وزیر خارجه اسبق آمریکا در سخنانی نسبت به تشدید درگیری میان آمریکا و چین و توان هر یک از آنها برای نابود کردن جهان هشدار داد. هنری کیسینجر، وزیر خارجه اسبق آمریکا در مصاحبه با CNN هشدار داد که تشدید تنش میان آمریکا و چین ممکن است که به مواجهه نظامی ختم شود که نابودی جهان را به همراه دارد.
وی گفت: از نظر تاریخی، آغوش باز آمریکا برای چین یک اشتباه نبوده و من معتقد هستم که به مدت 30 سال برای ایالات متحده مفید بوده است. پس از آن چین سریعتر از آن چیزی که کسی تصورش را می‌کرد توسعه یافت و شاید باید زودتر به این موضوع توجه می‌شد، چراکه این امر منجر به تبدیل شدن چین به دومین کشور قدرتمند جهان شد.
کیسینجر معتقد است: مشکل اساسی زمانی به وجود آمد که آمریکا به این باور رسید کشوری می‌تواند بر آن غلبه کند و این مسئله به صورت خودکار ما را به یک رویارویی خاص کشاند. این نکته شاید در پایان دولت اوباما یا اوایل دولت ترامپ واضح یا واضح‌تر شد. اکنون گزینه این است که آیا ما باید با چین از طریق رویارویی برخورد کنیم یا اینکه می‌توانیم سعی کنیم با این وضعیت منحصر به فرد به طور کامل از طریق گفت‌وگو تعامل کنیم.
کیسینجر همچنین می‌گوید: نکته بسیار منحصر به فرد در این باره، این است که هر یک از دو کشور به طور یکجانبه می‌توانند جهان را ویران کنند و اگر درگیر شوند، جهان بسیار بدتر از آنچه بعد از جنگ جهانی اول بود به نظر می‌رسد. من فکر می‌کنم این وظیفه سیاست خارجی ما و آنها است که مسائل خارج از کنترل را مورد بررسی قرار دهند.
تام انگلهارت در مطلبی با عنوان «سقوط همه‌چیز از جمله من و بایدن» برای پایگاه «کامن دریمز» نوشت: من هیچ چیز عجیبی در مورد برنامه‌ریزی جو بایدن (در آستانه 80 سالگی، مسن‌ترین رئیس جمهور تاریخ ما) برای نامزدی مجدد در انتخابات 2024 نمی‌بینم. بیایید صادق باشیم، آیا این در نوع خود عالی نیست؟ یعنی چه چیزی بهتر از رئیس‌جمهوری که هر روز پیرتر می‌شود! آیا این می‌تواند نماد سقوط آمریکا باشد؟»
انگلهارت با بیان اینکه افول و پیری، طبیعت ذاتی یک انسان است که زمانی بالاخره فرا می‌رسد و هر شخصی می‌داند که پس از هر صعودی، افولی وجود دارد، نوشته است: «کشور شروع به فروپاشی کرده است اما جو و مقاماتش به بهترین شکل زندگی می‌کنند و با زحمت جنگ سردی را که سی سال پیش به پایان رسید، احیا می‌کنند! بنابراین می‌توانم بگویم: (اگر جوان هستید و آن را ندیده‌اید) به نسخه بدتر گذشته خوش آمدید!»
این ها، گوشه‌هایی از گفته‌هایی است که یا فضای درونی آمریکا را ترسیم می‌کند یا نگاه آمریکایی به تحولات بین‌المللی را تبیین. آنچه مهم است تاثیر کلام شخصیت‌ها (اعم از سیاسی، نظامی، روزنامه‌نگار و...) بر مناسبات و تحولات جهانی است موضوعی که آفتاب یزد در گفتگو با دیاکو حسینی، کارشناس سیاست بین‌الملل ـ از این منظر که اختلاف دیدگاه ها، نشانه‌ای است از تشتت و اختلافات شدید داخلی آمریکا یا تاکتیکی برای به دام انداختن رقبا؟! ـ آن را بررسی کرده است. آن چه در پی می‌آید ماحصل این گفت و شنود است:
> اهمیت و تاثیر نظرات افرادی چون کیسینجر، بولتون و...
