حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی پورمحمدی، عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، بر اهمیت کتاب و کتابخوانی تأکید کرد و گفت: مسئله کتابخوانی یک موضوع اساسی است که متأسفانه در حال حاضر میزان آن در کشور، بسیار کم شده است.
وضعیت کتابخانه‌ها و کمبود مطالعه حضوری
وی با اشاره به بازدیدهای خود از کتابخانه‌های مختلف افزود: این کتابخانه‌ها دارای منابع فراوانی هستند، اما مشاهده می‌کنیم که مراجعه‌کنندگان واقعی برای مطالعه بسیار کم‌اند. حتی در ایام امتحانات مدارس که کتابخانه‌ها نسبتاً پر می‌شوند، دانش‌آموزان بیشتر کتاب‌های درسی خود را مطالعه می‌کنند و کمتر کتاب‌های دیگر را امانت می‌گیرند یا مطالعه می‌کنند.
نقش فناوری‌های دیجیتال و جایگزینی آن با کتاب
حجت‌الاسلام والمسلمین پورمحمدی در ادامه گفت: ابزارهای دیجیتال مانند گوشی‌های هوشمند، لپ‌تاپ و کامپیوتر مفید هستند و برای جست‌وجوی سریع مطالب کارایی دارند، اما هیچ‌کدام جایگزین کتاب نمی‌شوند. نسل جدید باید با کتاب و کتابخانه آشنا شود و مطالعه حضوری و شخصی را تجربه کند.
مسئولیت والدین و اساتید در ترویج فرهنگ کتابخوانی
عضو مجلس خبرگان رهبری تأکید کرد: فرهنگ کتابخوانی باید از خانواده آغاز شود. اگر فرزندان ببینند والدینشان مطالعه می‌کنند، این عادت در آنها شکل می‌گیرد. همچنین معلمان، اساتید مدارس علمیه و دانشگاه‌ها نقش مهمی در ترویج کتابخوانی دارند و باید اهمیت مطالعه را به دانش‌آموزان و دانشجویان منتقل کنند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: هیچ چیز نمی‌تواند جای کتاب را بگیرد و ما برای مطالعه و یادگیری عمیق، هیچ جایگزینی برای کتاب نداریم. کتاب منبع معتبر و غنی برای علم‌آموزی و رشد فکری و فرهنگی است.
اهمیت کتابت در حفظ و انتقال علم
حجت‌الاسلام والمسلمین پورمحمدی با تأکید بر اهمیت مسئله کتاب و کتابخوانی گفت: رسول گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) در حدیثی نورانی می‌فرمایند: «قَیِّدُوا العِلمَ بالکِتابِه، علم را با نوشتن در بند کشید.» کتابت علم از توصیه‌های مکرر دین است و باید علم را با کتابت زنجیربندی کنیم تا از فراموشی محفوظ بماند.
وی در توضیح این موضوع افزود: بزرگان ما در حوزه‌های فقه، حدیث، رجال و رشته‌های مختلف با تلاش و مجاهدت بسیار، علم را ثبت و ضبط کردند؛ علامه حلی، شیخ مفید، شیخ طوسی و علامه مجلسی نمونه‌هایی از این زحمات هستند که امروز کار تحقیق و پژوهش برای محققان آسان شده است.
تلاش و همت علمای گذشته؛ الگویی برای امروز
این استاد حوزه علمیه ادامه داد: علمای گذشته با همت و صبر بسیار، ساعت‌ها و حتی هفته‌ها تلاش می‌کردند تا یک مطلب علمی را پیدا و ثبت کنند. آنها با اخلاص و دلسوزی، وقت و انرژی خود را صرف تحقیق می‌کردند و این الگویی است که امروز باید ادامه یابد.
ضرورت توسعه کتابخانه‌های محلی و دسترسی آسان
وی بر توسعه دسترسی به کتاب و کتابخانه‌های محلی تأکید کرد و گفت: متأسفانه هنوز سیاست‌گذاری‌ها در زمینه کتابخوانی کامل نیست. بسیاری از کتابخانه‌های عمومی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که طبقات ضعیف و کم‌درآمد قادر به استفاده از آنها نیستند. باید در هر محله، بر اساس نیاز، کتابخانه‌هایی با امکانات پایه ایجاد شود تا همه مردم، به ویژه طبقات محروم، بتوانند به کتاب دسترسی داشته باشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین پورمحمدی افزود: دولت و شهرداری‌ها وظیفه دارند امکانات لازم را برای این امر فراهم کنند و نیازی به تصویب قوانین جدید در مجلس نیست. برخی شهرداران این اقدام را انجام می‌دهند، اما انتظار می‌رود این کار به صورت گسترده در سراسر کشور اجرا شود.
