مهمانی شب یلدا یکی از جشنهای قدیمی ایرانیان است اما تورم و افزایش هزینههای زندگی امروز برگزاری این جشن و مهمانی باستانی را سخت کرده است، بسیاری از مردم به خصوص کارگران و حقوق بگیران ثابت از گرانی مواد غذایی و از جمله میوه و شیرینی که بخش مهمی از سفره جشن شب یلداست گلایه دارند، تا جایی که عبدالعظیم همایونی، فعال صنفی کارگران، از ناتوانی کارگران در تأمین هزینه یک سفره ساده شب یلدا سخن گفته است. به گفته او هزینه یک دورهمی ساده برای یک خانواده چهارنفره در شب یلدا بین ۶ تا ۷ میلیون تومان تمام میشود. در این گزارش میخواهیم این گفته را راستی آزمایی کنیم و با بررسی هزینه مواد غذایی معمول برای یک دورهمی ساده شب یلدایی بینیم یک جشن ساده یلدایی چقدر تمام میشود.
سفره شب یلدا در خانوادههای مختلف ممکن است رنگ و لعاب متنوعی داشته باشد، اما یک سفره معمول و ساده میتواند شامل شیرینی ( باسلوق)، آجیل، هندوانه، انار و شام باشد.
آجیل مخلوط معمولی مخصوص شب یلدا در بازار تهران بر اساس کیفیت میتواند از کیلویی ۸۰۰ هزار تومان تا دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان متفاوت باشد اما به طور متوسط میتوان یک کیلو آجیل معمولی را به قیمت کیلویی یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان در مناطق متوسط تهران خریداری کرد. یک بسته حدود یک کیلویی باسلوق نیز حدود ۳۰۰ هزار تومان است. انار در شب یلدا کیلویی حدود ۲۰۰ هزار تومان در فروشگاههای میوه به فروش میرسد، البته قیمت انار در بازار تره بار حدود کیلویی ۱۰۵ هزار تومان است که البته در ساعات برگزاری جشن در شب یلدا دسترسی به این بازار ممکن نیست بنابراین قیمت انار را به نرخ بیرون میدان تره بار در نظر میگیریم.
هندوانه نیز تقریبا کیلویی ۳۵ هزار تومان است و یک هندوانه کوچک حدود ۵ کیلویی برای یک مهمانی چهارنفره حدود ۱۴۰ هزار تومان تمام میشود. هزینه شام نیز بر اساس نوع شام و کیفیت آن بسیار متفاوت است اما یک شام ارزان در اسنپ فود مانند زرشک پلو با مرغ برای هر نفر حدود ۳۰۰ هزار تومان است بنابراین هزینه یک شام ارزان چهار نفره بدون مخلفات حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تمام میشود.
بر این اساس مجموع هزینههای یک دورهمی ساده ارزان برای یک خانواده چهارنفره در شب یلدا شامل زرشک پلو با مرغ و نوشابه، ۸۰۰ گرم آجیل، یک هندوانه ۵ کیلویی، یک و نیم کیلو انار و یک بسته یک کیلویی باسلوق حدود سه میلیون تومان تمام میشود. بنابراین ادعای عبدالعظیم همایونی فعال کارگری مبنی بر هزینه حداقلی یک دورهمی چهارنفره در شب یلدا به قیمت ۶ تا ۷ میلیون تومان درست نیست و رد میشود. گر چه برگزاری چنین جشنی با شیرینی، غذا و میوههای متنوعتر و خوردنیهای با کیفیتتر گرانتر تمام میشود.
با این حال معمولا دورهمیهای شب یلدا به حضور اعضای یک خانواده کوچک محدود نمیشود. معمولا فرزندان مهمان پدر و مادر یا بزرگترها میشوند و دورهمیهای بزرگتری را تشکیل میدهند، بنابراین اگر دو خانواده چهارنفره در این جشن باستانی و این شب به یادماندنی دور هم جمع شوند، هزینه یک مهمانی ساده و ارزان برای حدود ۸ نفر حدود ۶ میلیون تومان میشود و این هزینه برای خانوادههایی با درآمد پایین از جمله کارگران و کارمندان شاغل یا بازنشسته هزینه سنگینی است.