در گزیده ای از این گزارش می خوانیم: اکنون که بورس تهران از ابتدای سال توانسته بهترین عملکرد را میان بازارها به ثبت برساند، محرک‌ها و موانع مهمی در این بازار قابل ردیابی است. از یکسو، روند آینده قیمت کالاها در بازار جهانی و نوسانات بازار ارز مهم‌ترین متغیرهای تعیین‌کننده تداوم رونق در گروه‌های فلزی-معدنی محسوب می‌شوند. از سوی دیگر، روند نرخ سود در ماه‌های آینده می‌تواند بر جریان ورودی نقدینگی به بورس و ارزش‌گذاری سهام موثر باشد. همچنین گزارش‌های 6ماهه شرکت‌ها در کنار ریسک‌های سیاسی مربوط به برجام در این ماه اهمیت ویژه‌ای برای بورس‌بازان دارد.
رصد شاخص کل بورس تهران در نیمه نخست سال 96 به بازدهی دلچسب برای فعالان این بازار اشاره دارد. در این میان بازدهی مورد انتظار برای تمامی اهالی بازار یکسان نبوده و برخی فعالان بازار نیز از روند صعودی بازار جا ماندند. دماسنج بازار سهام در ماه شهریور، فصل تابستان و نیمه نخست سال به ترتیب رشد 4.2، 9 و 11 درصدی را به ثبت رساند. در این میان رشد قیمت جهانی را می‌توان محرک اصلی رشد قیمت سهام و به دنبال آن شاخص کل عنوان کرد. نمادهای زیرمجموعه فلزات اساسی بیشترین سوخت را برای رشد شاخص در تابستان مهیا کردند. در ادامه نمادهای فلزی و معدنی، گروه پالایشی نیز بیشترین حمایت را از شاخص کل به عمل آوردند.
هفته گذشته اما مطابق انتظارات، بازار با موج تازه‌ای از نقدینگی همراه شد. در حالی‌که نمادهای خودرویی چندین ماه روند رکودی را تجربه کردند سرانجام با غلبه قدرت تقاضا بر عرضه سهام معاملات چهارشنبه را با صف خرید به پایان رساندند. در حالی‌که پیش از این تنها سهامداران فلزی، معدنی و پالایشی از عملکرد پرتفوی خود خشنود بودند با سیگنال‌های مثبت از دیگر گروه‌ها مانند خودرو، تمام اهالی بازار را به نیمه دوم سال امیدوار ساخت.
**انتظارات «دنیای اقتصاد» برآورده شد
شاخص کل بورس تهران سال 96 را در سطح 77 هزار واحد آغاز کرد. در حالی‌که قیمت فلزات در بازار جهانی پس از رشدهای قابل توجه در نیمه دوم سال گذشته، مسیر اصلاحی را تجربه می‌کردند، تحت تاثیر فضای سیاسی کشور (دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری) شاخص مسیر صعودی را در پیش گرفت. به این ترتیب شاخص در ابتدای خرداد عمدتا با حمایت نمادهای خودرویی به سطح 81 هزار واحد رسید.
در ادامه توقف نماد «خساپا»، کاهش تب و تاب سیاسی، تداوم رکود در بازارهای جهانی و همچنین سرکوب نرخ دلار در بازار ارز کشورمان باعث شد، شاخص کل بورس تهران نیز مسیر اصلاحی را در پیش بگیرد. به این ترتیب تا پایان خرداد شاخص کل به کانال 78 هزار واحدی عقب‌نشینی کرد.
