گروه بینالملل-رجانیوز: خیال پردازی و تلاش بسیار برای ندیدن واقعیتهای عیان و بدیهی خسارتهای توافق هستهای در دولت یازدهم پایانی ندارد و در جدیدترین نمونه حسن روحانی و عباس عراقچی بار دیگر ادعا کردند که تمامی تحریمهای هستهای لغو شده است!
به گزارش رجانیوز در همین راستا حسن روحانی در نشست خبری با خبرنگاران داخلی و بینالمللی روز سهشنبه 28 دی در این رابطه گفت: همه تحریمها، تحریمهای هستهای، بعد از اجرایی شدن برجام، در 27 دیماه سال گذشته، برداشته شده است.
در ادامه نیز روحانی در پاسخ به سوال خبرنگاری دررابطه با لغو نشدن تحریمها گفت: در رابطه با برجام مقصود تحریمهای هستهای است والا درباره تحریم های دیگر اصلاً مذاکره نکردیم و دنبالش هم نبودیم . تحریمهای هستهای با اجرایی شدن برجام در بخشهای دولتی، تقریباً برداشته شده است.
بیان این ادعاها تنها منحصر به رئیس جمهور نبوده است و عباس عراقچی که پس از غیبت 39 روزه مجدداً به میادین وارد شد، در نشست خبری خود به مناسبت یک سالگی اجرای برجام در رابطه با لغو تحریمها گفت: سؤال این است که آیا این تحریمها برداشته شده؟ میشود پاسخ مثبت داد. همه تحریمها و موانعی که بر سر راه اقتصاد ما بوده، برداشته شده است.
گفتنی است که مسئله لغو تحریمهای هستهای ماجرایی تقریباً جدید به حساب میآید چنانکه پیشتر مسئولین دولت یازدهم از حسن روحانی گرفته تا ظریف، عراقچی، تخت روانچی و صالحی بارها بر لغو همه تحریمها تاکید کرده بودند؛ برای اثبات این مسئله کافی است که به سخنان رئیس جمهور ساعاتی پس از برجام رجوع کرد که میگوید:
امروز به ملت شریف ایران اعلام میکنم که طبق این توافق در روز اجرای توافق تمامی تحریمها، حتی تحریمهای تسلیحاتی و موشکی و اشاعه ای هم به صورتی که در قطعنامه بوده لغو خواهد شد. تمام تحریمهای مالی و بانکی و مربوط به بیمه و حمل و نقل و مربوط به پتروشیمی و فلزات گرانبها و تمام تحریمهای اقتصادی به طور کامل لغو و نه تعلیق خواهد شد. حتی تحریم تسلیحاتی هم کنار گذاشته می شود.
محمد جواد ظریف نیز با حضور در کمیسیون برجام با تاکید مجدد بر این مسئله تصریح کرد:
کل تحریم های اقتصادی، مالی و پولی اتحادیه اروپا ، همچنین کل تحریم های ایالات متحده که بر شخصیت های غیرآمریکایی اعمال می شود از روز اجرا لغو خواهد شد، علاوه بر آن تحریم 35 ساله هواپیمایی نیز لغو می شود.
لذا پرواضح است که مسئله لغو تمامی تحریمها تنها زمانی به لغو تحریمهای هستهای تقلیل یافت که تیم مذاکره کننده و دولت مردان پس از بررسیهای بیشتر به ضعفهای و نقاط ابهام برجام پیبردند. بررسی این موضوع که تحریمها چگونه به هستهای و غیر هستهای تبدیل شد و آیا مطابق ادعای دولتمردان حتی تحریمهای هستهای برداشته شده یا خیر در ادامه این نوشتار صورت خواهد گرفت. اما پیش از ورود به بحث اصلی
سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار با مسئولین و کارگزاران نظام در 25 خرداد امسال را مورد اشاره قرار خواهیم داد تا حرف آخر را در همین ابتدا زده باشیم.
حضرتآیتالله خامنهای در این دیدار خاطرنشان میکنند:
خب وظیفهی طرف مقابل این بود که تحریمها را برطرف کند، برطرف نکرده؛ تحریمها برطرف نشده. بخشی از تحریمها را اینها به یک نحوی برداشتهاند، منتها در عمل برداشته نشده. خب میدانید آنچه محلّ بحث بود تحریمهای ثانویّه بود. تحریمهای اوّلیّه را اینها با کمال قدرت حفظ کردند و این بر روی تحریمهای ثانویّه اثر میگذارد. من خواهش میکنم کسانی که دستاندرکارند توجّه کنند، دقّت کنند؛ مدام نگوییم تحریمها برداشته شده؛ نه، مسئلهی معاملهی بانکها حل نشده و بانکهای بزرگ معامله نمیکنند. آمریکاییها میگویند آقا به ما چه! خب حرف خباثتآلودی است؛ چطور [میگویید] به ما چه! کار آنها است.
