به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، پروفسور جان مرشایمر استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه شیکاگوی آمریکا و بنیان‌گذار نظریه رئالیسم تهاجمی روز دوشنبه (امروز) در دانشگاه تهران سخنرانی کرد.

پروفسور مرشایمر در ابتدای سخنرانی خود در دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران، از دعوت این دانشکده تشکر و سپس از حضور در ایران ابراز خرسندی کرد.

این نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل گفت ایران در خاورمیانه قدرت بزرگی است چرا که سرمایه انسانی خوبی دارد و همین قدرت ایران در منطقه، آمریکا را می‌ترساند. وی افزود، در جهان رقابت‌های شدیدی بر سر قدرت و اکنون رقابت‌هایی میان آمریکا و چین برای کسب قدرت وجود دارد و در آینده این مساله اهمیت زیادی خواهد داشت.

وی یادآور شد در دوره جنگ سرد میان سال‌های 1945 تا 1989 سیستم بین‌المللی دوقطبی بود از یک سو شوروی قطب قدرت بود و از یک سوی دیگر آمریکا قدرت جهان بود اما بعد از سال 1991 که شوروی از بین رفت آمریکا تنها قدرت و البته تنها مشکل در سراسر جهان شد. 

مرشایمر بر این باور است که دنیا به سمت چندقطبی شدن پیش می‌رود و طی سال‌های اخیر سه قدرت در جهان ظهور کرده‌اند که یکی همان آمریکا، دیگری چین و کشور سوم روسیه است. این استاد روابط بین‌الملل گفت، بعد از آن‌که اوایل دهه اول هزاره جدید، ولادیمیر پوتین در روسیه به قدرت رسید این کشور را از حالت قبل خارج کرد و کم کم قدرت گرفت.

مرشایمر دو مولفه را عوامل قدرت در جهان می‌داند یکی سرمایه انسانی و دیگری ثروت مادی. به گفته وی از میان سه قدرت کنونی در جهان، روسیه افول خواهد کرد چراکه رشد جمعیت آن منفی خواهد شد و در سال 2050 جمعیتی کمتر از جمعیت کنونی در این کشور باقی می‌ماند بنابراین یک مولفه قدرت در این کشور ضعیف شده و همچنین اقتصاد این کشور که به گاز و نفت بستگی دارد مدرنیزه نشده و رو به ضعف خواهد رفت. 

این نظریه‌پرداز آمریکایی معتقد است با این اوصاف، روسیه در سال‌های آینده قدرتمند نخواهد بود و ضعیف شده و فاصله این کشور با آمریکا زیاد خواهد شد.

به اعتقاد مرشایمر، از سوی دیگر آمریکا سرمایه انسانی خوبی دارد و تا سال 2050 جمعیت آمریکا سه برابر فعلی یعنی حدود یک میلیارد خواهد شد، همچنین هیچ نشانه‌ای از تضعیف اقتصادی برای آمریکا وجود ندارد. 

پروفسور جان مرشایمر ادامه داد، چین چالش اصلی آمریکا است و قابلیت این را دارد که خیلی بیشتر قدرت داشته باشد تا جایی که از آمریکا هم قدرتمندتر شود. وی تصریح کرد، چین در حال حاضر 4 برابر آمریکا جمعیت دارد و تا سال 2050 بدون رشد جمعیت باقی خواهد ماند که باز هم در آن صورت جمعیتی بیشتر از آمریکا خواهد داشت. همچنین رشد تولید ناخالص داخلی چین به مراتب بیشتر از آمریکا است که همین مولفه دیگر، قدرت را برای پکن به ارمغان خواهد آورد.

مرشایمر در ادامه گفت تا سال‌های آتی آمریکا یک قطب قدرت جهان و چین قطب دیگر قدرت در جهان خواهد شد و پکن سعی خواهد کرد بر کل آسیا تسلط یابد و از همسایگی نظامی آمریکا در اطراف چین خشنود نیست. وی در ادامه گفت چین سعی خواهد کرد در خاورمیانه هم قدرت باشد چرا که اقتصاد رو به رشد این کشور به خلیج فارس و نفت این منطقه وابسته است. 

پروفسور مرشایمر گفت، آمریکا هم سعی خواهد داشت قدرت را درکل غرب تصاحب کند ولی از سوی دیگر منطقه خلیج فارس هم برایش اهمیت دارد چرا که سالیان سال نیز در این منطقه حضور داشته است. این استاد دانشگاه شیکاگو افزود، از سوی دیگر ایران قدرت منطقه خاورمیانه است که همه مسایل در کار هم باعث می‌شود رقابت سنگینی بر سر قدرت در این منطقه جاری باشد. 

وی در ادامه سخنان خود تصریح کرد، وقتی در سال 1357 شمسی جمهوری اسلامی ایران پیروز شد و نظام جمهوری اسلامی شکل گرفت، آمریکا ترسید چراکه پیش از آن شاه ایران که دست‌نشانده آمریکا و متحد او بود، دیگر سرنگون شده بود و آمریکا از این مساله ترسید که اکنون ایران بر کل خلیج (فارس) مسلط شود. 

مرشایمر درباره دولت کنونی آمریکا و اقدامات اخیر این کشور نیز گفت، تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای اینکه بیت المقدس را پایتخت اسرائیل بنامد تحت تاثیر و فشار افراطیون داخلی آمریکا و اشتباهی بنیادین بود. این استاد روابط بین‌الملل در ادامه گفت تصمیم ترامپ و اعلام تغییر سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس نشانه اشتباه مهم در سیاست خارجی آمریکا بود و از این رو دولت آمریکا برای همکاری قابل اعتماد نیست. 

انتهای پیام/م

عضویت در کانال تلگرامی بین‌الملل و سیاست خارجی فارس