به گزارش تراز ، شاید این روزها واژه بلک فرایدی به گوشتان خورده باشد، آخرین جمعه ماه نوامبر که در کشورهای غربی و به خصوص امریکا روز به صدا درآمدن زنگ‌ها برای شروع خرید کریسمس با تخفیف‌های بالا محسوب می‌شود. امسال نیز همزمان با حراج سراسری در دنیا، سایت‌های ایرانی هم دست به خلاقیت زدند تا مثلاً اجناس خود را با حراج و تخفیف بالا به فروش رسانند، اما فارغ از بی‌ماهیتی این روز در اواسط سال شمسی در کشور ایران که حداقل می‌توانست در یک خوش‌سلیقگی، آخرین هفته شمسی در کشورمان برگزار شود، حجم انتقادات مختلف از سوی خریدارانی است که با گذشت دو هفته از برگزاری این حراج در ایران همچنان در فضای مجازی و گوش به گوش ادامه دارد. بی‌تعهدی سایت‌های فروشنده همچون بامیلو و دیجی‌کالا نسبت به تحویل اجناس، عدم پاسخگویی به اعتراضات و تماس‌های خریداران، قیمت‌های غیر‌منطقی، بسته‌بندی‌های ضعیف و بی‌کیفیت محصولات، سطح نازل و بی‌کیفیت محصولات، تبلیغ‌های غیر‌واقعی محصولات نسبت به اصل جنس موجود و در نهایت سود میلیاردی که به جیب مسئولان این سایت‌ها سرازیر شد تنها بخشی از این انتقادات است و در نهایت تمامی اینها در یک کلام خلاصه می‌شود: «نبود نظارت نهادهای مسئول!»

اصل ماجرا از تخفیف جهانی بلک فرایدی شروع شد و باز هم فروشگاه‌های ایرانی به‌خصوص فروشگاه‌های اینترنتی به تقلید از سایران وارد میدان شدند و هفته اول آذرماه (3 و 4) به اصطلاح حراج بزرگ در ایران را به اسم «حراجمعه» راه انداختند، اما از آنجایی که هیچ گربه‌ای محض رضای خدا موش نمی‌گیرد، آثار این خلاقیت منفعت‌طلبانه هر روز بیش از قبل نمایان می‌شود. هر چند که به‌رغم تبلیغات وسیع و گسترده در اینباره، ضعف فنی و پشتیبانی درگاه‌های اینترنتی در این مسیر، بسیاری از مردم را بدبین کرد و از همان ابتدا خود را کنار کشیدند، اما در این میان همچنان جمعیت کثیری وجود داشتند که پا برجا منتظر آغاز این حراج بودند.  حراجی که بیشتر از آنکه به تخفیف نزدیک باشد به گرانی شباهت داشته است و کلاهبرداری فاحش این فروشگاه‌های اینترنتی علاوه بر انتقاد کاربران فضای مجازی به طنز اجتماعی هم تبدیل شده و عده‌ای معتقد هستند، به اسم حراج، اجناس بنجل و بی‌کیفیت را به بالاترین قیمت به مردم غالب کرده‌اند.
 

دیرکرد تحویل اجناس، کیفیت پایین و شرح دروغین مشخصات کالاها

یکی از خریداران این حراج با ارسال تصاویر خرید محصول خود (‌کیف چرمی) به «جوان» می‌گوید: در شرح مشخصات محصول ذکر شده بود، چرم طبیعی از پوست خام جانوران به ویژه گاو، اما آنچه به دست من رسیده است، حتی پلاستیک هم نیست؛ کمااینکه 6 آذر ماه تاریخ ارسال محصول را ذکر کرده بودند، اما بعد از گذشت 10 روز به دست من رسید.

دیرکرد در تحویل اجناس خریداری شده یکی از موضوعات مهمی است که حجمی از انتقادات کاربران را در فضای مجازی به دنبال داشته و در این‌باره نوشته‌اند: بسیاری از سفارش‌ها هنوز ارسال نشده است و بامیلو به بهانه ترافیک خریداران و ثبت سفارش، امروز و فردا می‌کند.

یکی دیگر از این کاربران فضای مجازی می‌گوید: خریدها هنوز نرسیده است، تماس می‌گیرم و کسی پاسخگو نیست، یک ساعت پشت خط منتظر بودم و درست زمانی که تلفن وصل شد، قطع کردند. حالا لغو درخواست کردم، در حالی که هنوز کالا تأمین نشده، پیامک آمده که امکان لغو وجود ندارد.