واقعیت از چه قرار است؟
همانطور که اشاره شد مطابق با گفته و اظهارات دولت مردان قرار بوده است که تمامی تحریمها برداشته شود. تمامی تحریمها شامل تحریمهای هستهای و غیر هستهای، یکجانبه و چندجانبه میشود؛ تحریمهای غیرهستهای شامل تحریمهای نشات گرفته از حقوق بشر، تروریسم، مقاومت و برخی موارد دیگر چون تحریمهای موشکی، تسلیحاتی میباشد. تحریمهای یکجانبه شامل برخی تحریمهای آمریکا و تحریمهای چندجانبه شامل تحریمهای اتحادیه اروپا و قطعنامههای شورای امنیت میباشد.
ژنو؛ گام اول عقبنشینی
توافق ژنو در سوم آذر 1392 ( 26 نوامبر 2.13) به امضا رسید که وضعیت تحریمها در آن اینگونه ترسیم شده است:
Comprehensively lift UN Security Council, multilateral and national nuclear-related sanctions
به¬طور جامع تحریم¬های مرتبط با هسته¬ای شورای امنیت سازمان ملل، چندجانبه و ملی را بر می دارد.
همانطور که مشخص است در توافق ژنو در اولین گام عقبنشینی و به موجب خطاب راهبردی تیم مذاکره کننده کشورمان تحریمهای هستهای از تحریمهای غیرهستهای جدا شد و لغو تحریمهای غیرهستهای به طورکامل از دستور کار خارج شده است. این در حالی بود که با وجود عقب نشینیهای صورت گرفته در مسئله هستهای باید مسئله تحریمها که اهرم فشار طرف مقابل بود نیز برداشته شود اما در عوض این اتفاق نیافتاد و عملاً بیش از سه چهارم تحریمها دست نخورده باقی ماند.
لوزان: عقبنشینی با تمام توان!
توافق لوزان در 14 فروردین 1394 به عنوان پایه و اساس متن اصلی برجام منعقد شد که به واسطه آن عقبنشینیهای گستردهای در زمینه تحریم صورت گرفت چنانچه در متن این توافق آمده است:
The EU will terminate the implementation of all nuclear-related economic and financial sanctions and the US will cease the application of all nuclear-related secondary economic and financial sanctions, simultaneously with the IAEA-verified implementation by Iran of its key nuclear commitments. A new UN Security Council Resolution will endorse the JCPOA, terminateall previous nuclear-related resolutions and incorporate certain restrictive measures for a mutually agreed period of time.
اتحادیه اروپایی، اعمال تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته ای خود را خاتمه خواهد داد و ایالات متحده نیز اجرای تحریم های مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با هسته ای را، همزمان با اجرای تعهدات عمده هسته ای ایران به نحوی که توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی راستی آزمایی شود، موقتا متوقف خواهد کرد. یک قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر خواهد شد که در آن برنامه جامع مشترک اقدامتائید شده، کلیه قطعنامه های قبلی مرتبط با موضوع هسته ای خاتمه خواهد داد و برخی تدابیر محدودیت ساز مشخص، را برای یک دوره زمانی مورد توافق، لحاظ خواهد کرد.
عقبنشینیهای صورت گرفته در توافق لوزان به نسبت توافق ژنو مطابق با متن بالا به شرح زیر است:
1- با حذف واژه Comprehensively لغو جامع همه تحریمها منتفی شده است.
2- در رابطه با اتحادیه اروپا
اولاً : با تفکیک قائل شدن بین تحریمهای مرتبط با هستهای لغو این موارد را تنها شامل تحریمهای هستهای اقتصادی و مالی «nuclear-related economic and financial sanctions » میداند؛ لذا تمامی تحریمهای هستهای اتحادیه اروپا در حوزههای تجاری، فناوری، مالی و انرژی بر سرجای خود باقی میماند؛
ثانیاً : بین قانون legislation و اجرای قانون implementation تفاوت قائل شده و اتحادیه اروپا تنها اجرای تحریمهای هستهای اقتصادی و مالی (the implementation of all nuclear-related economic and financialsanctions) را متوقف میکند؛ به همین جهت تمامی قوانین تحریم هستهای بلااستثنا لغو نشده و کماکان حفظ میشود
ثالثاً تحریمها در قاره اروپا منحصر به نهاد اتحادیه اروپا شده و تحریمهای ملی کشورهای اروپایی به هیچ عنوان لغو نمیشود؛ لذا قانون و اجرای قوانین تحریمی کشورهای اروپایی در تمامی زمینههای اعم از هستهای و غیرهستهای کماکان پابرجا مانده است.
