به گزارش خبرگزاری تسنیم از رشت، محمود هوشیارفرد، عضو هیئت علمی و رئیس بخش تحقیقات گیاهپزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان طی یادداشتی که آن را در اختیار تحریریه تسنیم قرار داد نوشت: در حال حاضر، بادام زمینی در بیش از 20 استان کشور کشت می‌شود ولی تاریخ کاشت در برخی استان‌ها مانند خوزستان و سیستان و بلوچستان برخلاف گیلان و اردبیل در تابستان انجام می‌شود، واقعیت این است که، به‌دلایل مختلف اطلاعات درستی از میزان سطح کشت و تولید بادام زمینی در کشور موجود نمی‌باشد، لیکن، گفته می‌شود که سطح کشت بادام زمینی در استان گیلان حدود 3000 هکتار و تولید سالانه آن حدود 20هزارتن پیله‌تر است. 

 الف) پایین بودن راندمان تولید و بهره وری 

متأسفانه، علیرغم برخی کارهای انجام شده، تولید بادام زمینی در استان گیلان عمدتاً به شیوه سنتی با بازدهی پایین و بهره وری حداقل انجام می‌گیرد،  در حالی که، عملیات کاشت، داشت و برداشت در استان اردبیل که سابقه آن در کشت و کار بادام زمینی کمتر از گیلان است، عمدتاً مکانیزه است. 

سال‌ها پیش بذر بادام زمینی از گیلان به شهرستان‌های پارس آباد و بیله‌سوار در استان اردبیل برده شد و اکنون این استان دارای بیشترین سطح زیر کشت و میزان تولید است؛ لذا، برای افزایش تولید و بهره‌وری بیشتر علاوه بر افزایش سطح زیر کشت و میزان تولید در واحد سطح، توسعه مکانیزاسیون کشت و تولید بادام زمینی اهمیت زیادی دارد. 

 ب) بهره وری پایین عامل افزایش هزینه تولید 

بر اساس برخی آمارها، سالانه حدود 12هزارتن بادام زمینی عمدتاً از چین و هند برای مصارف صنایع غذایی واردات صورت می‌گیرد و توسعه مکانیزاسیون فرصت خوبی برای کاهش هزینه‌های تولید و سودآوری بیشتر، ضمن تأمین ظرفیت مورد نیاز صنایع با قیمت مناسب و کاهش واردات خواهد بود. 

 ج) دلالان بیشترین سود را از تولید محصول می‌برند 

سایه سنگین دلالان بر بازار برخی محصولات کشاورزی گیلان وجود دارد و متأسفانه، دلالی تبدیل به یک شغل شده و هرساله سود حاصل از تولید بادام زمینی در گیلان نصیب دلالان و واسطه‌ها می‌شود، سال‌هاست که کشاورزان منطقه خصوصاً خرده پا به‌دلیل سودجویی دلالان، حاصلی جز رنج و مشقت ندارند و کمترین سود از آنهمه سختی بدست می‌آورند، واسطه محور شدن چرخه فروش محصولات استان، بیماری بزرگی است که تاکنون نوشداروئی برای آن تجویز نشده است.

اگرچه، طی سال‌های اخیر، حرکت بسوی کشاورزی نوین در استان کلید خورده ولی ضعف‌های زیرساختی در تولید برخی محصولات مانند بادام زمینی، فندق و گل گاوزبان همچنان پابرجاست، لذا، اعتقاد بر این است که، حمایت و هدایت تولیدکنندگان برای بازاررسانی محصولات کشاورزی بدون حضور واسطه‌ها ضروری می‌باشد. 

 د) بذر بادام زمینی و تولید و گواهی تولید 

کشاورزان بادامکار از کمبود و کیفیت بذر بادام زمینی گلایه دارند، زیرا، زنجیره تولید بذر بادام زمینی وجود ندارد و بذور عمدتاً خودمصرفی بوده و توسط خود یا برخی کشاورزان بزرگ تامین می‌شود، لذا باید تمام مراحل تولید بذر بادام زمینی از کشت تا فرآوری و بسته‌بندی را داشته باشیم، زیرا، متأسفانه، گاهاً بذور آفتاب خورده بر روی سطح آسفالت بعنوان بذر مورد استفاده کشاورزان قرار می‌گیرند.