تداوم سقف‌شکنی شاخص بورس: این پایان صعود شاخص نبود و در هفته‌های بعد نیز شاخص مسیر صعودی خود را ادامه داد. رشد قیمت فلزات در بازار جهانی و نرخ دلار امکان تداوم صعود شاخص بازار سهام را فراهم آورد. پس از فتح کانال 80 هزار واحدی، «دنیای اقتصاد» به انتظار «خیز بورس برای سقف‌شکنی» دوباره اشاره کرد. جهش قیمتی در بازار جهانی و جذابیت قیمتی سهام پس از برگزاری مجامع بورسی و ارائه پیش‌بینی‌های مثبت از عملکرد شرکت‌ها باعث شد شاخص کل یک گام دیگر در روند صعودی برداشته و شاخص به کانال 81 هزار واحد برسد. در هفته‌های پایانی مرداد در حالی‌که شاخص کل مسیر کم‌نوسانی را در کانال 81 ی تجربه می‌کرد، مطابق با انتظارات مسیر کم‌نوسان شاخص، با عبور از سقف روانی 82 هزار واحدی به پایان رسید. «دنیای‌اقتصاد» در گزارش‌های «بازی‌خوانی بورس در قله جدید» و همچنین «سه محرک کانال‌شکنی در بورس تهران» به انتظار برای ترک کانال 81 هزار واحدی اشاره کرده بود.
شهریور متفاوت بورس تهران: در حالی‌که با آغاز شهریور بیم از تسویه اعتبارات و تکرار روند سنتی بازدهی منفی شاخص باعث شده بود که بسیاری از فعالان نسبت به افزایش فشار فروش و عقب‌نشینی شاخص هراس داشته باشند، نشانه‌های مثبتی از احتمال رقم خوردن شهریوری متفاوت برای بورس تهران مشاهده شد. «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «شهریور متفاوت بورس تهران؟» احتمال ثبت بازدهی مثبت برای بورس تهران را در شهریور برخلاف عملکرد سال‌های اخیر بررسی کرد.
در حالی‌که شاخص تا 24 شهریور رشد هزار واحدی را تجربه کرده بود، «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «مقصد احتمالی پول‌های جدید» در ابتدای هفته گذشته به نشانه‌های جذابیت بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارها اشاره کرد. نشانه‌های مثبت از بازار جهانی، نرخ دلار، اقتصاد داخلی و همچنین کاهش بازدهی در بازار پول به عنوان رقیب دیرینه بورس خوشبینی به احتمال حرکت نقدینگی به سمت بازار سرمایه در نیمه دوم سال را ایجاد کرد.
در این میان گرچه قیمت فلزات در بازار جهانی پس از رشدهای افسارگسیخته طی هفته‌های اخیر مسیر اصلاحی را در پیش گرفتند اما امیدواری به توقف قیمت‌ها در سطوح بالاتر از کف‌های قبلی عاملی برای افزایش خوشبینی به آینده بازار سهام بود. علاوه بر این همان‌طور که پیش از این اشاره شد تا میانه هفته گذشته نمادهای فلزی، معدنی و در ادامه نمادهای پالایشی سکاندار روند صعودی بورس بودند. در نتیجه دیگر گروه‌ها به خصوص خودرویی‌ها با اصلاح قابل توجه مواجه شدند و امکان جذب نقدینگی در این نمادها نیز به وجود آمد. گرچه با توجه به نسبت قیمت به درآمد بالا، سرمایه‌گذاری در نمادهای خودرویی چندان باب میل سرمایه‌گذاران بنیادی نیست اما روند معاملات این گروه در سال‌های اخیر ثابت کرده که جنس نقدینگی که تمایل به سرمایه‌گذاری به نمادهای خودرویی را دارد با سرمایه‌گذاران دیگر گروه‌ها
**نقشه راه بورس در نیمه دوم سال
بورس تهران نیمه اول سال را با بازدهی دلچسب 11درصدی پشت سرگذاشت. در این شرایط این سوال مطرح می‌شود که عملکرد بورس در نیمه دوم سال چگونه خواهد بود. به منظور بررسی وضعیت بورس در نیمه دوم سال جاری باید روند متغیرهای اثرگذار را دنبال کرد. عوامل اثرگذار را می‌توان قیمت جهانی کالاها، بازدهی انتظاری در بازارهای رقیب، نرخ دلار و همچنین انتظارات موجود از بورس تهران عنوان کرد.
