شهریار حیدری نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه شما سابقه نمایندگی در مجلس دارید در دوره نمایندگی‌تان با چه فشارها یا درخواست‌هایی روبه‌رو شدید که می‌توانست به فساد منجر شود، گفت: در دوره نمایندگی هم سوال از وزرا داشتیم و هم استیضاح و هم تحقیق و تفحص. این سه ابزار در اختیار نماینده‌ها همیشه بوده و هست و جزء ابزار نظارتی است.
برخی از نمایندگان از ابزارهای خود به خاطر منافع مادی و شخصی استفاده می‌کردند
وی ادامه داد: طبیعتاً برخی از نمایندگان از این ابزارها به خاطر منافع مادی و شخصی استفاده می‌کردند، سوال می‌کردند و بعد از اینکه به اهداف شخصی‌شان می‌رسیدند یا سوال را پس می‌گرفتند یا از تحقیق و تفحص انصراف می‌دادند یا امضای استیضاح را پس می‌گرفتند. عده‌ای دیگر هم به هر شکل واقعاً تا آخر می‌ماندند یا بعد از نشست با وزیر و صحبت‌های وزیر و اسنادی که وزیر یا نهاد تحقیق شده ارائه می‌داد، نماینده یا انصراف می‌داد چراکه دیگر به صلاح نبود که ادامه دهد چراکه به یقین می‌رسید که مسئله آنطور که تصور می‌شده نبوده است. این‌ها هم جزو مسائلی بود که در دوره‌های مختلف و در دوره ما وجود داشت.
عده محدود و معدودی از نمایندگان معامله‌گرند
این نماینده سابق مجلس گفت: اما یک عده‌ای از نمایندگان بسیار محدود و معدود، معامله‌گرند. به هر شکل می‌روند سوالی می‌کنند، بعد از اینکه امتیاز شخصی می‌گیرند، از سوال انصراف می‌دهند و نهایتاً رفیق همان وزیر سوال شده هستند. البته نمی‌شود این موضوع را به همه نمایندگان تعمیم داد این نمایندگان درصد بسیار اندکی بودند.
حیدری در پاسخ به این سوال که آیا این نمایندگان معدود به سایر نمایندگان هم برای همراهی اصرار می‌کردند، گفت: یک عده‌ای از نمایندگان نه صلح‌کننده بودند و نه استیضاح‌کننده بلکه همیشه واسطه بودند. اگر وزیری استیضاح می‌شد یا وزیر به کمیسیون می‌آمد، آن نماینده واسطه از سایر نمایندگان خواهش می‌کرد تا سوال را پس بگیرند. در حالی که واقعاً همان شخص بیشتر از همه امتیاز می‌گرفت.
وی ادامه داد: این واسطه‌گری‌ها و دلال‌بازی‌هایی که بین یک تعداد معدودی از نمایندگان بود، به مراتب خطرشان بیشتر از نماینده‌ای بود که امتیاز می‌گرفت و از سوال، استیضاح یا تحقیق و تفحص انصراف می‌داد. در دوره یازدهم مجلس، چندین بار مقام معظم رهبری از تعبیر انقلابی برای مجلس استفاده کرد و واقعاً نمی‌خواهم که به صورت صنفی از دوره یازدهم دفاع کنم اما نمایندگان در این دوره به هر شکل که امکان داشت رعایت می‌کردند و بسیار بسیار اندک از این مسائل داشتیم.
درخواست پس گرفتن تحقیق و تفحص از یک بانک بعد از دریافت وام و امتیاز
این نماینده سابق مجلس در پاسخ به این سوال که آیا در دوره نمایندگی شما مدیرانی بودند که از دخالت نمایندگان در امور اجرایی ناراحت باشند و از دخالت و مطالبه خارج از قانون نماینده‌ای به شما گلایه کنند، گفت: با توجه به تخلفات گسترده در یکی از بانک‌ها درخواست سوال و تحقیق و تفحص کرده بودم و ۲۷ سوال پرسیده بودم که هر ۲۷ مورد تخلف محرز بود. بالاخره یک عده از نماینده‌ها آمدند و درخواست کردند که سوال را پس بگیرم از سوی دیگر متوجه شدم که ۳۰-۴۰ فقره مثلاً وام و امتیاز به این‌ها داده‌اند یا به طور مثال کسی را برای‌شان در شرکت‌ها جذب کرده‌اند. متاسفانه یکی از مشکلات هم این است که تحقیق و تفحص‌ها هم به نتیجه نمی‌رسد.
