بازار سهام در آغاز هفته جاری، روز خوبی را پشت سر گذاست و نماگر اصلی توانست به رقم تاریخی 195 هزار و 480 واحدی نزدیک شود. جزئیات منتشر شده نیز نشان می‌دهد که شاخص کل بازده نقدی و قیمتی بورس اوراق بهادار تهران ۱۲۲۴ واحد رشد کرد و به رقم ۱۹۵ هزار و ۲۰۲ واحدی رسید. همچنین شاخص کل هم‌وزن ۶۸۳ واحد افزایش یافت و تا رقم ۳۸ هزار و ۸۶۰ واحدی بالا رفت. شاخص آزاد شناور نیز با ۱۱۹۵ واحد افزایش تا رقم ۲۲۰ هزار و ۴۳۵ واحدی بالا رفت و شاخص بازار اول و بازار دوم ۸۵۷ و ۲۶۴۹ واحد رشد کردند. روز گذشته نیز بازار سرمایه شاهد رشد قیمت سهام ادامه یافت و بدین ترتیب نماگر اصلی بازار سرمایه با عبور از کانال تاریخی 195 هزار واحدی به کانال 196 هزار واحدی وارد شد. به گزارش ایسنا، دیروز شاخص کل بازده نقدی و قیمتی بورس اوراق بهادار تهران ۸۸۲ واحد رشد کرد و به رقم ۱۹۶ هزار و ۸۴ واحدی رسید. همچنین شاخص کل هم‌وزن با ۲۵۲ واحد رشد رقم ۳۹ هزار و ۱۱۲ واحدی را تجربه کرد. شاخص آزاد شناور با ۱۰۵۸ واحد افزایش تا رقم ۲۲۱ هزار و ۴۹۴ واحدی بالا رفت و شاخص بازار اول با رشد ۱۰۷۶ واحدی به رقم ۱۴۶ هزار و ۵۰۱ رسید اما شاخص بازار دوم با ۲۴۸ واحد کاهش تا رقم ۳۸۰ هزار و ۸۰۱ پایین رفت. در معاملات دومین روز کاری این هفته نماد معاملاتی شرکت توسعه معادن و فلزات به تنهایی ۳۸۳ واحد به شاخص‌های بازار سرمایه کمک کرد. پس از این نماد، نماد شرکت‌های گسترش نفت و گاز پارسیان، گروه مپنا و پالایش نفت بندرعباس هر کدام به ترتیب ۱۹۲، ۱۳۳ و ۸۵ واحد تاثیر افزاینده روی شاخص‌های بازار داشتند. ارزش معاملات بورس تهران روز گذشته به رقم ۹۴۶ میلیارد تومان رسید و حجم معاملات کل رقم دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون سهم و اوراق مالی را رد کرد. همچنین تعداد معاملات تا رقم ۲۶۷ هزار و ۵۷۰ بالا رفت. آیفکس نیز با 21/21 واحد کاهش تا رقم ۲۴۵۱ واحدی پایین رفت و ارزش معاملات فرابورس ایران به رقم ۴۸۵ میلیارد تومان رسید.

‌‌جبران عقب‌ماندگی بورس

با نگاهی به شاخص‌های اقتصادی، می‌توان از سال 97 به عنوان یکی از به‌یادماندنی‌ترین و پرفرازونشیب‌ترین سال‌ها نام برد. در این سال، اقتصاد از دو سو مورد هدف قرار گرفت؛ بازگشت تحریم‌های شدید اقتصادی در پی خروج دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری ایالات متحده از برجام و التهابات ارزی. اتفاقاتی که به شدت بازار داخلی را تحت تاثیر قرار داد و قیمت‌ها دچار نوسان شدید و قابل ملاحظه‌ای شدند. می‌توان گفت بازارهای عمده و مهمی چون سکه، املاک و مستغلات و خودرو متاثر از گرانی افسارگسیخته دلار به اوج خود رسیدند و در این میان بازار سرمایه نسبت به دیگر بازارهای دارایی دچار یک عقب‌ماندگی بود که بعد از آن با ورود موج جدید نقدینگی از میانه‌ اسفندماه سال گذشته، این بازار نیز به سمت رشد قیمت‌ها حرکت کرد.

‌‌چرایی رشد مداوم قیمت سهام

کارشناسان بازار سرمایه در ارزیابی وضعیت کنونی این بازار به دلایل مختلفی اشاره می‌کنند. ورود موج جدید نقدینگی که در بالا به آن اشاره شد، یکی از این دلایل است که نشان می‌دهد بازار سرمایه در مقایسه با دیگر بازارها که دیگر رشد نمی‌کنند یا به اوج قیمت رسیده‌اند، در حال تقویت است. همچنین به نظر می‌رسد ماه‌شمار شدن سود سپرده‌های بانکی که در سال گذشته از سوی شورای پول و اعتبار اتخاذ شد و براساس آن بانک‌ها مکلف شدند تا از اول بهمن‌ماه معیار پرداخت سود سپرده‌های سرمایه‌گذاری عادی را از روزشمار به ماه‌شمار تغییر دهند، تا حدودی سپرده‌گذاران را ترغیب کرده که سپرده‌هایشان را به‌جای نگهداری در شبکه بانکی به بورس منتقل کنند. دلیل بعدی به حذف تدریجی ارز 4200 تومانی و تثبیت نرخ دلار نیمایی روی 9 هزار تومان بازمی‌گردد که به گفته کارشناسان، این دو اتفاق از جمله اتفاقات مبارک و غیرقابل انتظاری بودند که باعث رشد قابل ملاحظه‌ای در بخشی از صنایع بورسی می‌شوند. عبور قیمت نفت از مرز 71 دلار، رشد قیمت‌های جهانی نسبت به سه ماه گذشته،‌ افزایش جذابیت بازار سهام به لحاظ قیمت نسبی و بحث توافق تجاری آمریکا و چین از دیگر دلایل عمده‌ای هستند که از دید صاحب‌نظران این بازار به رشد قیمت سهام به طور مداوم منجر شده‌اند.