کارخانه‌های بادام خشک‌کنی در استان با ظرفیت کامل کار نمی‌کنند و در برخی موارد کارخانه‌های شالیکوبی اقدام به خشک کردن پیله‌های‌تر می‌کنند که متاسفانه، در مواردی بدلیل‌عدم تنظیم دمای مناسب باعث سوختن بذر و از بین رفتن قوه نامیه بذر شده است، لذا، راه اندازی چرخه تولید بذر می‌تواند گام مهمی در جهت تامین بذر استاندارد برای کشاورزان منطقه و حتی صادرات به استان‌های دیگر باشد. 

 ه) تداوم پایداری تولید با معرفی ارقام جدید و مقاوم به بیماریهای مهم و مدیریت صحیح مزرعه 

باید به‌سمت تولید رقم و بذور اصلاح شده جدید بادام زمینی، ارقامی با دوره رشد کوتاه‌تر و مقاوم به خشکی و البته مقاوم به بیماری کلیدی منطقه برویم، این که، بگوییم رقم جدید پرمحصول تولیدشده کافی نیست، زیرا معمولاً ارقام مقاوم و پرمحصول کلید دستیابی به عملکرد بالاتر و پایدارتر در تولید محسوب می‌شوند.

به عبارت دیگر، علاوه بر صفات زراعی باید حساسیت رقم جدید را نسبت به بیماری (یا آفت) کلیدی منطقه سنجیده باشیم و رقم شناسنامه کاملی داشته باشد (بیماری و آفات کلیدی در استان‌ها متفاوت است)، رقم (ارقام) جدید مهم‌ترین خروجی سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی به‌شمار می‌رود. 

باید روند نظارت بر کیفیت بذور تولیدی با قوه نامیه و خلوص ژنتیکی و فیزیولوژیکی بالا بدقت و جدیت دنبال شود، تداوم این کار باعث افزایش اطمینان بادامکاران و بی‌اعتمادی نسبت به مصرف بذور غیراستاندارد و خودمصرفی خواهد شد. 

 و) خصوصیات ارقام جدید باید متناسب با پیامدهای تغییر اقلیم باشد 

کاشت برخی ارقام آرژانتینی و لاین‌های استرالیایی با دوره رشد کوتاه و زودرس دارای وزن 100 دانه مطلوب و اسیداولئیک بالا برای شرایط فعلی و مواجهه با تغییر اقلیم و خشکی مناسب‌ترند، سال‌های گذشته بذورر ارقام بادام زمینی خارجی از کشورهایی مانند ازبکستان، برزیل، مصر و تاجیکستان وارد کشور شدند ولی از سرنوشت آن‌ها اطلاعی در دسترس نمی‌باشد. 

در حال حاضر ارقام محلی بادام زمینی گیلان از 2 رقم رونده و فلوری اسپانیش نیمه ایستاده با قدمت بیش از 60 سال کاشته می‌شوند که بنظر میرسد اکنون این ارقام، با توجه به قدمت کشت و شرایط اقلیمی جدید توان ژنتیکی خود را از دست داده اند. 

 ضرورت ایجاد ایستگاه تحقیقات ملی بادام زمینی در گیلان 

با توجه به موقعیت و سابقه استان و برخورداری آن از نیروهای متخصص و با تجربه و حمایت‌های استانی و ملی راه اندازی یک ایستگاه تحقیقاتی جدید می‌تواند نقطه عطف توسعه پایدار تولید بادام زمینی و گسترش صنایع مرتبط و راهنما و راهگشای حل مشکلات و پاسخی به تقاضاهای بهره برداران و تولیدکنندگان در کشور باشد.

