگیرد، میگوید: «اگرچه من یکی از مخالفان قاطع این اتفاق هستم ولی اینطور که به نظر میرسد تصمیم بر این است تا چنین اتفاقی نیفتد. ولی در قالب این گفتوگو ضرورت دارد به این مساله اشاره کنم که در صورت وقوع چنین اتفاقی، بخش مهمی از عرصه هنرهای تجسمی، در معرض نابودی قرار میگیرد.» سازوکار موزه و سازمان میراث فرهنگی با یکدیگر متفاوت است از رئیس موزه هنرهای معاصر تهران درباره چرایی و تبعات انتقال موزه هنرهای معاصر تهران به سازمان میراث فرهنگی میپرسم، این مقام مسئول در پاسخ به این سوال میگوید: «طبیعی است که انتقال موزه به سازمان میراث فرهنگی عملا سنخیتی با آنچه در این سالها در موزه میافتاده، ندارد. درعین حال سازوکار و عملکرد این دو نهاد یعنی موزه و میراث فرهنگی دراین سالها متفاوت بوده و اصلا چطور ممکن است که این دو حیطه در هم آمیخته شوند، درحالی که موزه همانطور که از نامش پیداست، عنوان هنر معاصر را یدک میکشد و سازمان میراث فرهنگی سالهاست که داعیهدار و مکانی برای صیانت و حفاظت از آثار ملی کشور ماست. بنابراین چنین حرکتی احتمالا بیآنکه تمهیدی دربارهاش اندیشیده شود، در حال عملی شدن است. ولی باز هم تکرار میکنم اگر این اتفاق بیفتد به نابودی هنر معاصر میانجامد؛ آن هم در شرایطی که در سالهای اخیر با مطرح شدن بحث اقتصاد هنر، هنرمندان عرصه تجسمی و دستاندرکاران این حیطه توانستهاند به فراخور فعالیتهایی که میکنند در پررنگ کردن اقتصاد هنر نقش بسزایی داشته باشند و بهرغم محدودیتها و کمبودهایی که در این وادی وجود دارد، اقتصاد را در زمینه هنر معاصر تا حدود زیادی پررنگ کنند.» زارع با اشاره به اینکه موزه هنرهای معاصر تهران به نوعی سردمدار جریان هنر مدرن در ایران به شمارمیرود ادامه میدهد: «این موزه از اعتبار و قدمت زیادی برخوردار است و طبعا جایگاه منحصر به فرد خود را در داخل و خارج از کشور در این سالها حفظ کرده است.» نمیدانم هدف از چنین برنامهریزیهایی چیست؟ با رئیس موزه هنرهای معاصر تهران این مساله را مطرح میکنم که سال گذشته هم اتفاقی مشابه برای موزه افتاد و قرار بود موزه زیرمجموعه بنیاد رودکی قرار بگیرد، او هم با تایید این نکته که در سالهای اخیر موزه بارها از سوی نهادهای مختلف مورد هجمه قرار گرفته میگوید: «سال گذشته هم شاهد کشمکشهایی از این دست بودهایم و حالا هم عدهای برای موزه برنامه چینی کردهاند و میخواهند آن را به سازمان میراث فرهنگی منتقل کنند تا اموال تاریخی و فرهنگی موزه که بهطور مشخص مشتمل بر گنجینه است تحت نظارت میراث فرهنگی قرار بگیرد.» رئیس موزه هنرهای معاصر تهران اضافه کرد: «موزه در سالهای اخیر به مدد برگزاری نمایشگاههای ارزشمندی چون نمایشگاه تونی گرک، نمایشگاه علیاکبر صادقی، نمایشگاه پرویز تناولی و نمایشگاه آثار گنجینه توانسته طیف مخاطبان وسیعی را جلب و با جریان هنر معاصر بیشتر آشنا کند. هرکدام از این نمایشگاهها به دلیل مولفههایی که دارا بودهاند، توانستهاند برآیند و دستاوردهای زیادی نزد مخاطبان، دانشجویان رشتههای هنر، هنرمندان و منتقدان این عرصه داشته باشند. معلوم نیست کسانی که تصمیم گرفتهاند این کار را انجام بدهند چه مقصود و هدفی از این کار دارند. موزه در این سالها عملکردی بیحاشیه داشته است، در ماههای اخیر هزار نفر از موزه هنگام برگزاری نمایشگاهها بازدید کردهاند، سینما تک موزه همواره فعال است و میتوان گفت یک جور آشتی میان موزه و هنرمندان برقرار شده است. در چنین شرایطی چه ضرورتی دارد