بی‌تعهدی، بی‌مسئولیتی، عدم پاسخگویی تنها بخشی از اعتراضات خریداران حراجمعه به فروشگاه‌های اینترنتی است؛ چراکه این عده معتقد هستند از آنجایی که در این مدت میلیون‌ها پول در حساب این فروشگاه‌ها ذخیره شده و در عوض اجناسی تحویل نداده‌اند، لذا ظرف این مدت سوددهی میلیاردی هم برای مدیران آن به دنبال داشته است.

 حراج گرانفروشی

علاوه بر این موضوع، غیر‌منطقی و غیر‌واقعی بودن قیمت اجناس دیگر موضوعی بوده که در این میان قابل توجه است. تخفیف‌های درصد بالای حراجمعه برای کالاها و محصولاتی که قیمت معمول آنها در فروشگاه‌های دیگر و بدون حراج چه بسا پایین‌تر هم بوده است. یکی از کاربران نوشته است توپ تعادل پیلاتس 75 هزار تومانی با تخفیف 55 هزار تومان به فروش رسیده است، اما هفته بعد از حراج، همان توپ به قیمت 55 هزار تومان است. البته این روند خوشبینانه‌ترین روند موجود بوده است.
 

بدون تخفیف 500 هزار تومان، با تخفیف 900 هزار تومان !

همچنین در خلاقیتی دیگر این فروشگاه‌های اینترنتی با چندین برابر کردن قیمت کالا و محصولات، قیمت به حراج گذاشته را از اصل قیمت هم بالاتر درج کرده‌اند. برای مثال ‏بامیلو با تخفیف 71درصدی حراجمعه در یک سوییشرت بافت، این محصول را از قیمت معمولی در فروشگاه‌های دیگر اینترنتی بالاتر به فروش رسانده است. یا اینکه فروش عطر 500 هزار تومانی با درج اصل قیمت 3 میلیون تومان‌ و در نهایت ارائه با تخفیف به قیمت 900 هزار تومان مثال دیگر در این زمینه است.  گزارش‌های میدانی «جوان» از رصد فضای مجازی و انتقادات کاربران حاکی از این است، بازارگرمی در فروش محصولاتی که اصل آن هم موجود نبوده است بخش دیگری از کلاهبرداری حراجمعه‌ای فروشگاه‌های اینترنتی بوده است. کمااینکه جمعی دیگر هم به نوع بسته‌بندی مرسولات سفارشی اعتراض داشتند که به دلیل کیفیت نازل این بسته‌بندی‌ها محصولات سفارشی آسیب‌دیده و بعد از اعتراض مرجوعی نیز صفحه کاربر بلاک شده است.   

جای خالی نهادهای نظارتی

حالا این حراجمعه ایرانی است که به تقلید از غربی‌ها و امریکایی‌ها طنز گفتاری برخی افراد شده است و در فیلم‌های ویدئویی می‌گویند مردم با درج تخفیف درصد بالا به دلیل بی‌اطلاعی از اصل قیمت، محصول یا کالا را به قیمت بالاتر از اصل خود خریداری می‌کنند، اما فارغ از تمسخر طنزپردازان و عصبانیت برخی مردم از بازی فروشگاه‌های اینترنتی که به اسم حراج، گرانفروشی کردند و در نهایت برای رد گم‌کنی تعداد محدودی از محصولات قیمت مشخص را در زمان مقتضی به دست خریداران رساندند، فقدان نهادهای نظارتی همچون سازمان تعزیرات حکومتی بر عملکرد این فروشگاه‌های اینترنتی است. بخش دیگری از این ماجرا به پرداخت مالیات این فروشگاه‌های اینترنتی بر‌می‌گردد که باید گفت اگر این فروشگاه‌های اینترنتی ملزم به پرداخت مالیات نیستند، به طور حتم در کسادی و از بین رفتن رونق بازار فروش محصولات، کالاها و خرده‌فروش‌ها تأثیرگذار هستند و اگر هم ملزم به پرداخت هستند که هزاران شیوه راه فرار برای آنها وجود دارد، چه بسا که نبود نهاد نظارتی دقیق و البته بی‌توجهی به عملکرد سرخود این فروشگاه‌های اینترنتی باعث شده تا همچون علف هرز رویش داشته باشند.

علاوه بر این امر، تکه دیگر پازل حراجمعه گرانفروشی نظارت نهادهایی است که اقدام به اعطای مجوز به چنین فروشگاه‌های اینترنتی می‌کنند که گویا تنها وظیفه خود را همان ابتدا و اعطای خدمات می‌دانند و بعد از آن سیستم نظارتی تعریف نمی‌کنند یا لااقل اگر تعریف هم می‌کنند به‌طور حتم خروجی قابل‌قبولی ندارد.