ورزش از عوامل بنیادی نشاط و سلامتی جوامع است. عمومیت و توجه دولتها به ورزش، به تنهایی یکی از شاخصهای مهم توسعه یافتگی کشورهاست. در کنار ملاحظات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نهفته در ورزش؛ توجه دولتها و رهبران سیاسی به ورزش، عامل تعامل دو سویه میان جوامع و دولتها و رهبران است.
با در نظر قرار دادن این ملاحظات، توسعه و عمومی کردن ورزش از سیاستهای اساسی دولتهاست. حضور رهبران سیاسی و ارسال پیامهای تبریک به هنگام دستیابی به موفقیتها و پیروزیهای تیمهای ورزشی نشان میدهد که ورزش به واسطه تأثیراتی که دارد، مورد توجه ویژه دولتها و رهبران سیاسی است.
در ایران نیز ورزش جایگاه خاص دارد. اگرچه اغلب رشتههای ورزشی در کشورمان مورد توجه بوده، اما دو ورزش فوتبال و کشتی بیش از سایر ورزشها از اقبال عمومی در ایران برخوردار است. جایگاه ویژه و جهانی ایران در ورزش کشتی و جایگاه نخست ایران در ورزش فوتبال در آسیا از عوامل مهم توجه حاکمیت، دولت و جامعه در توجه و ترویج این دو ورزش است.
حضور جمعیت یکصدهزار نفری در بازیهای باشگاهی در ورزشگاه آزادی یا پر شدن سالنهای کشتی از جمعیت در بازیها و رقابتهای داخلی و خارجی، از علاقهمندی ایرانیان به این دو ورزش حکایت دارد. به گونهای که حتی در رقابتهای سیاسی و به طور مشخص در انتخابات ریاست جمهوری، کاندیداهای حاضر عمدتاً قادر به جذب جمعیت در کمپینهای تبلیغاتی، در حجم مسابقات بزرگ و حساس نیستند. این حضور اگرچه از زوایای مختلف میتواند ارزیابی و تحلیل شود، اما نشان میدهد که ورزش بخصوص فوتبال در ایران تا چه حد از محبوبیت برخوردار است.
این نکته از دید ناظران خارجی نیز پنهان نمانده و از منظری میتواند عامل رشک و حسرت آنان می شود. حفظ این سرمایه ملی وظیفه همه مقام ها و مسئولان بوده و باید به این مهم توجه خاص و همیشگی معطوف شود.
از سوی دیگر، درایران چون غالب کشورهای جهان، فوتبال ورزش اول مورد توجه و علاقه مردم است. لیگ برتر فوتبال، نقطه اوج فوتبال در ایران و سایر کشورهاست. در حال حاضر در لیگ فوتبال ایران 16 تیم حضور دارند که در میان آنها سه تیم پرسپولیس، استقلال و تراکتورسازی پرطرفدارترین تیمهای کشور بوده و هر یک دارای سبک و کلاس خاصی از فوتبال و طرفداران هستند.
بازی هریک از این دو تیم با یکدیگر به معنای پر شدن استادیومهاست. حضور دهها هزارنفری تماشاگران در میادین ورزشی و فضاهای هیجانی ناشی از آن، در نهایت سبب ایجاد نشاط و شادابی بوده که این موضوع خود کمک بزرگی برای سلامتی روحی و جسمی جامعه ایرانی است. حفظ این دستاورد در کنار سایر ملاحظات، باید از سیاستهای ورزشی کشور بوده و سعی شود به آن آسیبی وارد نشود.
در مسابقات و رقابتهای ورزشی بعضاً وقوع برخی حوادث به این روند آسیب زده و میدانهای ورزشی به جای آنکه مکانی برای رفع استرسها و ایجاد نشاط شود، محل بروز حرکتهای هیجانی، تخریبی و در نهایت بروز عصبانیتها و افزایش استرسها در میادین ورزشی و فراتر از آن در سطح جامعه و حتی گسترش آن به درون خانوادهها میشود.
