چکیده
راهروهای بیندولتی یکی از عرصههای رقابت بین قدرتهای بزرگ هستند. از دیدگاهی واقع گرایانه میتوان این راهروها را شاهراه انتقال ثروت و قدرت دانست که افزون بر برتریهای اقتصادی، به کشورهای واقع در مسیر، قدرت چانه زنی بیشتری میدهد. از اینرو هر یک از قدرتهای بزرگ راهروی مورد حمایت خود را در مناطق مختلف به ویژه برای اتصال آسیا و اروپا طراحی و ارائه کردهاند که برنامه تراسیکا و راهروی گاز جنوبی اتحادیة اروپا، جادۀ ابریشم جدید آمریکایی و خطوط لولة مورد حمایت این کشور و راهروی بینالمللی شمال- جنوب روسیه در این زمینه قابل اشاره هستند. با توجه به تأثیر مستقیم این برنامهها بر منافع ملی ایران و اهمیت شناخت دقیق این طرحها، در این نوشتار اصول، هدفها، اولویت ها، برنامهها و اقدامهای انجامشده یا برنامهریزیشده در زمینة تلاش اتحادیۀ اروپا برای اتصال زیرساختی اروپا به حوزة دریای سیاه، دریای خزر و فراتر از آن تشریح شده و راهکارهایی هم برای پیشبرد منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در این حوزه ها ارائه شده است. پرسش اصلی که در این پژوهش به آن پاسخ داده خواهد شد این است که پیامدهای برنامه های اتحادیۀ اروپا در حوزة اتصال زیرساختهای حملونقل و انرژی خود به حوزة دریای سیاه و دریای خزر بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ فرضیة پژوهش این است که منافع و تهدیدهایی بهشکل همزمان برای جمهوری اسلامی ایران پدید آمده است. یافتة پژوهش این است که سیاست خارجی توسعهمحور، مؤلفة تعیینکننده در این حوزه است. روش پژوهش نیز توصیفی- تحلیلی است.
کلیدواژه ها: اتحادیة اروپا؛ برنامة تأسیس؛ تراسیکا؛ حوزۀ خزر؛ حوزۀ دریای سیاه؛ راهروی گاز جنوبی
نویسندگان:
بهاره سازمند: دانشیار مطالعات منطقهای، دانشگاه تهران
پیمان کاویانی فر: دانشآموخته کارشناسی ارشد مطالعات منطقهای، دانشگاه تهران
دو فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی - دوره 10، شماره 1، بهار و تابستان 1396.
∎
نظر شما