عماد فاطمی‌زاده جزئیات برنامه تقسیم کار ملی در حوزه زیرساخت، داده، سرمایه انسانی، بازار، امنیت سایبری و همکاری‌های بین‌المللی را تشریح کرد. وی همچنین به اهمیت توسعه مدل‌های زبانی، استانداردسازی محصولات و ترویج هوش مصنوعی در کشور اشاره کرد.
وی گفت: ستاد توسعه فناوری و کاربرد هوش مصنوعی با هدف هدایت و توسعه هوش مصنوعی در کشور تشکیل شده است و دارای پنج مأموریت راهبردی اساسی است که شامل ارتقای دسترسی به داده و موضوع تبادل داده، توسعه زیرساخت‌های فنی و پردازش سالم، ارتقای توان و مهارت‌های سرمایه انسانی، توسعه بازار هوش مصنوعی و ارتقای پایداری و قابلیت اطلاعات است. وی افزود که این پنج محور با هفت محور مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی نگاشت شده و همه موارد، با اندکی تغییر در کلمات، در واقع همان وظایف اصلی را دنبال خواهند کرد.
رئیس دبیرخانه ستاد توسعه هوش مصنوعی با اشاره به مراحل تدوین برنامه تقسیم کار ملی توضیح داد: پس از تصویب سند توسط سازمان برنامه و بودجه، ساختار اولیه برنامه تهیه شد و در سه جلسه تخصصی با دستگاه‌های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت. وی افزود که پس از انتشار عمومی اولیه، از دانشگاهیان و پژوهشگران درخواست شد تا نظرات و بازخورد‌های خود را ارائه دهند و نهایتاً سند نهایی حدود چهل روز پیش ابلاغ شد.
فاطمی‌زاده درباره محتوای سند و تقسیم کار ملی اظهار کرد: این برنامه دارای پانزده زیر فصل است و شامل موضوعاتی نظیر توسعه زیرساخت ابری، تقویت نظام انگیزشی و سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی، امنیت و تاب‌آوری سایبری، توسعه بازار داده و اطلاعات، توسعه مدل‌های زبانی و بنیادین، دسترسی به لایه‌های علمی عمیق و مرجعیت علمی بین‌المللی، جذب و نگهداشت سرمایه انسانی، فرهنگ‌سازی و ترویج هوش مصنوعی و تجاری‌سازی آن می‌شود. ستاد در تمامی این حوزه‌ها برنامه‌ریزی کرده و در حال پیگیری اجرای آنها است.
وی درباره زیرساخت ابری و پردازش سریع خاطرنشان کرد: مهم‌ترین مشکل کشور پراکندگی زیرساخت‌های پردازشی بوده و پیش از اقدامات اخیر، ظرفیت موجود، بر اساس اطلاعات پراکنده، حداکثر یک پتافلاپس برآورد شده است. اقدامات معاونت علمی طی یک سال اخیر سبب شده که این ظرفیت به ۱۰۰ پتافلاپس افزایش یابد و امید است تا پایان سال جاری تمام ظرفیت نصب و بهره‌برداری شود.
او افزود: با وجود این پیشرفت، کشور در مقایسه با ظرفیت پردازشی جهانی هنوز فاصله قابل توجهی دارد و برخی کشور‌ها در حدود ده اگزافلاپس ظرفیت دارند و دیگر ظرفیت پردازشی صرفاً با فلاپس سنجیده نمی‌شود، بلکه توان نیروگاه‌های تأمین برق معیار سنجش قرار می‌گیرد.
فاطمی‌زاده به نظام انگیزشی و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری اشاره کرد و گفت: استفاده از ماده ۱۱ قانون جهش دانش‌بنیان، تکس کردیت و معافیت مالیاتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش خصوصی می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.
وی افزود: معاونت علمی در حوزه کاربرد، در صورت موفقیت بهره‌بردار، تمام هزینه‌های توسعه را متقبل می‌شود و این سیاست به کاهش ریسک و تشویق سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.
رئیس دبیرخانه ستاد توسعه هوش مصنوعی در ادامه به موضوع امنیت و تاب‌آوری سایبری پرداخت و گفت: در دنیا هنوز استاندارد‌های کامل برای امنیت مدل‌های هوش مصنوعی و دیتا سنتر‌ها تدوین نشده است و حتی استاندارد ایزو نسخه بتا منتشر کرده است. ما در تعامل با مراجع جهانی تلاش می‌کنیم استاندارد‌های امنیتی و پیوست امنیتی محصولات را در کشور توسعه دهیم تا هر محصول و دیتا سنتر مطابق با استاندارد‌های لازم عمل کند.
