نمايش فيلم «ايستاده در غبار» كه اين روزها در باره شخصيت حاج احمد متوسليان در حال اكران است زمينه و بهانه اي شد تا خاطراتي از دوران همراهي با اين بزرگ مرد سلحشور و دلاور را مرور كنم و بُعدي ديگر از خصوصيات وي را معرفي كنم.

اوايل دوران خدمتم در آموزش وپرورش مقارن بود با حضور در آموزش وپرورش كردستان. تابستان سال 59 اين افتخار نصيبم شد تا همراه جمع كثيري از نيروهاي داوطلب از مناطق مختلف آموزش وپرورش كشور براي بازسازي و سر وسامان دادن به اوضاع آشفته آموزش وپرورش استان به آن ديار اعزام شوم گفتني است كه فعاليت آموزش وپرورش استان كردستان در سال 58 به علت آشوب ها و درگيري هاي تحميل شده از جانب گروهك هاي ضد انقلاب و جدايي طلب به دستور شهيد رجايي متوقف شده بود و هيأتي از جانب ايشان براي ساماندهي به اوضاع آشفته آن به كردستان اعزام شده بود.

 پس از يك ماه اقامت در سنندج و كمك به مسئولين استان مقرر شد براي مساعدت ديگر نيروهاي اعزامي به مريوان بروم در آن زمان فقط شهر مريوان امنيت نسبي داشت و هنوز هيچ يك از 300 روستاي آن شهرستان از وجود گروهك ها پاكسازي نشده بود.

از فرداي آن روز براي تجديد سازمان آموزش وپرورش مريوان به جمع همكاران اداري پيوستم تاقبل از پاكسازي شهر به دليل اينكه رئيس آموزش وپرورش خود از سران گروهك هاي معاند منطقه بود، متأسفانه مدارس شهر با ناآرامي ها درگير شده بودند و بعداز پاكسازي شهري سال تحصيلي 59-58 در مريوان نيمه تمام رها شده بود اهتمام گروه اعزامي بر آن بود كه در حد امكان اين سال تحصيلي را با برگزاري يك دوره‌آموزشي تكميلي، براي كلاس هاي رها شده در تابستان59، به اتمام برساند و نگذارد يك سال از عمر دانش آموزان مريوان هدر رود.

خوشبختانه، اين توفيق حاصل شد و با فراخوان معلمان و دانش آموزان مدارس و برگزاري يك دوره پنجاه روزه سال تحصيلي براي دانش آموزان ابتدايي و راهنمايي شهر مريوان به سرانجام رسيد.

پس ازچندي پاكسازي روستاهاي مريوان توسط سپاه و ارتش آغاز شد و هرچند روز يك بار يك يا دو روستا از وجود گروهك ها پاكسازي مي شد. جمعي از اهالي ساكن در اين روستا، در زمان حاكميت گروهك ها وبه ويژه در زمان درگيري هايي كه براي آزادسازي روستا به وقوع مي پيوست، از ترس آزار و اذيت گروهك ها روستا را ترك كرده و به نقطه امن ديگري مي رفتند. چالش جدي در اين موضوع وحشت و نگراني مردم و اهالي اين روستا از تهديد و انتقام گروهك ها بود و به همين علت تا مدت ها جرأت نمي كردند به روستاي خود باز گردند. دراين ميان حاج احمد متوسليان يك ديدگاه و نگرش راهبردي داشت او معتقد بود از فرداي پاكسازي هر روستا، آموزش وپرورش بايد مدرسه روستا را داير كند تااهالي احساس كنند شرايط عادي شده و هيچ خطري آنها را تهديد نمي كند.

منابع علمي و دانشگاهي غالبا كاركردهاي چندگانه اي همچون: انتقال فرهنگ و تربيت نيروي متخصص آينده كشور را براي آموزش وپرورش به تصوير مي كشند، ولي  هيچ كدام از اين منابع، به عادي سازي شرايط جامعه به عنوان كاركرد و نقش آموزش وپرورش اشاره اي ندارند. به واقع اين نگرش راهبردي از جانب حاج احمد متوسليان بيانگر كاركردي ديگر از آموزش وپرورش است . بدين معنا كه در مواقعي كه محيط دچار اغتشاش و ناامني است دايربودن مدارس پيام آور امنيت و نشاني از عادي بودن اوضاع جامعه و محيط است و اين سردار بزرگ به درستي از  اين كاركرد  آگاه بود و برآن اصرار مي ورزيد.

اينكه در آن زمان ، آموزش وپرورش مريوان كه متأثر از جنگي دو جانبه (گروهك ها و رژيم متجاوز عراق) بود با وجود محدوديت قابل ملاحظه منابع و امكانات،چگونه اين راهبرد را عملي مي كرد و با هر ابزار و وسيله ممكن، مدارس روستاها را داير مي كرد، خود ماجرايي ديگر است كه بيان آن در اين مجال نمي گنجد.

محمد احمدي

 مشاور وزير دربرنامه‌ریزی و سرمایه انسانی