به گزارش گروه دانشگاه و فناوری خبرگزاری دانشجو، در دهه اخیر، ونزوئلا کانون یکی از شدیدترین بحرانهای ژئوپلیتیکی در نیمکره غربی بوده است. کاراکاس که تحت فشارهای شدید اقتصادی و تحریمهای سیاسی ایالات متحده قرار دارد، همواره با سایهی سنگین تهدید به مداخله نظامی روبهرو بوده است. در این میان، نیروی هوایی ونزوئلا به عنوان خط مقدم دفاع از آسمان و منابع نفتی این کشور عمل میکند.
قلب تپنده و مشت آهنین این نیرو، جنگنده پیشرفته Su-30MK2 است؛ پرندهای روسی که موازنه قدرت را در منطقه کارائیب تغییر داده است. در ادامه به بررسی فنی این جنگنده، جایگاه آن در دکترین دفاعی ونزوئلا و نقش حیاتی آن در برابر تهدیدهای نظامی خارجی، بهویژه لفاظیهای تهاجمی دونالد ترامپ مبنی بر روی میز بودن گزینه نظامی، میپردازیم.
بخش اول، آناتومی هیولا؛ مشخصات فنی Su-30MK2
ونزوئلا کاربر نسخه خاصی از خانواده فلانکر با نام Su-30MK2 است. بر خلاف نسخه هندی MKI که بر مانورپذیری با موتورهای تغییر بردار رانش متمرکز است، نسخه MK2 که چین و ویتنام نیز از آن استفاده میکنند با تمرکز ویژه بر رزم دریایی و تهاجم دوربرد طراحی شده است.
۱. رادار و اویونیک، چشمهای بیدار
این جنگنده مجهز به رادار ارتقا یافته N001VEP است. این رادار برای کشف و رهگیری اهداف در سطح دریا بهینه شده و قادر است:
اهداف هوایی مانند جنگندهها را از فاصله ۱۱۰ کیلومتری شناسایی کند.
اهداف دریایی بزرگ مانند ناوشکنها و ناوهای هواپیمابر را از فاصله ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتری کشف نماید.
همزمان ۱۰ هدف را ردیابی و با ۴ هدف درگیر شود.
۲. موتور و برد عملیاتی، نگهبانان اقیانوس
ونزوئلا دارای خط ساحلی طولانی در دریای کارائیب است. دو موتور توربوفن Saturn AL-31F نیروی رانش عظیمی را فراهم میکنند، اما ویژگی کلیدی، برد پروازی ۳۰۰۰ کیلومتری بدون سوختگیری است. این برد به سوخو-۳۰ اجازه میدهد تا ساعتها بر فراز مناطق اقتصادی انحصاری EEZ و سکوهای نفتی ونزوئلا گشتزنی کند؛ کاری که جنگندههای قدیمیتر F-16 این کشور به تنهایی قادر به انجام آن نیستند.
۳. تسلیحات، دندانهای زهرآگین
قدرت واقعی Su-30MK2 در تنوع تسلیحاتی آن نهفته است که شامل ۸ تن مهمات در ۱۲ جایگاه است:
کابوس نیروی دریایی Kh-31A/P: مهمترین سلاح ونزوئلا در برابر ناوگان دریایی آمریکا. موشک کریپتون Kh-31 یک موشک مافوق صوت با سرعت ۳ ماخ است که در دو مدل ضد کشتی و ضد رادار عرضه میشود. سرعت بالای آن باعث میشود سامانههای دفاعی کشتیهای آمریکایی مانند ایجیس زمان بسیار کمی برای واکنش داشته باشند.
موشکهای هوابههوا R-77 و R-73: موشک R-77 معادل امرام آمریکایی به سوخو-۳۰ اجازه میدهد تا جنگندههای مهاجم را در فواصل دور BVR و قبل از اینکه دیده شوند، هدف قرار دهد.
بمبهای هدایتشونده KAB-500/1500: برای انهدام دقیق زیرساختهای زمینی مهاجمین یا نیروهای پیاده شده در ساحل.