نقش رسانه‌ها و نهادهای آموزشی در ترویج فرهنگ کتابخوانی
وی همچنین نقش رسانه‌ها و نهادهای آموزشی در ترویج فرهنگ کتابخوانی را مهم خواند و گفت: صدا و سیما به عنوان رسانه ملی، خبرگزاری‌ها، معلمان، اساتید حوزه علمیه و دانشگاه‌ها باید وظیفه خود را جدی بگیرند و اهمیت مطالعه و استفاده از کتاب را به مردم، دانش‌آموزان، طلاب و دانشجویان منتقل کنند.
این عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه تأکید کرد: ایجاد کتابخانه‌ها، دسترسی آسان به کتاب و ترویج فرهنگ مطالعه، به‌ویژه در مناطق محروم و کم برخوردار، نیازمند مشارکت همه اقشار جامعه است و خیران و افراد دغدغه‌مند نیز می‌توانند در این مسیر نقش مؤثری ایفا کنند.
توجه به پژوهش و کتابخانه‌سازی باید مانند مدرسه‌سازی ترویج شود
حجت‌الاسلام والمسلمین پورمحمدی با تأکید بر ضرورت تقویت فرهنگ پژوهش و ترویج کتاب و کتابخانه گفت: باید افراد خیر در زمینه ساخت کتابخانه تشویق شوند، همان‌گونه که برای مدرسه‌سازی ترغیب می‌شوند.
ضرورت تقویت فرهنگ پژوهش
وی با اشاره به وضعیت پژوهش در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها اظهار داشت: متأسفانه فرهنگ پژوهش در بسیاری از مراکز علمی به این شکل است که دانش پژوهان تنها برای گرفتن نمره مطالعه می‌کنند، در حالی که باید عمق علمی و تحقیق در کارهای علمی پررنگ باشد.
این استاد حوزوی افزود: سابقاً ورود به دانشگاه مشکل بود و فارغ‌التحصیلی آسان، اما اکنون دانشگاه رفتن آسان شده و فارغ‌التحصیلی نیز بدون مشکل انجام می‌شود. در حوزه‌ها نیز باید طلبه‌ها از سطحی‌نگری دوری کنند و تلاش کنند تا در درس‌ها عمق علمی وجود داشته باشد.
استعدادیابی طلاب و حمایت از پژوهشگران جوان
وی با بیان اهمیت استعدادیابی طلبه‌ها گفت: طلبه‌هایی که ذوق پژوهشی دارند باید شناسایی و به کار گرفته شوند. این کار بر عهده حوزه‌های علمیه، به ویژه حوزه علمیه قم است. لازم نیست همه طلبه‌ها در همه زمینه‌ها فعالیت کنند؛ بلکه باید بر اساس استعدادها در رشته‌هایی مانند فلسفه، فقه، اصول، تفسیر، حدیث، ترجمه، تألیف یا آموزش به کار گرفته شوند.
عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: برخی طلبه‌های مستعد به دلیل مشکلات اقتصادی به آموزش و پرورش یا دانشگاه‌ها و مراکز دولتی جذب می‌شوند که این مسئله باعث از دست رفتن سرمایه‌های علمی می‌شود. این نیروهای نخبه باید در حوزه باقی بمانند تا بتوانند رشد علمی و پژوهشی لازم را داشته باشند.
ضرورت حمایت از نخبگان علمی
حجت‌الاسلام والمسلمین پورمحمدی در پایان با تأکید بر ضرورت حمایت از نخبگان، اظهار کرد: با توجه به ظرفیت‌های حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های کشور، باید توسعه فرهنگی شامل ترویج کتاب، کتابخانه، پژوهش، ترجمه و تألیف با دقت و سرعت بیشتری ادامه یابد تا نهال‌های علمی امروز به درختان تناور فردا تبدیل شوند.
انتهای پیام/
کتابخانه‌ها خاک می‌خورند؛ نهادهای متولی کجا ایستاده‌اند؟ / فرهنگ مدرسه‌سازی را به کتابخانه‌سازی گره بزنید
حجت‌الاسلام والمسلمین پورمحمدی گفت: کتابخانه‌ها دارای منابع فراوانی هستند، اما مشاهده می‌کنیم که مراجعه‌کنندگان واقعی برای مطالعه بسیار کم‌اند. حتی در ایام امتحانات مدارس که کتابخانه‌ها نسبتاً پر می‌شوند، دانش‌آموزان بیشتر کتاب‌های درسی خود را مطالعه می‌کنند و کمتر کتاب‌های دیگر را امانت می‌گیرند یا مطالعه می‌کنند.
صاحب‌خبر -
∎