افرادی مانند کیسینجر که در دولت‌های قبلی آمریکا سمت داشتند و امروز هم از دور نظاره گرند نظرات شان تاثیر مستقیم روی سیاست خارجه آمریکا ندارد اما به دلیل وزن و جایگاهی که دارند نظرات شان به خوبی شنیده می‌شود و خود به خود باعث واکنش‌هایی در سایر کارشناسان می‌شود. و این بخشی از ایده مبارزه درونی آمریکا است که می‌تواند در نهایت در جهت دادن به سیاست خارجه آمریکا نقش بازی کند.
به صرف این اظهارنظرها و انعکاس رسانه‌ای آنها نمی‌توان گفت این دیدگاه‌ها بخشی ازسیاست خارجه آمریکا است و باید مورد توجه قرار گیرد اما بخشی از مباحثه‌ای است که شکل می‌گیرد یا می‌تواند جرقه‌ای به شمار آید در رابطه با موضوعات مختلف مورد بحث این افراد که آغازگر یک ماجرای بین‌المللی خواهد شد ولی از زبان افراد این نکات و مباحث با جدیت بیشتری در جامعه نخبگان سیاسی واشنگتن شنیده می‌شود.
> بیان دیدگاه‌های مختلف
برای افکار سنجی جامعه ی سیاسی ـ اجتماعی ایالات متحده؟
آقای کیسینجر در عین حال که به عنوان کارشناس طراز اول سیاست خارجه آمریکا است یک سیاست مدار بوده و همچنان در گفته هایش ملاحظات سیاسی را در نظر می‌گیرد لذا آقای کیسینجر را نباید فقط به عنوان یک کارشناس و متخصص سیاست خارجه آمریکا دید. آقای کیسینجر هم ارتباطاتی دارد و با افرادی در درون دولت آمریکا و کنگره مرتبط است و ممکن است بر این اساس تصمیم به اعلام مواضعی گرفته باشد. به نظرم اینها هم می‌تواند نظرات شخصی خودشان باشد و هم ناشی از صحبت با مقامات فعلی آمریکا.
> جان بولتون، حاشیه نشینی نامحبوب!
هیچ کس او را جدی نمی‌گیرد
جان بولتون اساسا یک فرد حاشیه نشین در جامعه سیاسی آمریکا است. در زمان ترامپ و جورج بوش پسر هم جزء نامحبوب‌ترین افراد جمهوری خواه شناخته می‌شد. به همین جهت هیچ وقت به او سمت پیشنهاد نکردند. لذا دیدگاه‌ها و نظراتش را نباید خیلی جدی گرفت. نظراتش ممکن است برای رسانه‌های تندروی آمریکا جذابیت داشته باشد اما هیچ کس در واشنگتن نیست که او را جدی گیرد.
> آمریکا زیر سایه ی انتخابات میان دوره‌ای کنگره
امروز در آمریکا اختلاف نظرهای عمیقی در موضوعات مختلف ازجمله سیاست خارجه آمریکا وجود دارد بنابراین در جامعه آمریکا
به طور طبیعی تشتت دیدگاه‌ها را در رابطه با موضوعات مختلف روابط
خارجه آمریکا شاهدیم و این تشتت هم ناشی از دوران‌گذاری است که هم در جهان می‌بینیم و هم در آمریکا. وجه دوم ماجرا با نزدیک شدن به انتخابات آمریکا و مرز کشی‌های حزبی خود به خود روشن‌تر می‌شوند و طرفین تلاش می‌کنند بر روی خطوط جداگانه‌ای حرکت کنند که نمایانگر تفاوت دیدگاه‌های حزبی باشد. بنابراین، این هم طبیعی است با نزدیک شدن به انتخابات کنگره بیان دیدگاه‌ها و نظرات رنگ و بوی حزبی دارد. لذا هر دو بُعد را باید مد نظر قرار داد اولاً اینکه شکاف‌ها و اختلاف نظرهای طبیعی در آمریکا وجود دارد ثانیاً با نزدیک شدن انتخابات در برخی موارد خط کشی‌ها پررنگ‌تر می‌شود و فاصله‌ها را افزایش می‌دهند تا تعهدهای حزبی دیده شوند و در این حالت است که معمولا انتقاد از دولت مستقر مبالغه آمیز است.