حیدری تصریح کرد: ما تحقیق و تفحص‌هایی از بانک‌های مختلف داشتیم که با اکثریت آراء مجلس به تصویب می‌رسید و در کمیسیون‌های تخصصی تایید می‌شد از جمله خود من از یک بانک درخواست تحقیق و تفحص داشتم. الان هم اعتقاد دارم که کماکان آن تخلفات احصاء شده و اثبات شده مورد توجه قرار نگرفته است. بنابراین از این جهت یک عده از نماینده‌ها کارهای واسطه‌گری می‌کنند و یا اینکه سوال می‌کنند، سوال پس می‌گیرند، نهایتاً به دنبال بعضی منافع شخصی هستند اما این موضوع شامل همه نمایندگان نمی‌شود یک سری نمایندگان بسیار محدود و معدود به این صورت هستند. اما متاسفانه همین تعداد اندک هم اثر منفی در عملکرد بقیه نماینده‌ها و کارکرد مجلس دارد.
از نظر برخی از نمایندگان مدیر خوب مدیری است که همراه او باشد
وی در پاسخ به این سوال که برخی از وزرا معتقدند که نمایندگان در عزل و نصب‌ها هم دخالت دارند از نظر شما این مرز دفاع از حوزه انتخابیه با مداخله در عزل و نصب یا امتیازدهی به چه صورت است، گفت: نماینده حق نظارت دارد، گاهی وقت‌ها نماینده با نیت نظارت بر عملکرد دولت ورود می‌کند، مجموعه دولت، شاخه‌های دولت، از بخشدار گرفته تا استاندار تا وزیر و سایر مقامات مجموعه دولت هستند که در حوزه نظارت نماینده هستند. نماینده می‌تواند از این مجموعه سوال کند، پیگیری کند، جلسه بگذارد، این یک امر طبیعی است. اما برای بعضی از نماینده‌ها مدیر خوب و مدیر بد ندارد. یعنی مدیر خوب از نظر ایشان، مدیری است که همراه او و در رکابش باشد. یعنی به صورت ۱۰۰ درصد در اختیار نماینده باشد.
یکی از نمایندگان از انتصاب یک آبدارچی جزء تا یک مدیر شاخص دخالت می‌کنند
مجبورند اسم دخالت‌ها را «نظارت» بگذارند
این نماینده سابق مجلس گفت: از این جهت این دخالت‌ها عموما دخالت‌هایی است که برخلاف فرمایشات مقام معظم رهبری است، مصداقش نماینده یکی از حوزه‌ها، در یک بخش از یک کارمند جزء آبدارچی دخالت می‌کند تا یک مدیر شاخص. این دیگر در حد متعارف نیست بلکه خارج از نظارت هست یا خیلی از نماینده‌های دیگر هم داریم که واقعاً دخالت می‌کنند. این دخالت‌ها منطقی نیست، از چهارچوب نظارت هم خارج شده، فراتر از نظارت است البته مجبورند عنوان نظارت برای این رویه تعریف کنند، در حالی که این نظارت نیست، این دخالت است.
در مجلس بده‌بستان زیادی وجود دارد
به دلیل بده‌بستان‌ها مجبورند از رفتارهای غلط نمایندگان عبور کنند
حیدری در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه شما مدیر دولتی نیز بودید، از نظر شما چرا برخی از مدیران در برابر درخواست‌های نمایندگان مقاومت نمی‌کنند، آیا در این زمینه مشکل قانونی داریم یا مشکل از ساختار است، از نگاه شما ریشه اصلی فساد در مدیریت دولتی و در نظام نظارتی به چه موضوعاتی مرتبط است، گفت: به نظر من این یک ضعف و یک خلاء قانونی برای نظارت در رفتار نمایندگان است. در مجلس به دلیل اینکه بده بستان زیادی وجود دارد، به دلیل اینکه یک عده کاندیدای حوزه‌های مختلف در مجلس هستند، مجبورند از رفتار غلط و دخالت نمایندگان عبور کنند. گرچه ما یک کمیته‌ای داریم به اسم کمیته نظارت بر رفتار نماینده‌ها اما این بخش واقعاً ضعیف است. چون بده بستان هست البته بده بستان از نظر مالی عرض نمی‌کنم بلکه بده و بستان از نظر انتخاباتی که در مجموعه مجلس وجود دارد.
