چکیده

فضای سایبر به عنوان مجموعه ­­ای از ارتباطات انسانی که از طریق رایانه و وسایل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی­ به آن نگریسته می ­شود، افزون بر فراهم آوردن منافع بسیار، بستری جدید برایِ ارتکاب رفتارهای مجرمانه است. هدف این نوشتار بررسی معیارهای تعیین صلاحیت کیفری در جرایم سایبری است. در واقع از آنجا که جرایم سایبری به طور مادی و در یک فضای فیزیکی مشخص محقّق نمی­شود، تعیین مرجع قضایی صالح را دشوار می­ کند. در این راستا، به ­منظورِ تعیین معیارهای قابل اعمال در جرایم سایبری، دو دسته از معیارهای ناظر به تعیین صلاحیت مدّ نظر قرار گرفته است. یکی تعیین صلاحیت در جرایم سایبری با توجه به معیارهای معمول و دیگری تعیین صلاحیت در جرایم سایبری با توجه به ویژگی های این دسته از جرایم. برآیند اینکه گرچه با توجه به معیارهای مورد بحث تعیین مرجع قضایی صالح به رسیدگیِ جرایم سایبری به نحوی از انحاء محقّق می‌شود، اما همچنان در مواردی نظیر اینکه متهم در خارج از قلمرو حاکمیتی است یا جرم خارج از قلمرو حاکمیتی است اما بنابر برخی معیارها قابل رسیدگی در مراجع داخلی است، محدودیت­هایی وجود دارد که برای رفع آن و در نهایت آغاز رسیدگی در مرجع قضایی صالح، به لحاظ راهبردی، می­بایست همکاری کیفری بین­المللی به طور جدی مورد امعان­نظر قرار گیرد.

کلیدواژه ها: صلاحیت کیفری؛ فضای سایبر؛ جرایم سایبری؛ همکاری بین‌المللی

نویسندگان:

بهزاد رضوی فرد: دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

سیدنعمت اله موسوی: دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

مجله حقوقی دادگستری - دوره 81، شماره 98، تابستان 1396.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.