صاحب‌خبر - محمدرضا ستاری
سومین دور گفت و گوهای سطح بالای ایران و اتحادیه اروپا روز گذشته به ریاست سید عباس عراقچی و هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تهران آغاز شد. این نشست در ادامه دو دور گفت وگوهای پیشین به ترتیب در تهران و بروکسل بعد از اجرایی شدن توافق هسته ای ایران و 1+5 صورت گرفت که در آن موضوعات مورد علاقه طرفین درحوزه های مختلف مناسبات دوجانبه از جمله اقتصادی و تجاری، انرژی ، محیط زیست، حمل و نقل، حقوق بشر، آموزش عالی، تحقیقات و فنآوری و فرهنگی و همچنین آخرین تحولات منطقه ای مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
هر چند پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای و اجرای رسمی برجام در دی‌ماه 94 سطح مناسبات اقتصادی میان ایران و اروپا به میزان 80 درصد رشد داشت و دو طرف در طول دو سال گذشته رایزنی‌های مستمری را در خصوص مناسبات سیاسی و تجاری داشته‌اند، اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا و کارشکنی‌های صورت گرفته توسط دولت این کشور در قبال اجرای برجام، بیشترین مباحث مطرح شده اکنون حول حفظ و اجرای کامل برجام صورت می‌گیرد. در این میان اتحادیه اروپا از مدافعان جدی توافق هسته‌ای بوده و همواره سعی داشته در طول یکسال گذشته در مقابل آمریکا، نسبت به تداوم این توافق بین‌المللی تاکید کند؛ به طوریکه فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که اکنون معاونش در تهران در حال رایزنی با دیپلمات‌های ایرانی است، بارها و بارها به خصوص طی ماه‌های گذشته بر لزوم حفظ برجام و پایبندی ایران به توافق هسته‌ای تاکید کرده است.
جدایی اروپا از آمریکا در مساله هسته‌ای
با بررسی روند برجام میان ایران و گروه 1+5 که با کارشکنی‌های زیادی از سوی آمریکا همراه بوده است، شاهد آن هستیم که اروپا هم اکنون مسیر خود را در خصوص مسائل هسته‌ای از آمریکا جدا کرده و به عنوان مجموعه اتحادیه قصد ادامه همکاری با ایران را دارد. به همین سبب است که با تمام اظهارات و اقداماتی که ترامپ در طول ماه‌های گذشته برای بی ثمر کردن برجام انجام داده است، شاهد بودیم که سه شریک اصلی اروپایی برجام یعنی انگلیس، آلمان و فرانسه با اعلام و بیانیه‌های مکرر بر قصدشان برای ادامه همکاری با ایران تاکید داشتند. در همین رابطه دکتر سید علی خرم سفیر سابق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل به شورای راهبردی روابط خارجی می‌گوید: از نظر اقتصادی در حال حاضر منافع اروپا در گرو ارتباط با ایران است. این در حالی است که واشنگتن مایل است مطابق میل خود روابط کشورهای اروپایی با دیگر کشورها را رقم بزند. به عنوان مثال آمریکا خواهان آن است که هر زمان تحریم کرد، اروپا نیز همکاری‌هایش با ایران را متوقف کند و منافع اقتصادی اش را نیز از دست بدهد. بنابراین به لحاظ اقتصادی هم پیروی از آمریکا برای پایتخت‌های اروپایی منفعت به همراه ندارد. همچنین در حال حاضر آمریکا به واسطه نفت شیل از واردکننده در حال تبدیل به صادرکننده نفت است در شرایطی که اروپایی‌ها همچنان واردکننده انرژی هستند و به کشورهای مختلفی نیاز دارند. با در نظر گرفتن مجموعه این موارد، از آنجایی که کشورهای اروپایی در دوره دونالد ترامپ دریافته‌اند که خودشان باید به دنبال منافع‌شان باشند، حفظ برجام برای آنها اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است و با در نظر گرفتن مجموعه منافع سیاسی، اقتصادی و امنیتی حاصل از توافق با ایران به دنبال تداوم آن هستند.
چشم انداز پیش رو
از سوی دیگر هر چند اروپا موضع خود را در قبال برجام مشخص کرده، ولی برخی از کشورهای اروپایی مانند فرانسه اکنون هم راستا با آمریکا و متحدان عرب خود در خصوص نقش منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران موضعی ضد تهران اتخاذ کرده و حتی صحبت از تحریم‌های جدید موشکی بر علیه ایران به میان می‌آورند. با وجود این اتحادیه اروپا به صورت یک مجموعه در حال حاضر با توجه به نیاز مبرمی که برای حفظ همگرایی اروپایی دارد، در حال رایزنی با ایران برای تحکیم پیوندهای مشترک است. در همین راستا بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان روز گذشته پس از پایان نشست عراقچی و هلگا اشمیت در خصوص نشست روز گذشته که اظهار داشت: ما سال گذشته نشستی تحت عنوان انتظارات و مسئولیت‌ها در در خصوص همکاری‌های هسته‌ای ایران و اتحادیه اروپا در بروکسل داشتیم و در آنجا صحبت از این شد که چنین برنامه ای در تهران برگزار شود. نشست روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه در اصفهان در همین چارچوب برگزار شد و در آنجا بررسی می‌کنیم که همکاری های هسته‌ای ایران و اتحادیه اروپا به چه مرحله‌ای رسیده و چه چشم اندازی پیش رو داریم. وی همچنین در خصوص صحبت‌های دو طرف در مورد برجام نیز گفت: من در سخنرانی‌ام به این موضوع و مشکلاتی که از طرف آمریکا در ارتباط با برجام یه وجود آمده است اشاره می‌کنم؛ چرا که اعضای مختلف برجام باید تدابیری داشته باشند که بتوانیم جلوی این روند که از سوی آمریکایی‌ها در پیش گرفته شده است را بگیریم.∎
نظر شما