بردها و باختهای تیمهای ورزشی بیش از هر چیزی حاصل سرمایهگذاریها، برنامهریزیها، تاکتیکهاست. با وجود این بعضی اوقات برخی از عوامل حاشیهای سبب میشود که برد و باختها بیش از آنکه نتیجه بازی بد یا خوب باشد، حاصل عوامل دیگر باشد. بروز اشتباه در داوری اگرچه جزئی از بازی است، اما هنگامی که اشتباه داوری (اشتباهات خاص، در مورد چهرههای محبوب تماشاگران یا مؤثر در نتیجه بازی) رخ میدهد، بازی بیش از آنکه محل کسب انرژی مثبت شود، سبب بروز هیجانات منفی و بعضاً خسارت و تخریب مادی و معنوی جبرانناپذیر میشود. این موضوع به بخصوص هنگام بازی تیمهای پرطرفدار بیشتر مسألهساز میشود. به طور کلی داوری و قضاوت امر آسانی نیست.
طرفداری از ضعفا در مقابل قدرتمندان نیز بالذات دارای ارزش نیست، بلکه هنگامی یک ارزش است که عنصر بیعدالتی به سود طرف قدرتمند مطرح باشد. اگر بیعدالتی رخ نداده باشد، در شرایط عادی، صرف ضعیف بودن نمیتواند دلیل رأی یا داوری به سود طرف ضعیف باشد.
در برخی از بازیهای فوتبال وقتی که بازی میان دو تیم قوی و پرطرفدار و یک تیم ضعیف یا متوسط رخ میدهد، قضاوت هنگام خطا، مخصوصاً هنگامی که خطا در شرایط 50-50 است، بسیار مشکل میشود.
برخی داوران تحت تأثیر فرهنگ ناشی از طرفِ ضعیف بودن یا برای چهره شدن بدون مدنظر گرفتن اصل عدالت به نفع تیم ضعیف داوری کرده و این داوری با توجه به وسعت وسیع طرفداران تیم بزرگ منجر به عواقب ناخوشایند میشود. در حالی که باید با توجه به رعایت اصل عدالت، نه تنها از بروز این قبیل داوریها و قضاوتها جلوگیری کرد، بلکه سعی شود با رعایت اصل بیطرفی، قضاوتها عامل افزایش نشاط و شادابی در جامعه شود.
نکته آنکه با مدنظر گرفتن این موضوع که انتخاب داورها برعهده فدراسیون بوده و فدراسیون نیز تحت نظارت وزارت ورزش است، وقوع هرگونه اشتباه داوری، میتواند غیرمستقیم دولت را هم آماج انتقادها و حملات قرار دهد. این مسأله خود ملاحظهای مهم و دلیلی مضاعف برای رعایت اصول قضاوت و داوری صحیح در میادین ورزشی است.
سخن آخر آنکه داوری محل تبلور عدالت است. توجه داشته باشیم که اشتباه داوری تنها سبب برد و باخت نمیشود، بلکه بسیاری اوقات این اشتباه با مد نظر قرار دادن طرفداران 10، 20 و 30 میلیونی تیمهای پر طرفدار، عواقب اجتماعی و بعضاً سیاسی ایجاد میکند. جامعه ایرانی به نشاط و شادابی بسیار نیازمند است.
باید تلاش کرد با ارائه بازیهای خوب، داوری حرفهای و صحیح، استادیومها و مکانهای ورزشی به محیطی تبدیل شوند که سبب شادابی، نشاط و دور شدن از استرسها و در نهایت عامل کمک به سلامتی جامعه ایرانی می شود.
................................................................
* معاون مراسم و تشریفات ریاست جمهوری
منبع: روزنامه ایران
ورزش، داوری و جامعه - بهمن حسین پور*
تهران- ایرنا- داورها باید توجه کنند که اشتباه داوری فقط به نشاط جامعه آسیب نمیزند، بلکه بعضاً سوء برداشتهای ناشی از آن، میتواند به ایجاد حساسیتهای اجتماعی با پیامدهای سیاسی نیز منجر شود.
صاحبخبر -
∎
نظر شما