وی درباره توسعه بازار داده و اطلاعات تأکید کرد: مشکل اصلی کشور جنبه فرهنگی و مدیریتی دارد و داده‌ها اغلب تمیز و قابل اعتماد نیستند و اشتراک‌گذاری آنها با موانع حقوقی، قانونی و اخلاقی مواجه است.
فاطمی‌زاده افزود: برخی دستگاه‌ها داده‌ها را به عنوان دارایی خود می‌دانند و حتی در پروژه‌های حمایت شده، داده را در اختیار مجریان قرار نمی‌دهند که این مشکل، یکی از چالش‌های اساسی ستاد است. وی همچنین به اهمیت رعایت حریم خصوصی و بی‌نام‌سازی داده‌ها برای استفاده صرفاً در اهداف تعریف‌شده اشاره کرد.
این استاد دانشگاه در حوزه توسعه مدل‌های زبانی و بنیادین گفت: با توجه به تغییر پارادایم جهانی در حوزه هوش مصنوعی، ستاد در نظر دارد مدل‌های زبانی کوچک و خاص‌منظوره، همچنین مدل‌های پایه (فاندیشن مدل‌های بومی) را برای حوزه‌های صنعتی، پزشکی و سایر کاربرد‌های تخصصی توسعه دهد.
این مدل‌ها مبتنی بر داده‌های متنی، صوتی، تصویری و ویدیویی خواهند بود و حدود ۹۰ درصد مسیر تحقیق و توسعه را دربر می‌گیرند. ۱۰ درصد باقی‌مانده نیز به فعالیت‌های تکمیلی و توسعه اختصاصی توسط تیم‌های پژوهشی واگذار خواهد شد.
وی با اشاره به جایگاه علمی کشور اظهار کرد: از نظر نظری و انتشار مقالات، کشور بین رتبه‌های ۱۷ تا ۲۰ جهانی قرار دارد، اما از نظر کاربردی و آمادگی دولتی، رتبه کشور در سال ۲۰۲۴ برابر ۹۱ بوده که نسبت به سال قبل دو واحد بهبود یافته است.
فاطمی‌زاده افزود: توسعه میکروالکترونیک، تقویت تحقیق و پژوهش در بخش خصوصی و تولیدات علمی اثرگذار از دیگر اولویت‌های ستاد است.
رئیس دبیرخانه ستاد توسعه هوش مصنوعی به چالش نگهداشت نیروی انسانی اشاره کرد و گفت: بزرگ‌ترین مشکل ما جذب و حفظ متخصصان، اساتید و مدیران حوزه هوش مصنوعی است. نرخ از دست دادن نیروی انسانی بالا و ورود متقاضیان کم است. اقدامات حمایتی، آموزش‌های گسترده، توسعه زیرساخت‌های تحقیقاتی و ایجاد سرفصل‌های هوش مصنوعی برای دانش‌آموزان از جمله راهکار‌های ستاد برای رفع این مشکل است.
وی همچنین به اهمیت فرهنگ‌سازی و ترویج هوش مصنوعی در بدنه اجرایی کشور تأکید کرد و گفت: مدیران باید اهمیت داده‌ها و کاربرد هوش مصنوعی را درک کنند و هوش مصنوعی را صرفاً به معنای اتوماسیون ندانند. تجاری‌سازی محصولات هوش مصنوعی و توسعه استارتاپ‌ها برای موفقیت ملی ضروری است، اما شرکت‌های فناور بزرگ در حوزه هوش مصنوعی هنوز کم هستند و نیازمند حمایت و توسعه بیشتر می‌باشند.
در ادامه، وی به فعالیت‌های ستاد در حوزه مسائل اولویت‌دار کشور اشاره کرد و گفت: پروژه‌های توسعه دستیار‌های هوش مصنوعی برای وزارتخانه‌ها، استانداری‌ها و سایر نهاد‌ها در حال انجام است و فراخوان‌هایی در حوزه انرژی، آب، امداد و نجات، صنعت و معدن برگزار شده که با استقبال خوبی مواجه شده است. این پروژه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هم شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی و هم بهره‌برداران واقعی در اجرای آن مشارکت کنند تا محصول توسعه‌یافته کاربردی و عملیاتی باشد.
وی درباره همکاری‌های بین‌المللی توضیح داد: حضور در نمایشگاه‌ها، همکاری با کشور‌هایی که روابط دیپلماتیک مناسبی دارند و گسترش برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی از اولویت‌های ستاد است.
فاطمی‌زاده همچنین از تشکیل پنج کمیته تخصصی برای پیگیری پانزده محور برنامه خبر داد و گفت: هر کمیته یک منتور از دستگاه‌های مرتبط دارد تا روند اجرایی برنامه‌ها را رصد و هدایت کند.
انتهای پیام/