> یک مقطع مهم سی ساله!
اختلاف‌هایی که اشاره کردید بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در روابط خارجه آمریکا به وجود آمد. قبل از آن، این همبستگی را داشتند که هدف آمریکا مهار شوروی و حزب کمونیسم است. بعد از فروپاشی شوروی، احزاب آمریکا با یکدیگر توافق نداشتند چگونه از این قدرت می‌توانند استفاده کنند و چه ماموریتی باید برای خود تعریف کنند. از دهه 90 میلادی این اختلافات را می‌بینیم. گروهی معتقد بودند آمریکا باید به فکر هژمونی اقتصادی و مالی باشد و نفوذ نظامی‌اش را در گوشه و کنار دنیا حفظ کند گروهی هم معتقد بودند بعد از شکست دشمن اصلی و اینکه دیگر رقیب هم ترازی ندارد باید به درون خود توجه کند و زیر ساخت هایش را بازسازی کند و سیاست داخلی را در اولویت قرار دهد. این وضعیت تا سال 2008 ادامه داشت تا اینکه بحران مالی توجهات را به داخل آمریکا معطوف داشت. از دوران اوباما رشد چین به عنوان تهدیدی برای آمریکا آغاز شد و هنوز هم این صحبت است که چقدر از توان آمریکا باید برای مهار چین باشد و چقدر باید برای تهدیدهایی باشد که خارج از جنوب شرقی آسیا دارد از جمله در منطقه خاورمیانه. فکر می‌کنم این مباحثه‌ها هنوز در آمریکا ادامه دارد. فکر می‌کنم اکنون اولویت، نگاه به داخل و اقتصاد آمریکا باید باشد. سردرگمی که در آمریکا وجود دارد بخشی از مباحثه‌هایی است که درباره سیاست خارجه دارند و همچنان ادامه دارد.
> چین با بایدن مسئله دارد یا با آمریکا؟
مسئله چین و آمریکا یک مسئله ژئواستراتژیک است و الزاماً ربطی به دولت‌ها و احزابی که حاکم‌اند ندارد. در آمریکا در این رابطه اجماع نظر وجود دارد که چین یک چالش برای آمریکا است و رفتار دموکرات‌ها و جمهوری خواهان در قبال چین تفاوت عمده‌ای ندارد. چینی‌ها حتماً این واقعیت را می‌دانند که برای مواجهه با آمریکا توجهی به رای بالا یا پایین روسای جمهور مستقر نکنند و می‌دانند هر حزب و رئیس جمهوری سر کار آید تفاوتی نمی‌کند. لذا در مورد چین و آمریکا فکر نمی‌کنم کاهش محبوبیت بایدن تاثیری در نوع نگاه چین به آمریکا و ضرورت برقراری دیپلماسی موثر بین دو کشور داشته باشد.
> آمریکا دیگر نگران قدرت روسیه نیست اما اروپایی‌ها به شدت نگران هستند!