**رصد نوسانات قیمت های جهانی
قیمت جهانی فلزات و مواد معدنی را می‌توان یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر روند آتی بازار سهام عنوان کرد. طی هفته‌های اخیر قیمت فلزات از ادامه حرکت در مسیر صعودی متوقف شدند. در این شرایط بار دیگر تردیدهای بسیاری از روند قیمتی فلزات مطرح می‌شود. در این خصوص طی روزهای اخیر با احتمال افزایش نرخ بهره آمریکا در نشست‌های آتی فدرال رزرو آمریکا، ارزش دلار در بازار جهانی مسیر صعودی را در پیش گرفت. رشد ارزش دلار در بازار جهانی بر قیمت کالاها و فلزات اثر منفی داشت.
در پاییز نیز ارائه عملکرد واقعی شرکت‌ها در نیمه نخست سال اهمیت بالایی خواهد داشت. انتظارات برای جهش سودآوری و کاهش نسبت قیمت به درآمد بازار از مواردی است که در گزارش‌های 6 ماهه مورد انتظار است. در کنار ریسک قیمت‌های جهانی برای معاملات بورس تهران، ریسک سیاسی در خصوص برجام با سنگ‌اندازی‌های رئیس جمهوری آمریکا بعضا نگرانی‌هایی را میان سرمایه‌گذاران بورسی ایجاد کرده است. با این حال سیاست خارجی کشورمان و پایبندی سایر قدرت‌های جهانی به برجام، باعث دلگرمی سرمایه‌گذاران شده و اثر احتمالی این ریسک را خنثی کرده است.
**توان رقابت بورس با بازارهای رقیب؟
دومین عامل اثرگذار بر معاملات بورس تهران در نیمه دوم سال جاری میزان بازدهی انتظاری از بازارهای رقیب به خصوص بازار پول است. کارشناسان همچنان نسبت به پایبندی بانک‌ها به دستورالعمل بانک مرکزی در کاهش نرخ سود جذب سپرده‌ها تردید دارند. در این میان مشکلات بنیادی که در ترازنامه بانک‌ها مشاهده می‌شود به عنوان عامل منفی در راستای تحقق این مهم در اقتصاد کشور به حساب می‌آید. با این حال نظارت‌های اخیر بانک مرکزی و همچنین حساسیت رسانه‌ها نسبت به نرخ‌های بالای سود در بازار پول باعث شده بیشتر بانک‌ها سپرده‌های جدید (البته از عموم جامعه) را با رعایت الزامات بانک مرکزی جذب کنند.
**لزوم تعدیل انتظارات بورسی
همان‌طور که روند قیمتی فلزات در بازار جهانی، نرخ دلار و همچنین میزان بازدهی انتظاری در بازارهای رقیب در جهت‌گیری بورس تهران اثرگذار است، انتظارات نسبت به روند آتی قیمت سهام نیز اثرگذار خواهد بود. جهش‌های روزهای اخیر بورس به افزایش خوشبینی نسبت به رشد قیمت سهام در ماه‌های آینده اشاره دارد. برخلاف شرکت‌های فلزی و معدنی که سیگنال‌های مستقیم از رشد یا افت سودآوری می‌تواند بر نوسانات آتی قیمت سهام موثر باشد، دیگر گروه‌ها مانند خودرو به شدت تابع انتظارات از بازدهی سهام خواهند بود.
خودرویی‌ها به شدت تابع حرکت نقدینگی در بازار سهام خواهند بود. رصد نقدینگی در گروه خودرو کاملا بر این موضوع تاکید دارد که این نقدینگی توجه اندکی به تغییرات بنیادی داشته و عمدتا تابع انتظارات موجود است. طی روزهای اخیر نیز کف‌های روانی از نگاه بازار عاملی برای استقبال از نمادهای خودرویی بود. در جا زدن نمادهای خودرویی در کف‌های روانی طی هفته‌های اخیر، انتظارات را برای شروع یک موج صعودی به وجود آورد.