در این راستا، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، به عنوان متولی بخش تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در استان، وظیفه دارد و تاکنون نیز تلاش داشته با رصد دقیق چالش‌های پیش روی تولیدات کشاورزی استان، مسائل و مشکلات فنی تولید مورد نیاز کشاورزان را تا حد امکان حل کند. 

با توجه به توسعه کشت بادام زمینی در 25 استان کشور به‌دلیل کم آب بر بودن و قرارگرفتن در تناوب با غلات و سایر محصولات، راه اندازی ایستگاه ملی تحقیقات بادام‌زمینی در گیلان مورد بررسی قرار گیرد تا ضمن تقویت فعالیت‌های تحقیقاتی هدفمند، دستاوردهای علمی و پژوهشی مرتبط با بهزراعی و بهنژادی بادام زمینی را به کشاورزان ارائه دهد. 

البته، زمانی کشاورزان از فعالیت این مرکز لذت خواهند برد که، نتایج کارهای پژوهشی منجر به افزایش تولید و درآمد کشاورزان گردد، لذا، با توجه به این که خدمات فنی ایستگاه تحقیقات بادام زمینی در سطح ملی است و سایر استان‌ها از این تحقیقات در جهت افزایش بهره وری استفاده کنند، فراهم‌سازی زیرساخت‌های پژوهشی و آزمایشگاهی اهمیت زیادی خواهد داشت. 

پیشنهاد می‌شود که، با هدف بهره مندی بادامکاران از سود حاصل از کشت و کار بادام زمینی و کوتاه شدن دست دلالان و سودجویان از دسترنج آنان طرح جامع فرآوری بادام زمینی در استان مورد توجه و بررسی مسئولین منطقه قرار گیرد، در این طرح، کشاورزان مستقیماً محصول خود را به کارخانه فرستاده و سود خوبی نیز نصیبشان خواهد شد به طوری که، این مسئله تدریجاً باعث تقویت بنیه اقتصادی بادامکاران و مدیریت بهینه مزرعه خواهد شد.

تشکیل انجمن بادام زمینی به عنوان یک نهاد و تشکل صنفی بمنظور کاهش میزان خسارت و ناهماهنگی‌های موجود در تولید بادام زمینی لازم است، تشکیل انجمن بادام زمینی به‌عنوان یک نهاد و تشکل صنفی جهت ترسیم نقشه راه بادام زمینی با همکاری و حمایت اتاق بازرگانی استان، مشارکت تولیدکنندگان و بهره برداران، سازمان جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات کشاورزی استان، دانشگاه گیلان، به عنوان هسته‌های علمی و تشکیل دهنده کمیته‌های تخصصی، راهگشا خواهد بود، زیرا، کلیه تولیدکنندگان و صاحبان صنایع مرتبط با بادام زمینی قادرخواهند بود که با مشارکت در خرید سهم از طریق اداره کار و رفاه اجتماعی شهرستان، سهم‌گذاری کنند.

در این ارتباط، انجمن برنامه‌هایی را از قبیل اصلاح و بهبود مزارع در راستای افزایش بهره وری و مکانیزاسیون، حمایت از صنایع فرآوری بادام زمینی به‌منظور افزایش ارزش افزوده محصول، کارگاه‌های آموزشی با محوریت اقتصادی کردن عملیات کاشت، داشت و برداشت بادام زمینی و غیره تدارک و برگزار می‌کند. 

با توجه به نامگذاری سال 1404 بنام «سرمایه‌گذاری برای تولید» توسط مقام رهبری و رویکرد و نگاه کشور به تشکل‌ها و بخش خصوصی، امیدوارم شاهد انسجام و همراهی همه مسئولین در زمینه بسترسازی، معرفی شایسته و دگرگونی وضعیت بادام زمینی، رونق اشتعال و تولید، کاهش واردات و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی این محصول در استان و کشور باشیم. 

انتهای پیام/