برخی وزرا حاضرند هر امتیازی به نماینده بدهند، فقط خودشان زیر سوال نروند
وی ادامه داد: یک ضعف دیگر در دولت است. وزیر حاضر است هر امتیازی به نماینده بدهد، در عزل و نصب و جابجایی همه این‌ها را به نماینده بدهد و فقط خودش زیر سوال نرود و بماند. به نظر من این یک ضعف دو طرفه است. وزرا از استیضاح، از سوال و از احضار می‌ترسند. یک وزیر قوی واقعاً باید این را بهانه‌ای بداند که بیاید در پشت تریبون مجلس هم گزارش کار بدهد، هم اگر دخالت نماینده‌ای غیراصولی و غیرمنطقی است، آن را مطرح کند. وزرا حاضرند صرفا هر امتیازی بدهند که فقط سوال نشود. مدیران بسیار قوی و توانمندی را بخاطر درخواست یک نماینده عزل کرده و جابجا کردند و نمونه‌ها زیاد هست.
خود کمیته نظارت بر رفتار نمایندگان کمک می‌کند که نماینده بگوید نظارت کرده و دخالتی نداشته است
این نماینده سابق مجلس گفت: در عین حال یک ضعف بالاتر از این هم وجود دارد که ضعف بر رفتار نمایندگان در مجلس است، با کمال تاسف شکایت‌هایی که علیه نماینده مطرح می‌شود در کمیته نظارت بر رفتار نمایندگان مطرح می‌شود، خودشان به نماینده کمک می‌کنند و به طور مثال می‌گویند که نماینده بگوید نظارت کرده و دخالتی نداشته است که این هم می‌شود توجیه. بنابراین این ضعف دو طرفه است که یک سوی آن در دولت است مخصوصا وزرا چراکه نمایندگان از وزرا سوال می‌کنند از یک سو هم ضعف در کمیته نظارت بر رفتار نمایندگان در مجلس است. متاسفانه بسیار ضعیف هستند و خروجی ندارد.
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه در هر دوره نماینده‌های جدیدی وارد مجلس می‌شوند از نظر شما بزرگترین خطری که می‌تواند برای نماینده‌های تازه وارد وجود داشته باشد و آنها را به سمت فساد بکشاند چیست، و چه اقدامی باید صورت بگیرد که رابطه بین نمایندگان و دولت شفاف‌تر شود، گفت: واقعیت این است که کمیته نظارت بر نمایندگان مجلس یا نهادهای نظارتی مانند وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه و شورای نگهبان باید با همدیگر جلسه مشترکی داشته باشند که بتوانند نظارت کنند و رفتار غلط نماینده‌ها را کنترل کنند و در همان طول دوران نمایندگی این تذکرات منجر به جلوگیری از ادامه دادن آن رفتار شود و این یک ضرورت است.
ضعف کمیته نظارت بر رفتار نمایندگان و بی‌توجهی دولت باعث می‌شود وزرا باج بدهند و نمایندگان باج بگیرند
این نماینده سابق مجلس گفت: مورد دوم این است که دولت هم باید بر رفتار نماینده‌هایی که از وزرا سوال می‌کنند نظارت کند و از وزرا سوال کند که این سوالی که از وی شده است اگر خلافش هست در پشت تریبون مطرح کند و اگر اینطور نیست دولت وزیر متخلف را عزل کند. همین بی‌تفاوتی نسبت به رفتار نمایندگان در کمیته نظارت بر رفتار نمایندگان و از این طرف بی‌توجهی دولت به سوال از وزرا باعث می‌شود که وزرا باج بدهند و هم نماینده باج بگیرند. در این وسط یک تخلفاتی است که فساد مالی در آن وجود دارد، امتیاز وجود دارد و این مسائل وجود دارد بنابراین همین‌ها منشاء فساد است و زمینه با طرح سوال و استیضاح ایجاد می‌شود و وزیر هم اگر به خاطر ترسش پاسخگو نباشد و نهایتاً با هر امتیازی بخواهد فقط پشت تریبون مجلس حاضر نشود، همین منشا فساد می‌شود.