بخش دوم، جایگاه سوخو-۳۰ در نیروی هوایی ونزوئلا
خرید ۲۴ فروند سوخو-30MK2 در سال ۲۰۰۶ توسط هوگو چاوز، پاسخی مستقیم به تحریم قطعات یدکی جنگندههای F-16 توسط ایالات متحده بود. امروز، این جنگندهها ستون فقرات دفاعی ونزوئلا را تشکیل میدهند.
۱. مکمل اف-۱۶
ونزوئلا همچنان از جنگندههای F-16 بلاک ۱۵ آمریکایی استفاده میکند، اما به دلیل کمبود قطعات و تکنولوژی قدیمیتر، آنها نقش پشتیبان را ایفا میکنند. سوخو-۳۰ها وظیفه برتری هوایی و شکار دریایی را بر عهده دارند، در حالی که اف-۱۶ها برای پشتیبانی نزدیک هوایی و دفاع نقطهای استفاده میشوند.
۲. استراتژی A2/AD ممانعت از دسترسی
دکترین نظامی ونزوئلا بر اساس نبرد نامتقارن و ایجاد مناطق ممنوعه برای دشمن است. ترکیب سوخو-۳۰های مجهز به موشکهای ضد کشتی با سامانههای پدافندی برد بلند S-300VM که ونزوئلا نیز در اختیار دارد، یک چتر دفاعی چندلایه ایجاد کرده است. این ترکیب ورود ناوگروههای آمریکایی به سواحل ونزوئلا را بدون پذیرش ریسک تلفات سنگین، بسیار دشوار میکند.
بخش سوم، سایه جنگ؛ ترامپ و تهدید مداخله نظامی
دونالد ترامپ، سیاست فشار نظامی را علیه دولت نیکلاس مادورو اعمال کرده است. لفاظی های نظامی متعدد و اشاره مستقیم به گزینه نظامی، ونزوئلا را در حالت آمادهباش جنگی قرار داده است.
۱. سوخو-۳۰ به عنوان ابزار بازدارنده
در صورت حمله نظامی آمریکا، سناریوی محتمل شامل حملات موشکی کروز و ورود ناوهای هواپیمابر به دریای کارائیب است. در اینجا نقش سوخو-۳۰ حیاتی میشود:
تهدید ناوگان دریایی: بزرگترین نگرانی پنتاگون در حمله به ونزوئلا، موشکهای مافوق صوت Kh-31 شلیک شده از سوخو-۳۰ است. حتی اگر نیروی هوایی آمریکا برتری مطلق داشته باشد، یک حمله غافلگیرکننده از سوی سوخوهایی که در ارتفاع پایین پرواز میکنند، میتواند به ناوهای گرانقیمت آمریکایی آسیب جدی بزند.
۲. محدودیتها و چالشها
با وجود قدرت بالا، سوخو-۳۰های ونزوئلا با چالشهایی روبرو هستند:
تعمیر و نگهداری: بحران اقتصادی ونزوئلا بر نرخ آمادگی رزمی این ناوگان تأثیر گذاشته است. گزارشهایی مبنی بر کمک تکنسینهای روسی برای سرپا نگه داشتن این ناوگان وجود دارد.
برتری تکنولوژیک آمریکا: در صورت درگیری تمامعیار، آمریکا از جنگندههای پنهانکار Stealth مانند F-22 و F-35 استفاده خواهد کرد. رادارهای سوخو-30MK2 از نوع PESA توانایی محدودی در کشف این هواپیماهای نسل پنجم دارند و این بزرگترین پاشنه آشیل نیروی هوایی ونزوئلا است.
جنگنده سوخو-30MK2 برای ونزوئلا فراتر از یک سلاح است؛ این پرنده نماد مقاومت و استقلال استراتژیک کاراکاس در برابر هژمونی ایالات متحده است. اگرچه در یک نبرد کلاسیک و طولانیمدت، نیروی هوایی ونزوئلا توان مقابله با ماشین جنگی عظیم ایالات متحده را ندارد، اما وجود این جنگندهها معادله هزینه-فایده را برای حملات هوایی بالا میبرند گرچه همچنان برتری هوایی آمریکایی ها تداوم دارد.
حال با افزایش تهدید ها و نزدیکی به تقابل نظامی، باید دید نتیجه تقابل فلانکر ها با ناوگان مهاجم و متجاوز آمریکا چه خواهد بود.