3- در رابطه با تحریمهای آمریکا
اولاً: با تفکیک قائل شدن بین تحریمهای مرتبط با هستهای لغو این موارد را تنها شامل تحریمهای هستهای اقتصادی و مالی -related economic and financial sanctions میداند؛ لذا تمامی تحریمهای هستهای آمریکا در حوزههای تجاری، فناوری، مالی و انرژی بر سرجای خود باقی میماند؛
ثانیاً بین تحریمهای اولیه و ثانویه آمریکا تفکیک ایجاد شده و تنها تحریمهایی شامل توقف موقت میشوند که مالی، اقتصادی
ثانویه مرتبط با هستهای -related secondary economic and financial sanctions باشند به این معنی که نه تنها تمام تحریمهای اولیه اعم از قانون و اجرای، هستهای و غیر هستهای پابرجا خواهد ماند حتی تحریمهای ثانویه هستهای که مالی و اقتصادی هم نباشند دست نخورده باقی میمانند.
ثالثاً آمریکا هیچ کدام از تحریمهای خود را بر خلاف توافق ژنو به هیچ عنوان لغو (terminate) نخواهد کرد چرا که مطابق با متن تحریمهای مورد اشاره تنها به توقف موقت (cease the application ) خواهند شد.
در یک کلام تنها این اتفاق رخ داده است؛ توقف موقت اجرای برخی از تحریمهای مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با هستهای توسط آمریکا!
4- در رابطه با تحریمهای شورای امنیت نیز نهتنها هیچ کدام از تحریمها لغو نمیشوند بلکه شورای امنیت یک قطعنامه جدید صادر میکند که تمامی قطعنامههای قبلی در آن تجمیع خواهند شد. در توضیح این مسئله باید گفت که در ادبیات آمریکا برای تحریم از واژه sanction استفاده میشود اما اتحادیه اروپا به جای این واژه از عبارت
restrictive measures یا
تدابیر محدودیت ساز استفاده میکند. برای اثبات این مسئله کافی است بدانیم که تمامی قطعنامههای اتحادیه اروپا علیه ایران دقیقاً با همین عنوان صادر شده است. با این تفسیر شورای امنیت قطعنامهای صادر خواهد کرد که تدابیر محدودیتساز و درواقع تحریمهای قبلی را در آن تجمیع میشود!
برجام؛ ضربه نهایی
توافق جامع در حکم فرورفتن کامل تیم مذاکره کننده در باتلاق آمریکا بود به نحوی که حتی تعریف این مسئله که کدام تحریم هسته ای و یا غیرهستهای است توسط آمریکا صورت گرفت. آمریکا نیز تنها تحریمهایی را منشا صرفاً عدم اشاعه داشته باشند را به عنوان تحریم هستهای در نظر گرفت بنابراین تنها برخی از بندهای تعدادی از تحریمهای باقی مانده هستهای به حساب آمد و بسیاری دیگر از تحریمها نیز پابرجا میداند. نکته جالب دیگر برجام این است که حتی آمریکا به توقف موقت نیز راضی نشد و به waive کردن 80 یا 120 روزه همین مقدار تحریمها اکتفا کرد؛
بنابراین حتی اگر بپذیریم که تیم مذاکره کننده از همان ابتدا فقط میخواسته تحریمهای هستهای را لغو کند هیچگاه موافق به انجام این کار نشده است؛ در حال حاضر نه تحریم هستهای برداشته شده و نه تحریم غیرهستهای! نمونه بارز این مسئله تحریم دلار است که به وضوح هستهای بود اما هیچ گاه لغو نشده و کماکان پابرجا مانده است؛ هستهای بودن تحریم چرخه دلار از تحریمهایی است که حتی اداره کنترل داراییهای خارجی در سال 2008 در یکفدرال رجیستر خود علت این تحریم را جلوگیری از گسترش سلاحهای هستهای به همراه صدور قطعنامه 1803 میداند که به وضح منشاء هر دو مورد هستهای است.
لذا با این تفاسیر هر گونه ادعایی از جانب هر شخصی در رابطه با لغو شدن تمامی تحریمها بیشتر شبیه به رویاپردازی میماند و واقعیت این است که با وجود عقب نشینیهای گسترده در زمینه هستهای و بتن ریزی در راکتور اراک ساختمان تحریم کوچکترین ترکی هم برنداشته است.
نظر شما