روز جمعه، تومومي اينادا، وزير دفاع ژاپن، در پي رسوايي پيش آمده مربوط به حضور نيروهاي نظامي ژاپن در قالب نيروهاي حافظ صلح سازمان ملل متحد در سودان جنوبي، استعفا كرد. او متهم است كه در مورد وضعيت امنيتي اين نيروها در ميانه درگيري‌هاي سودان جنوبي پنهانكاري كرده و در جايي مانع انتشار واقعيت‌هاي موجود در اين زمينه شده است. خانم اينادا صبح جمعه استعفايش را تقديم شينزو آبه، نخست‌وزير كرد و آبه نيز بلافاصله استعفاي او را پذيرفت.

شينزو آبه به‌خاطر مسائل پيش آمده در وزارت دفاع از مردم ژاپن عذرخواهي كرد و گفت كه فعلا فوكيمو كيشيدا وزير خارجه ژاپن سرپرستي اين وزارتخانه را بر عهده خواهد گرفت. عذرخواهي آبه براي او بسيار گران تمام شد چرا كه او طي يك سال گذشته هميشه تمام‌قد از اينادا دفاع كرده بود. اينادا يكي از نزديك‌ترين چهره‌هاي سياسي به آبه به‌شمار مي‌رود اما نخست‌وزير ژاپن كه اين روزها خود در ميانه يك بحران بزرگ مقبوليت در جامعه ژاپن گرفتار شده، ترجيح داد با كنار گذاشتن وزير دفاعش دست‌كم از اين بابت از زير فشار رسانه‌ها و افكار عمومي ژاپن خلاص شود.

برابري زنان و مردان در جامعه ژاپن، تقويت نقش زنان در اداره كشور و افزايش تعداد مديران رده‌بالاي دولتي بخشي از مهم‌ترين شعارهاي انتخاباتي شينزو آبه در انتخابات بود. او بارها وعده داد كه براي تقويت نقش زنان در سياست ژاپن تلاش خواهد كرد؛ فضايي كه تسلط مردان بر آن زبانزد است. آبه 3سال پيش، پس از آنكه بار ديگر به نخست‌وزيري رسيد 7زن را در كابينه 18نفري خود معرفي كرد تا انقلابي به پا كرده باشد. پيش از اين، او خود در سال 2012تنها 2زن در كابينه‌اش داشت. گروه 7نفره وزراي زن در تيم آبه در تغييراتي كه يكي پس از ديگري در كابينه او انجام شد، در نهايت به يك وزير تقليل پيدا كرد؛ گروهي كه او گفته بود منتظر «درخشش» آنها در دولت است.

آبه در تبليغات انتخاباتي‌اش قول داده بود سهمي 30درصدي در اداره كشور براي زنان دست و پا كند. اين وعده در حالي مطرح مي‌شد كه سهم زنان در پارلمان 480نفري اين كشور بين 10 تا 13درصد در نوسان بوده است. حمايت آبه از وزير دفاعش هم در راستاي تقويت جايگاه زنان قرار مي‌گرفت. نام تومومي اينادا طي يك سال گذشته در كنار نام 2 زن ديگر، بارها و بارها به‌عنوان نامزدهاي پست نخست‌وزيري پس از شينزو آبه مطرح شده بود. اين بار، شينزو آبه ترجيح داد براي عبور از بحران، از جانشين احتمالي‌اش در دوره بعدي عبور كند.

گزارش جهاني شكاف جنسيتي سال2016 مجمع جهاني اقتصاد، ژاپن را در ميان 144كشور، در رديف صد و نوزدهم جهان قرار مي‌دهد. 2سال قبل از آن، اين كشور در جايگاه صد و چهارم قرار داشت. ژاپن در چنين شرايطي در كنار كشورهايي همچون اتيوپي، نپال، كامبوج و مالديو قرار گرفته است. از اين منظر، ژاپني‌ها بدترين وضعيت را در ميان كشورهاي توسعه يافته دارند. گزارش شكاف جنسيتي مجمع جهاني اقتصاد نمايانگر ميزان حمايتي است كه در زمينه‌هاي سياسي، اقتصادي، آموزشي و سلامت از زنان يك كشور مي‌شود.

طبق جديدترين آمار منتشرشده از سوي دولت ژاپن، در شرايطي كه اين كشور به نيروي كار بيشتر نياز دارد، حدود 65درصد از زنان ژاپني مشغول كار هستند. بيشتر اين زنان در كارهاي پاره وقت و موقت اشتغال دارند. اين آمار براي كشورهاي نروژ و سوئيس بيش از 80درصد است.

در اين شرايط، بيش از 85درصد از مردان ژاپني مشغول كار هستند. فارغ از اين، زنان ژاپني در زمينه كيفيت اشتغال هم از مردان عقب هستند و در جامعه ژاپن شغل‌هاي مديريتي و شغل‌هاي با درآمد بالا بيشتر متعلق به مردان است تا زنان. همين موضوع باعث شده تا زنان تحصيلكرده ژاپني علاقه كمتري به‌كار داشته باشند. آمار دولتي در ژاپن نشان مي‌دهد تنها حدود 8درصد از پست‌هاي مديريتي در اختيار زنان است.

با اين حال، حضور تومومي اينادا در بالاترين سطح وزارت دفاع ژاپن، زنان اين كشور را به تغيير شرايط اميدوار كرده بود. از او به‌عنوان يكي از 3 ضلع زنان قدرتمند در ژاپن ياد مي‌كردند. رنو موراتا، رهبر حزب دمكراتيك ژاپن كه طي سال‌هاي اخير به‌عنوان حزب اپوزيسيون فعاليت مي‌كرده ضلع دوم و يوريكو كويكه، فرماندار توكيو، ضلع سوم اين مثلث بوده‌اند. رنو موراتا اما پيش از اينادا از قدرت كناره‌گيري كرد.

او پنجشنبه گذشته استعفا كرد تا احتمالا يكي از هم‌حزبي‌هاي مرد، جايش را بگيرد. از موراتا نيز به‌عنوان يكي از گزينه‌هاي احتمالي پست نخست‌وزيري ياد مي‌كردند. كناره‌گيري او پس از آن اتفاق افتاد كه حزب دمكراتيك در انتخابات محلي توكيو شكست سختي متحمل شد. اين براي نخستين بار بود كه يك زن رهبر حزب دموكراتيك مي‌شد.

استعفاي موراتا و اينادا طي 2روز، ضربه سختي به جايگاه زنان در سياست ژاپن وارد كرد. اكنون همه نگاه‌ها به ضلع سوم است. يوريكو كويكه سال گذشته با رأي بالاي مردم توكيو به‌عنوان نخستين فرماندار زن اين شهر انتخاب شد. او كه از چهره‌هاي مطرح حزب ليبرال دمكراتيك ژاپن به شمار مي‌رود از حدود 10سال پيش برنامه خود براي رسيدن به پست نخست‌وزيري را اعلام كرده و گفته كه قصد دارد اين «بن‌بست سياسي» در ژاپن را بشكند. كويكه براي رسيدن به چنين جايگاهي بايد از سد هم‌حزبي قدرتمندي همچون شينزو آبه بگذرد؛ مسئله‌اي كه در شرايط بحراني كنوني آقاي نخست‌وزير ديگر دور از ذهن نيست.