بر این اساس تشدید عرضه سهام در مسیر صعود خودرویی مورد انتظار است که می‌تواند مانع از رشد ادامه‌دار قیمت نمادهای این گروه شود. نکته دوم اینکه گرچه خودروسازان وضعیت بهتری را نسبت به دوره رکودی این صنعت تجربه می‌کنند اما همچنان اثر این اتفاقات مثبت در صورت‌های مالی منعکس نشده است و عدم تحقق انتظارات نسبت به بهبود وضعیت بنیادی خودرویی‌ها می‌تواند بر شدت عرضه سهام در این گروه بیفزاید (رصد گزارش‌های فصلی).
نکته پایانی توجه به قدرت نقدینگی برای ادامه حرکت صعودی خودرویی‌ها است. ارزش معاملات روز چهارشنبه گروه خودرو به بیشترین میزان خود از پایان اردیبهشت رسید. در شرایطی که عرضه‌ها در نمادهای این گروه ادامه داشت، نقدینگی تازه عاملی برای رشد نمادهای خودرویی شد. در شرایط کنونی نمادهای خودرویی از کف‌های روانی خود فاصله چندانی نگرفته‌اند، باید در نظر داشت ادامه مسیر صعودی نمادهای این گروه نیازمند افزایش بیش از پیش ارزش معاملات خواهد بود. به نظر می‌رسد در مسیر صعودی فشار فروش نیز بیش از پیش افزایش یافته و در نتیجه برای رشد نمادهای این گروه به نقدینگی بیشتری نیاز خواهد بود. در این میان سرکوب شدید تقاضای خودرویی می‌تواند بار دیگر اصلاح این گروه را به دنبال داشته باشد. خودرویی‌ها به‌عنوان نمونه‌ای از اثر انتظارات بر نوسانات قیمت سهام مطرح شدند در حالی‌که این موضوع برای بسیاری از گروه‌های بازار مشابه است.
**عملکرد صنایع در نیمه نخست سال
در عملکرد 6 ماه نخست سال 96 محصولات کاغذی، قند و شکر و رایانه به ترتیب با رشد 67، 64 و 40 درصدی بیشترین بازدهی را به ثبت رساندند. در نقطه مقابل گروه استخراج نفت با تک‌نماد «حفاری»، سایر معادن با تک‌نماد «کماسه» و محصولات چوبی با تک‌نماد «چفیبر» به ترتیب با افت 29، 25 و 13 درصدی بیشترین ریزش را از ابتدای سال تجربه کردند.
**مقایسه بازدهی با بازارهای رقیب
بورس تهران در نیمه نخست سال با رشد بیش از 11 درصدی بیشترین بازدهی را در مقایسه با دیگر بازارها به ثبت رساند. هر سکه طرح جدید از ابتدای سال رشد 1.7 درصدی و هر دلار آمریکا نیز با رشد 3.8 درصدی همراه شد. در ماه‌های نخست سال همگام با فضای سیاسی حاکم بر اقتصاد کشور (انتخابات ریاست جمهوری) رشد نرخ دلار سرکوب شد. با این حال با بازگشت آرامش نسبی سیاسی دلار در مسیر صعود تدریجی قرار گرفت. نرخ دلار در تابستان رشد4.3 درصدی را به ثبت رساند. از ابتدای شهریور نیز نرخ دلار به مسیر صعودی خود ادامه داد به این ترتیب پس از نزدیک به 8 ماه دلار بار دیگر به کانال 3900 تومانی وارد شد.
**اتفاقات مهم شهریور بازار سرمایه
آغاز عرضه‌های اولیه در شهریور از مهم‌ترین اتفاقات نیمه نخست سال بود. در اقدامی عجیب و غیر‌کارشناسی سازمان بورس از هفته‌های پایانی سال گذشته عرضه اولیه هر گونه سهام و همچنین اوراق بدهی را متوقف کرد. از اوایل شهریور بار دیگر توسعه بازار سرمایه در دستور کار قرار گرفت. از نکات قابل توجه استقبال قابل توجه از عرضه‌های اولیه سهام و همچنین اوراق خزانه اسلامی بود. به این ترتیب صف‌های چند‌میلیونی را برای این نمادها شاهد بودیم.
*منبع: روزنامه دنیای اقتصاد؛ 1396،7،1
**گروه اطلاع رسانی**ع ک**2002**انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصی
نظر شما