وحیده دینداری*

وزرای خارجه هند، چین و روسیه در دهلی نو دور یک میز نشستند تا با مرور موارد اختلافی، بر نکات مشترک به ویژه مبارزه با تروریسم تاکید کنند.
این سه کشورکه نصف مساحت قاره کهن آسیا را پوشانده و نزدیک به چهل درصد جمعیت جهان را در خود جای داده اند در این دیدار مسایل مختلفی را مدنظر قرار دادند که لزوم همکاری برای مبارزه با تروریسم، ضرورت حمایت هند از پروژه یک جاده یک کمربند چین و همچنین نقش پررنگ تر هند در معادلات سیاسی جهان و همچنین مناقشه مرزی بین هند و چین در مرکز آن قرار داشت.
از جمله مسایل دوجانبه‌ای که در نشست دو جانبه بین سوشما سواراج وزیر امور خارجه هند با وانگ یی همتای چینی وی مطرح شد، مناقشه مرزی بین دو کشور بود. کارشناسان این دیدار را بسیار مهم ارزیابی کردند چون اولین مذاکره رسمی‌مقامات ارشد هند و چین پس از پایان تنش مرزی دو کشور در منطقه دوکلم محسوب می‌شد.
تنش مرزی بین چین، هند و بوتان که از حدود سه ماه پیش، بعد از آغاز ساخت جاده مرزی توسط ارتش چین در خاک بوتان و ورود نیروهای هندی به خاک چین افزایش یافته بود پس از عقب‌نشینی نیروهای دو کشور از دوکلم پایان یافت اما موضوع این تنش‌ها همچنان زنده است و ذهن مقامات دو کشور را اشغال کرده است.
قبل از شروع مذاکرات، یک مقام ارشد وزارت خارجه هند تاکید کرده بود که دولت دهلی نو قصد دارد در این نشست همکاری‌های سه کشور را در زمینه مبارزه با تروریسم گسترش دهد و همچنین در مورد گروه‌های تروریستی پاکستانی از جمله لشکر طیبه گفت و گو کند.
وی گفت که هدف اصلی این مذاکرات بررسی روند صلح در منطقه هند و اقیانوسیه است که مسائل مربوط به افغانستان، آسیای غربی و همچنین شبه جزیره کره را در بر می‌گیرد.
در عین حال به نظر می‌رسد مهمترین مساله‌ای که در این نشست مطرح شد و با مواضع یکسان هر سه وزیر خارجه روبرو شد ضرورت اتخاذ سیاست‌های قویتر برای مبارزه با تروریسم بود. سواراج به سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه و وانگ یی گفت که افزایش قابل ملاحظه اقدامات تروریستی توسط سازمان‌های تروریستی مانند «طالبان»، «داعش»، «القاعده» و «لشکر طیبه» به طور مستقیم صلح و امنیت بین‌ا‌لمللی را تضعیف می‌کند و تلاش‌های مداوم برای تقویت اقتصاد جهانی را به خطر می‌اندازد. وی همچنین تشکیل یک سیاست جامع برای مقابله با تروریسم جهانی را بشدت به همتایان خود توصیه کرد. روسیه نیز البته در این دیدار نگرانی‌های خود را داشت و برای حل آن می‌کوشید. مسکو نگران گسترش روابط نظامی‌هند با آمریکا هست.
در سال‌های اخیر روابط نظامی‌هند و آمریکا روندی رو به رشد را شاهد بوده است به گونه‌ای که آمریکا سال گذشته دهلی نو را به عنوان «همکار ارشد دفاعی» خود معرفی کرده است. دهلی نو همچنین با استفاده لجستیکی آمریکا از پایگاه‌های نظامی‌هند موافقت کرده است. دهلی نو تا کنون سعی کرد به روسیه اطمینان دهد که روابط این کشور با ایالات‌متحده، بر روابط دوجانبه با روسیه تاثیر منفی نخواهد گذاشت چون روسیه یکی از بزرگترین شرکای نظامی‌هند محسوب می‌شود.
سه کشور همچنین مسایل مربوط به کره شمالی را مورد بحث قرار دادند. لاوروف در گفت و گو با خبرنگاران، خطرات ناشی از تشدید تنش‌ها در شبه جزیره کره را بسیار بالا دانست و اعلام کرد روسیه، هند و چین آماده هستند که در یافتن راه حلی برای این درگیری دخالت کنند.
در عین حال، در همین دیدار بود که لاوروف سعی کرد به سواراج درباره اهمیت بلندمدت حمایت از طرح کمربند اقتصادی چین موسوم به یک جاده – یک کمربند توضیح داده و وی را متقاعد کند که به جای رقابت مخرب، از آن حمایت کند. وی در مقابل از چین هم خواست که از عضویت هند در گروه کشورهای تامین‌کننده انرژی هسته ای حمایت کند.
اهمیت این نشست آنجا معلوم می‌شود که رقابت‌های چین و هند در منطقه و ائتلاف‌های جدیدی که هر یک از دو کشور برای غلبه بر حریف وارد آنها شده اند در نظر گرفته شود.
هند اخیرا برای مقابله با گسترش روزافزون نفوذ چین در آسیا تلاش‌های زیادی انجام داده است که از جمله آنها انجام تمرینات نظامی‌مشترک با آمریکا، استرالیا و ژاپن را می‌توان نام برد. همچنین هند سعی می‌کند با غلبه اقتصادی چین در قاره آسیا که از راه‌هایی مانند توسعه و حتی اجاره برخی بنادر در سریلانکا و مالدیو و پاکستان انجام می‌شود مقاومت کند.
نشست سه جانبه دیروز در واقع شاهد تلاش‌های روسیه به عنوان کشوری که دوست پکن و دهلی نو محسوب می‌شود برای پررنگ کردن مشترکات و اهداف استراتژیک یکسان بین دو کشور چین و هند بود. هدف اصلی این نشست، تاکید بر این موضوع بود که اگر دهلی نو و پکن بر طبل اختلافات بکوبند، صرفا شاهد غلبه حریفانی خواهند بود که تنها به منافع خود در این منطقه بسیار مهم ازجهان می‌اندیشند.

*کارشناس شبه قاره هند
منبع : ایرنا