به گزارش خبرگزاری ایمنا، آلودگی هوا سالهاست که از یک مسئله فصلی و گذرا عبور کرده و به بحرانی مزمن، پیوسته و تأثیرگذار بر ساختار زندگی شهروندان تبدیل شده است؛ بحرانی که تنها یک چالش زیستمحیطی نیست و امروز ابعاد اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و حتی روانی پیدا کرده است. در بسیاری از روزهای پاییز و زمستان، نمود این بحران در ماسکهایی که دوباره روی صورت مردم ظاهر میشود، هشدارهای پیدرپی دستگاههای بهداشتی، کاهش ساعات آموزشی، لغو برنامههای شهری و افت محسوس کیفیت زندگی، به وضوح دیده میشود.
خشکسالی بلندمدت، کاهش بارندگی، افت سطح سفرههای آب زیرزمینی، خشک شدن تالابها و فرسایش خاک، منابع جدیدی از ذرات معلق را وارد جو کرده و زمینهساز شکلگیری پدیدههای گردوغبار داخلی شده است. بسیاری از شهرها که در گذشته تنها درگیر آلایندههای ناشی از تردد خودروها بودند، امروز با موجهای مکرر ریزگردهای داخلی و خارجی روبهرواند که حتی در فصلهای غیرسرد نیز کیفیت هوا را به وضعیت ناسالم میرساند.
افزایش تعداد اتوبوسها به ۹۰۰ دستگاه نتیجه تلاشهای برنامه هوای پاک است
احمد شریعتی، عضو هیئترئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان به خبرنگار ایمنا میگوید: مطالعه دقیق برنامههای سالانه هوای پاک نشان میدهد که آلودگی هوا در اصفهان یک پدیده مقطعی یا فصلی نیست و در تمام روزهای سال، از ابتدای سال تا پایان آن، تکرار میشود.
وی میافزاید: نکته قابلتوجه آن است که حتی در روزهایی که فعالیتهای اداری و شهری تعطیل میشود، میزان آلایندگی هوای اصفهان کاهش محسوسی ندارد و همین مسئله برای بسیاری از شهروندان و کارشناسان پرسشی جدی ایجاد کرده است.
شریعتی ادامه میدهد: مقایسه تعداد روزهای هوای سالم اصفهان با کلانشهرهای دیگر نشان میدهد که سهم روزهای سالم در این شهر بهطور نگرانکنندهای کمتر است و این مسئله ضرورت بازنگری در مدیریت آلایندهها را دوچندان میکند.
وی خاطرنشان میکند: در ابتدای دوره ششم، تعداد اتوبوسهای فعال در شبکه حملونقل عمومی اصفهان حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ دستگاه بود، اما اکنون با برنامهریزیهای انجامشده، این عدد به حدود ۹۰۰ دستگاه رسیده است که این افزایش قابل توجه نتیجه مستقیم اجرای تکالیف برنامه هوای پاک و تلاش شهرداری برای جایگزینی خودروهای فرسوده با ناوگان جدید و کممصرف بوده است.
عضو هیئترئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه در کنار افزایش تعداد اتوبوسها، خرید اتوبوس برقی و آمادهسازی زیرساختهای مربوط به تاکسیهای برقی نیز در دستور کار قرار گرفته است، اظهار میکند: تاکنون حدود ۵۰۰ تاکسی برقی برای ورود به ناوگان شهری آماده شده است و شهرداری با ارائه تسهیلات مالی، رانندگان را تشویق به استفاده از این وسایل پاک میکند و توسعه ایستگاههای شارژ برقی نیز تا ۱۵۰ نقطه برنامهریزی شده است.
شریعتی تصریح میکند: گسترش شبکه مترو یکی از محورهای اصلی کاهش آلایندگی در اصفهان است و توسعه خط دو و ادامه اجرای مسیرهای جدید مترو از برنامههای راهبردی مدیریت شهری بهشمار میرود؛ تکمیل این خطوط میتواند بخش قابل توجهی از سفرهای روزانه را از خودروهای شخصی به حملونقل ریلی منتقل کند که کمترین آلایندگی را دارد.
توسعه ناپایدار، ریشه بحران آلودگی هوای اصفهان
محسن سلیمانی، عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان به خبرنگار ایمنا میگوید: آلودگی هوا یک مسئله محیط زیستی پیچیده است که از منابع متعدد منشأ میگیرد، در شهری همچون اصفهان جمیع عوامل وجود دارد، از صنایع کوچک و بزرگ گرفته تا حملونقل و توسعه در بخشهای مختلف که همیشه ناپایدار بوده است.