که چنین اتفاقی صورت بگیرد، صحبت من این است که متولیان مربوطه دست از سر موزه هنرهای معاصر بردارند و اجازه بدهند به فعالیت خود مانند گذشته ادامه بدهد.» سازمان میراث فرهنگی درباره انتقال موزه نقشی نداشته است بعد از صحبت با رئیس موزه هنرهای معاصر تهران، با بهمن نامورمطلق معاون هنـرهـای سنتــی و صنایعدستی تماس گرفتم و از او درباره تصمیم اخیر سازمان میراث فرهنگی سوال کردم. نامور مطلق با اشاره به اینکه این مساله ابدا تصمیم سازمان میراث فرهنگی نبوده است، گفت: «مطلقا پیشنهاد انتقال موزه هنرهای معاصر تهران در تصمیمات سازمان نبوده و این تصمیم توسط دستگاه دیگری گرفته شده است. درواقع، بروز مشکلاتی که در زمینه گنجینه موزه به وجود آمده باعث شده چنین تصمیمی صورت بگیرد و سازمان میراث فرنگی هماهنگسازی و رفع مشکلات تکنیکی و فنی را به عهده بگیرد.سازمان میراث فرهنگی متولی اصلی موزههای کشور است به جز موزه هنرهای معاصر تهران. ولی اگر میبینیم سازمان میراث فرهنگی دراین امر به توصیه نهاد دیگری ورود کرده به این خاطر است که برخی بر این باورند که آثار گنجینه موزه در مکان نامناسب و شرایط نامساعدی نگهداری میشود.» بدون نظرخواهی هنرمندان این تصمیم قطعی نمیشود از معاون هنرهای سنتی و صنایعدستی میپرسم. خود او فکر میکند وقوع این اتفاق چقدر میتواند به ضرر موزه هنرهای معاصر تهران باشد. نامورمطلق دراین باره هم میگوید: «به نظر میرسد باید در این زمینه بحث کارشناسانه شود و این بحث با حضور هنرمندان و نمایندگان انجمنهای تجسمی حل و فصل شود.» از او میپرسم وقتی چنین تصمیمی گرفته شده آیا برگزاری نشستهایی با حضور هنرمندان میتواند در این برهه از زمان تاثیرگذار باشد. این مقام مسئول میگوید: «تا جایی که میدانم این مساله هنوز قطعی نشده است و هنرمندان عزیز میتوانند درباره آن به گفتوگو بنشینند. مطمئنا دولت خاصه وزارت ارشاد و سازمان میراث فرهنگی هم بدون بهرهگیری از آرای هنرمندان تصمیمی نخواهند گرفت.» نگهداری نامناسب از آثار گنجینه دلیل انتقال به میراث فرهنگی است با نامورمطلق این سوال را مطرح میکنم که شاید تعداد موزههایی که در سطح پایتخت مکان مناسبی برای آثار گنجینه نباشند، کم نیست با این وجود چرا چنین تصمیمی برای موزه هنرهای معاصر تهران صورت گرفته است. او با اشاره به اینکه موزهداری در ایران دارای مشکلاتی است که باید مرتفع شود، میگوید: «به هرحال درباره مساله ادغام موزه با سازمان میراث فرهنگی باید نظر کارشناسی صورت بگیرد، هنرمندان نظر بدهند و بگویند چقدر با این تمرکززدایی موافق هستند یا اینکه ترجیح میدهند تنوع در شرایط فعلی حفظ شود.» سپردن موزه به میراث فرهنگی موجب فقدان رشد هنر میشود حمید شانس هنرمند عرصه تجسمی و استاد دانشگاه نیز در این ارتباط معتقد است: «به نظر میآید در سالهای اخیر، در زمینه محدود کردن فعالیتهای تجسمی کارهایی صورت میگیرد؛ کارهایی که مسلما به نفع هنر کشور نیست. از اینها گذشته، سازوکار سازمان میراث فرهنگی در این سالها بیشتر معطوف کنترل کارهای تاریخی بوده و طبعا برای انجام فعالیت زنده و پویای اجتماعی مناسب نیست. در نتیجه، سپردن موزه هنرهای معاصر تهران به سازمان میراث فرهنگی به نوعی فقدان قابلیت نمایش رشد و گسترش فعالیت تجسمی مملکت است و اگر چنین اقدامی صورت بگیرد، همه اهالی هنر باید هزینه آن را بپردازند. به نظر میرسد دوستان دارند دراین زمینه شتابزده تصمیماتی میگیرند که تبعاتی در پی خواهد داشت.»∎
نظر شما