درباره اروپا، آمریکایی‌ها این درک را دارند که روسیه به رغم کشورگشایی‌هایی که شروع کرد یک قدرت هم تراز برای آمریکا نیست لذا آنها هرگز روسیه را هم تراز با چین نمی‌بینند. اما روسیه متحد با چین می‌تواند بخشی از دردسر بزرگ آمریکایی‌ها باشد. از این جهت مهار روسیه در آمریکا مهم است. ضمن اینکه باید توجه داشته باشیم که در آمریکا یک نوع فرهنگ روسیه هراسی وجود دارد که میراث دوران جنگ سرد است که خود این دیدگاه مشوق دولت آمریکا در سخت‌گیری نسبت به روسیه است. اروپا در عین حال این موضوع را می‌فهمد که آمریکایی‌ها ناچار هستند به سمت چین متمایل شوند و به آن تهدید رسیدگی کنند بنابراین اروپا و اوراسیا اولویت اول آمریکا نیست. به همین دلیل است که می‌بینیم تلاش برای استقلال عمل از آمریکا و متکی بودن کمتر به واشنگتن احساس رایج بین دولتمردان اروپا است اما اجرایی کردن آن با توجه به عادت 70 ساله‌ای که اروپا تکیه به آمریکا دارد کار سخت و زمان بری است. ضمن اینکه اروپای شرقی اعتماد کمتری به کشورهای اروپای غربی در حمایت آنها از روسیه دارند. لذا ترجیح می‌دهند آمریکا را همچنان درگیر در قضایای اوراسیا نگه دارند این تفاوت نظر هم امروز در اروپا است. بنابراین معتقدم آمریکا متوجه است که هر چند بار تعصب خود را در اروپا کمتر کند در عین حال نباید این سیگنال را به اروپا دهد که یک متحد اتکاناپذیر خواهد بود. بنابراین آمریکایی‌ها باید بین این دو توازن برقرار کنند مهار چین و عدم فرستادن سیگنال به اروپا که آمریکا متحد قابل اتکایی نیست.
> این که می‌گویند تحولات جهانی بر سیاست‌های آمریکا تاثیری ندارد
سخن نادرستی است
هر اتفاقی در هر کجای جهان رخ دهد حتی اگر مهم نباشد شاید تاثیری عمیق بر نوع دیدگاه‌های ایالات متحده ی آمریکا برجای گذارد این که این اتفاق کجا بیافتد و چگونه نیز چندان فرقی نمی‌کند
تغییرات سیاسی داخل آمریکا و مجموعه اتفاقاتی که در جهان رخ می‌دهد عملاً تاثیری در سیاست‌های ایالات متحده آمریکا
نخواهد داشت؟! حتما تاثیر دارد. اتفاقا رویدادهایی که رخ می‌دهند کاملا در جهت دادن به کشمکش‌های داخل آمریکا موثر است. اینکه آمریکا چه رویکردی انتخاب کند تا اندازه زیادی وابسته به اتفاقاتی است که در گوشه و کنار جهان می‌افتد و منجر می‌شود در آمریکا یک طیف دست بالاتر را بگیرد. مثلا اگر چین تصمیم به حمله به تایوان بگیرد باید مطمئن باشد که آمریکا از فردای آن روز تمام قوایش را در آسیای جنوب شرقی متمرکز خواهد کرد ضمن اینکه احتمال جنگ بین دو کشور هم بالا خواهد گرفت. یا اگر روسیه تصمیم گیرد بعد اوکراین به سراغ کشورهای دیگر در همسایگی خود برود احتمالاً توجه آمریکا به چین کمتر خواهد شد و هر عملی که در دستور کار بوده عقب خواهد افتاد.
> انتخابات میان دوره‌ای کنگره همیشه مهم است این بار مهم تر!
انتخابات کنگره همیشه مهم بوده هر چند قوه مجریه در روابط خارجه دست بالا را دارد کنگره اختیارات مفصل و گسترده‌ای دارد که نقش داشته باشد و در جامعه ی به شدت قطبی شده ی آمریکا انتظار می‌رود اگر کنگره در اختیار جمهوری خواهان باشد تضاد بین دو حزب در نحوه اجرای سیاست خارجه دولت بسیار موثر باشد عملکرد دولت را کاهش دهد و عملاً ممکن است بحران‌های تازه‌ای را خلق کند لذا همیشه مهم بوده و در این مقطع شاید به دلیل قطبی بودن جامعه آمریکا اگر دولت و کنگره در اختیار دو حزب مختلف باشد تضادها بیشتر خواهد شد و کارآیی وزارت خارجه آمریکا تا اندازه‌ای کاهش پیدا خواهد کرد. در یک دهه گذشته این انتخابات حساستر بوده چون رسیدن به نقطه آشتی دو حزب و رسیدن به اجماع دشوارتر شده است.
نظر شما