وی با بیان اینکه عوامل اقلیمی شرایط را تشدید میکند، میافزاید: ادعای اینکه مازوتسوزی تنها عامل آلودگی است، اشتباه است، چراکه مازوت یکی از عوامل تشدیدکننده است، اما تک عامل نیست و مجموعه فرایند وضعیت کنونی را ایجاد کرده است، مصرف سوختهای فسیلی و انرژی، فعالیت صنایع، تردد خودروها از جمله سایر عوامل است، علاوهبر این در فصول سرد سال شاهد وارونگی هوا نیز هستیم.
عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه مجموعه عواملی که ریشه در توسعه ناپایدار در شهر دارد، موجب وضعیت بحرانی آلودگی هوای امروز در شهرها شده است، تاکید میکند: ابتدا باید بپذیریم که در راستای توسعه و برنامهریزی مسیری را به اشتباه طی کردهایم، باید ریلی که در آن قرار داریم را تعویض کنیم، تابآوری شهر اصفهان از لحاظ محیط زیستی در مسیر توسعه ناپایدار اشباع است و توسعه صنعت امکانپذیر نیست.
سلیمانی ادامه میدهد: ابتدا باید مسیر توسعه را تغییر دهیم، باید از توسعه صنایع جلوگیری شود و حملونقل عمومی به جای حملونقل شخصی توسعه پیدا کند، همچنین کیفیت سوخت و کیفیت خودرو باید افزایش پیدا کند، چراکه بخش قابل توجهی از آلودگی مربوط به کیفیت سوخت و خودرو است که شرایط استاندارد را ندارد.
وی میگوید: هنگامی که سوخت استاندارد وجود ندارد، مازوت با حجم زیادی از ذرات و گوگرد مصرف میشود، باید سوخت به مصرف بهینه برسد، علاوهبر این از تکنولوژی بهروز استفاده شود و راندمان تولید انرژی در نیروگاهها افزایش پیدا کند.
مازوتسوزی تنها عامل آلودگی نیست، ترکیب عوامل مسبب است
سلیمانی با تاکید بر اینکه برای رفع مشکلات مربوط به آلودگی هوا نیازمند یک برنامه جامع در بخشهای مختلف هستیم، میافزاید: اولویت اول برنامه باید محیط زیست باشد و دستگاههای متولی باید ملزم به اجرای برنامه باشند، در حال حاضر به هر قیمتی انرژی تولید میشود یا اشتغال ایجاد میشود، با این روند هیچ مشکلی رفع نمیشود، باید سلامت در اولویت باشد، باید بهسمت ایجاد اشتغال سبز و پایدار برویم یا ظرفیتهای اصفهان همچون گردشگری را برای ایجاد اشتغال در نظر بگیریم.
عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان تصریح میکند: در حال حاضر باید حملونقل عمومی سیستمهای بهروز داشته باشند، باید اولویت شهر به سرانجام رساندن مترو باشد، این موارد نیازمند برنامهریزی و درنظر گرفتن بودجه مناسب است، پیگیری هرکدام به تنهایی اثر ناقص دارد.
وی اظهار میکند: در بخشهای مختلف یکسری کارها انجام شده است، اما با توجه به سرعت افزایش آلودگی هوا این اقدامات جوابگو نیست، تا چند سال گذشته نیروگاه گازسوز بود، اما در حال حاضر برای تأمین انرژی مجبور به مصرف مازوت هستند، درواقع برگشت به عقب انجام شده است.
سلیمانی خاطرنشان میکند: در حوزه توسعه حملونقل عمومی بهدلیل شرایط اقتصادی در چند سال گذشته پیشرفت زیادی نداشتهایم، در رابطه با تکنولوژی خودروها و استفاده از فیلترهای مناسب اقدامات زیادی انجام نشده است.
به گزارش ایمنا، مسئله آلودگی هوا دیگر مختص یک شهر نیست و به دلایلی که شهرهای مختلف با آن درگیر هستند؛ ضرورت وجود یک برنامه جامع ملی برای برونرفت از این چالش را بیش از گذشته کرده است.
حکمرانی ملی به جای حکمرانی محلی در بهکارگیری سیاستهای یکپارچه و تخصیص منابع لازم از دیگر موضوعاتی است که باید به آن توجه شود.