به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صدای سلامت، روز پنجم شهریور ماه به نام روز داروساز نامگذاری شده است. داروسازان هم طیفی از جامعه سلامت هستند که به تعبیری آخرین ایستگاه درمان به شمار می آیند. همان ایستگاهی که ما فقط دقایقی پشت گیشه ای می ایستم و می رویم. امّا اینکه آنطرف چه اتفاقاتی می افتد را حقیقتاً ما نمی دانیم. اما صدای سلامت می خواهد امروز به بهانه گرامیداشت مقام حکیم زکریای رازی شما را بیشتر با این طیف از جامعه زحمتکش سلامت آشنا کند. با ما به پشت گیشه داروخانه بیائید.

     اکنون حدود دوازده قرن است که از ظهور و بروز این پدیده عظیم می گذرد. این صنعت به زکریای رازی بسیار مدیون است چرا که این حکیم خدمات زیادی به مردم نسل های بعد از خود کرده است و از طرفی قدرت بزرگی را در دستان پزشکان قرار داد. به گفته جرج سارتن ، پدر تاریخ علم، رازی «بزرگ ترین پزشک ایران و جهان اسلام در زمان قرون وسطی بود.» پرویز اذکایی و جوئل کریمر در کتاب «احیای فرهنگی در عهد آل بویه» رازی را شخصیتی دانسته اند که بر قلّه انسان‌گرایی ایرانی ایستاده است[۱].

     در گذشته این طور بود که همان پزشک یا طبیب به علم داروسازی هم مشغول بود. اما پس از گذشت زمان با گسترش بیماری ها و پیشرفت علم، این دو از هم جدا شدند و روی هر کدام به صورت تخصصی کار شدند. همانطور که گفته شد برخی معتقدند داروسازان ایستگاه آخر درمان افراد هستند و شعار جهانی روز داروسازی هم به همین موضوع اشاره می کند و می گوید: «دسترسی به داروسازان، دسترسی به سلامتی».

* داروسازان ایرانی، جزء برترین دانشمندان برتر جهان

     امروز در جمهوری اسلامی ایران طبق آمار رسمی سازمان غذا و دارو، ۱۷ هزار داروساز در کشور وجود دارند که سهم یک بیستمی از کل جامعه پزشکی را به خود اختصاص دادند. اما همین جامعه کوچک، سهم بسیار زیادی در روند درمان بیماران دارند و همچنین کیفیت کار آن ها تأثیر مستقیمی در بهبود سلامت جامعه دارد. جامعه داروسازان کشور بسیار قدرتمند وارد یک جریان علمی قوی شدند. در بین داروسازان کشور ما بسیاری هستند که جزء نخبگان علمی جهان به شمار می آیند و برخی در دوره های فوق تخصص داروسازی در رشته های نادر جهان تحصیل کرده اند و علم خود را در این مرز و بوم به کار گرفته اند. همین جامعه کوچک که زیاد از آن ها نامی به میان نمی آید وارد ماراتن علمی جدی ای شده اند و نگاه بسیاری از دپارتمان های علمی سم شناسی و داروسازی جهان به دانشمندان داروساز ایرانی است. چرا که از نیمی از ۳۱ نفر دانشمند حوزه علوم پزشکی که جزء ۱ درصد دانشمندان برتر جهان شناخته شده اند، داروساز هستند. داروسازانی که در ۲۰ دانشگاه علوم پزشکی در بسیاری از استان ها مشغول به تربیت دانشجویان و کار در آزمایشگاه های به روز دنیا هستند.

     این طیف از جامعه در هر عرصه ای که به آن ها مربوط می شوند کم کاری نکردند و در حوزه صنعت هم اقداماتی شگرف انجام داده اند؛ چرا که رسول دیناروند[۲] اعلام کرد تنها ۳  الی ۴ درصد تقاضای سازمان های غذا و داروی استان ها از طریق واردات تأمین می شود.

* ۸۵ درصد داروسازها در داروخانه ها هستند!

     آمار به ما می گوید که حدود ۸۵ درصد از فارغ التحصیلان رشته داروسازی برای دست و پا کردن شغل آینده خود، به احداث داروخانه روی می آورند. داروخانه هم می تواند منبع درآمدی پایدار برای این افراد باشد که البته از جهات مختلفی مورد بحث هم می تواند قرار بگیرد. برخی از صاحب نظران حوزه سلامت معتقدند که طیفی از داروسازان باید در کنار پزشکان به عنوان یک همراه مطمئن و یک مشاور حرفه ای باشند تا برخی تردیدها در نسخه نویسی برطرف و یک نسخه کامل و جامع به دست بیمار داده شود. از طرفی هم بسیاری از صاحبان داروخانه ها از زمان اجرای طرح تحول نظام سلامت گلایه مند شده اند و می گویند که آمار مراجعه بیماران نسخه به دست، بسیار کاهش پیدا کرده است. این یک مشکل جدی در حوزه داروسازی است که می توان ریشه این مشکل را سایه ای دانست که چتر بخش دولتی روی بخش خصوصی پهن کرده؛ چرا که بیش از ۵۰ درصد گردش مالی دارو در بخش دولتی صورت می گیرد و مجالی برای تنفس در صنعت داروسازی به بخش خصوصی نمی دهد.

     امّا همه مشکلات به همین جا ختم نمی شود. چه کسی مشکلات جامعه داروسازی و صنعت داروسازی را حل می کند؟

* داروخانه یا بنگاه اقتصادی؟

     متأسفانه داروخانه با بنگاه اقتصادی اشتباه گرفته شده و از این حقیقت که باید داروخانه به جای مرکز فروش دارو تبدیل به ارائه خدمات داروئی شود، فاصله گرفته ایم. شاید به عبارتی هم بشود گفت وظایف اصلی داروسازان به دست فراموشی سپرده شده است و یادمان رفته است که داروسازان باید حتّی در همان داروخانه ها هم آموزش دهنده های خوبی باشند و زیرساخت این امکان باید در حوزه معاونت آموزشی وزارت بهداشت تبیین بشود. به عقیده برخی از اساتید داروسازی دانشگاه علوم پزشکی، داروساز باید قادر باشد حدود ۱۵ وظیفه را در تیم سلامت بر عهده بگیرد. امّا اگر داروسازان با این موارد کنار بیایند اجرای این وظایف امکان پذیر است؟

     شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید در طرح پزشک خانواده جایگاه داروساز و یا حتّی دارویار مشخص نشده است. برخی از موارد در حوزه تخصصی داروسازی را متحمل ماماها کرده اند. شاید هم سیستم نظارتی ما به داروساز ها به چشم تحویل دهنده دارو نگاه می کند و شاید همین موضوع سبب شده است که به غلط به داروسازها نسخه پیچ گفته می شود. از وظایف مهم داروساز در داروخانه می توان به نظارت به روند نسخه پیچی و شرایط نگهداری دارو، بررسی تداخلات دارو با دارویی دیگر، دارو با غذا و همچنین دارو و آزمایشات تشخیص طبی، ساخت داروهای ترکیبی، توصیه نحوه، مدّت، مقدار و فاصله مصرف دارو، مشاوره با پزشک، مشاوره در مورد مصرف دارو در دوران حاملگی و شیردهی اشاره کرد. بهتر است مردم هم این وظایف را به خوبی بدانند و پس از دریافت دارو به جای مطالبه نایلون، به مطالبه مشاوره های تخصصی بپردازند.

[۱]  پرویز اذکایی،حکیم رازی، انتشارات طرح نو، تهران، ۱۳۸۴، صص ۱۴ و ۱۲۶.

[۲] رئیس سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

انتهای پیام/