به گزارش خبرنگار شبستان، سیدحسین فدایی حسین، نویسنده، مترجم و پژوهشگر تئاتر امروز در مراسم رونمایی از پنج نمایشنامه قرآنی کودک و نوجوان که در سالن امیرحسین فردی حوزه هنری برگزار شد، گفت: از قرآن به عنوان مهمترین منبع دینی ما در طول سالیان در حوزه های مختلف دین، فرهنگ، اجتماع اقتباس هایی صورت گرفته است. اقتباس صرفا تولید اثر هنری نیست. تفاسیر هم به نوعی اقتباس هستند.

فدایی حسین با بیان اینکه تمام فرهنگ ما در طول سالیان از قران نشات گرفته است، عنوان کرد: به عنوان جامعه ای که انقلاب فرهنگی را شکل دادیم باید پیش از این به اقتباس از قرآن می پرداختیم. اخیرا به این فکر افتادیم که از این منبع غنی استفاده کنیم، امیدوارم این حرکت با قدرت و دقت بیشتری انجام شود.

وی با اشاره به اینکه نمایشنامه یک متن اجرایی است که برای اجرا نوشته می شود،‌ بیان کرد: ما قضاوت اصلی را در مورد نمایشنامه ها زمانی می توانیم داشته باشیم که نمایش به صحنه رود و بتوانیم بازخورد آن را بگیریم. آن زمان می توانیم حاصل کارمان را بسنجیم. جنبه های مثبتی در این پنج نمایشنامه قرآنی که امروز رونمایی می شود، وجود دارد. تنوع در جلدها و خطی که در این کتاب ها استفاده شده نشان می دهد که کیفیت مدنظر بوده است. وقتی اثر را باز می کنیم تنوع رنگ می بینیم که این نیز از مزیت های کار است البته در حروفچینی و ویرایش باید یک بازنگری صورت گیرد تا شاهد اثر قابل قبول تری باشیم.

این منتقد تصریح کرد: وقتی قرار است از اثری اقتباس صورت گیرد دو آگاهی نیاز داریم. یکی آگاهی از اثر مبدا و دیگری آگاهی از اثر مقصد. اثر مبدا در اقتباس قرآنی، قرآن کریم است. برای اقتباس از قرآن در درجه اول آشنایی با قرآن نیاز است. اینکه صرفا قصه ای از قرآن شنیدیم برای اقتباس کفایت نمی کند. اشراف بر قرآن ممکن نیست اما برای اقتباس از قران باید مطالعات زیادی روی قرآن کریم انجام دهیم. به عنوان مثال اینکه در مورد حضرت سلیمان چیزهایی شنیدیم برای اقتباس کفایت نمی کند. در اقتباس مسئله این است که چه کاری فراتر می توانیم انجام دهیم و چه چیزی قرار است، اضافه کنیم. قرآن خیلی بهتر از ما توانسته است مطالب را بیان کند. سپس در اقتباس باید از ظرفیت های اثر مقصد که در اینجا نمایشنامه است، استفاده کنیم.

فدایی حسین خاطرنشان کرد: وقتی از اقتباس صحبت می کنیم باید مرحله ای از اثر مبدا تا مقصد را طی کنیم. اولین کار که روی اثر مبدا که در اینجا قرآن است، اتفاق می افتد این است که غیر از مطالعات باید جنبه های نمایشی قصه قرآنی را بیرون بکشیم. لازمه این مسئله آشنایی با نمایش و ارکان آن است. درونمایه اثر یعنی هدف و منظور که شناخت آن مهم است بعد از آن شخصیت هاست باید شخصیت ها را از قصه قرآنی بیرون بکشیم و ببینیم کدام قابلیت اجرای نمایش را دارد. بیرون کشیدن موقعیت ها کار بعدی اقتباس گر است. زبان نکته دیگر است، هر کدام از آیات قرآن زبان خاصی دارد. وقایع غیرمنتظره از نکاتی است که در هر اثر دراماتیک مورد نیاز است که در قصه های قرآنی شاهد این وقایع هستیم. معجزه یکی از وقایع قصه های قرانی است، امکان به تصویر کشیدن معجزه در سینما سخت است چه برسد در صحنه نمایش.

وی اظهار داشت: وقتی همه این عناصر شناخته شد گام بعدی برای اقتباس‌گر این است که قصه را خلاصه کند. قصه ها به شکل ها و زبان های مختلف در قرآن بیان شده است. برخی قصه ها در چند سوره پخش هستند که لازم است تکه های این قصه جمع آوری شود. در مورد مکان هایی که قصه در آن رخ داده باید تحقیقات لازم صورت گیرد. در مورد زمان های قصه نیز باید بررسی شود. در ساختار نمایشی ساختاری که اکثرا استفاده می شود ساختار ارسطویی است. وحدت سه گانه ای در اثر ارسطویی شکل گرفته است، وحدت موضوع، مکان و زمان، باید ببینیم می توانیم وحدت این سه را در قصه قرآنی داشته باشیم. بعد از این مرحله اقتباس گر باید چکیده ای را مشخص کند و شروع به نوشتن اثر کند. اگر اثری که از قرآن اقتباس شده موفق است باید بدانیم این موفقیت از خود قرآن است. اقتباس از قرآن کار سختی است.