‌‌افق مثبت گروه بانکی

طی هفته‌های گذشته، گروه بانکی رشد خوبی را در بازار سرمایه ثبت کرده و آنطور که تحلیلگران بازار می‌گویند افق این گروه بسیار مثبت است. با این حال، برخی این رشد را به عرضه سهام پنج بانک نظامی ادغام‌شده در بانک سپه ارتباط می‌دهند و از آن به عنوان یک اتفاق مهم در بازار سرمایه نام می‌برند، اما عده‌ای دیگر معتقدند که این تصمیم تاثیری بر رشد سهام بانکی نداشته است. در همین زمینه، به‌تازگی همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «آرمان» گفته بود: «این امر فقط بخشی از نقدینگی بلوکه در نمادهای متوقفی مانند نماد قوامین یا بانک‌های دیگری که برای مدت طولانی نمادشان متوقف است را آزاد می‌کند و سهامداران می‌توانند بخشی از نقدینگی خود را آزاد کنند.» در مجموع، اجازه بانک مرکزی به بانک‌ها برای تسعیر نرخ ارز، تغییر و تحولات مثبت در نظام بانکی و عرضه سهام بانک‌های نظامی را می‌توان از عواملی دانست که به رشد بانک‌ها در بازار سرمایه کمک شایانی کرده‌اند؛ رشدی که به نظر می‌رسد کماکان ادامه‌دار خواهد بود.

‌‌سرنوشت شرکت‌های صادراتی

جهش نرخ ارز طی سال گذشته سبب شد تا شرکت‌های صادرات‌محور در بورس روزهای پررونقی را پشت سر بگذارند و رشدهای خوبی را به ثبت برسانند. با این حال، با تصمیمات جدیدی که اخیرا از سوی بانک مرکزی اتخاذ شده است و به نظر می‌رسد بالاخره ساز بازار ساز کوک شده و آنطور که عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی می‌گوید ثبات بازار ارز از قیمت آن مهم‌تر است، این پرسش ایجاد می‌شود که در صورت ثبات در بازار این احتمال وجود دارد که سود شرکت‌ها کاهش یابد؟ شهاب موسوی کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش به خبرگزاری ایسنا گفته است: «بسیاری از شرکت‌های بورسی در سال گذشته با افزایش تصاعدی درآمدهای ارزی مواجه شدند که صورت‌های مالی آنها به طور فوق‌العاده‌ای شرکت را سودآور نشان داد، با فرض ثبات نرخ ارز در ۱۳۹۸، از این پس اعداد ستون هزینه‌ها در صورت‌های مالی شرکت‌ها رشد نسبی خواهند داشت و در صورت عدم افزایش جدی در درآمد یا تغییر قیمت‌های جهانی، صورت‌های مالی این شرکت‌ها به آرامش میل خواهد کرد.»

‌‌مردمی‌کردن بورس

درحالی پاره‌ای از اتفاقات و تصمیمات سبب رشد قیمت‌ها و نماگر اصلی بورس و رونق تمامی بازارهای فرابورس ایران شده‌اند که هنوز پایین بودن سطح آگاهی مردم از سازوکارهای بورسی به عنوان یک ضعف بزرگ از سوی کارشناسان مطرح می‌شود. به همین دلیل مسئولان دولتی همواره توصیه می‌کنند که مردم به طور مستقیم در بورس سرمایه‌گذاری نکنند و مسیر عقلایی ورود سرمایه‌گذاران مبتدی به بازار از طریق ETF هاست. در همین راستا، پیشنهاداتی از سوی کارشناسان و مسئولان امر به منظور افزایش مشارکت مردم و در واقع مردمی‌کردن بورس ارائه شده است که یکی از آنها مشارکت از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری است تا آنها دچار زیان ناشی از نوسان قیمت سهام نشوند. در توضیح این نوع سرمایه‌گذاری آمده است که در قالب صندوق‌های قابل معامله بورسی ETF به‌صورت نقد و اقساط شامل ۶۰ درصد اقساط و ۴۰ درصد آورده نقدی مردم، سهام این شرکت‌ها در قالب صندوق به تمام خانوارهای ایرانی واگذار شود. پیشنهاد بعدی که می‌تواند منجر به مشارکت بیشتر مردم در بورس و اوراق بهادار شود، فروش اوراق هیبریدی یا ترکیبی در بازار سهام با بازده ریالی و ارزی است که به گفته شاپور محمدی رئیس سازمان بورس این راهکار برای پروژه‌هایی که بازده و فروش ارزی دارند، قابل اجراست.