جوان آنلاین: شکایت از تکالیف مدرسه یکی از موضوعاتی است که در میان دانش‌آموزان مطرح است و می‌تواند تأثیرات منفی بسیاری بر انگیزه، عملکرد تحصیلی و حتی سلامت روان آنها داشته باشد. بسیاری از دانش‌آموزان به دلیل حجم زیاد و فشار‌هایی که تکالیف به همراه می‌آورند، احساس استرس و خستگی می‌کنند. این فشار نه تنها می‌تواند انگیزه آنها را برای انجام تکالیف کاهش دهد، بلکه ممکن است باعث بی‌علاقگی به یادگیری شود. در حالی که هدف اصلی تکالیف، تقویت یادگیری و درک عمیق‌تر مفاهیم درسی است. وقتی این تکالیف زیاد یا به شکلی نامناسب تنظیم شوند، ممکن است نتیجه معکوس دهند.
برای مثال، وقتی دانش‌آموزی روزانه چندین ساعت از وقت خود را صرف انجام تکالیف می‌کند، دیگر فرصت کافی برای استراحت یا فعالیت‌های دیگر نخواهد داشت. به همین دلیل ممکن است به تدریج از یادگیری و تکالیف، کلافه و نسبت به انجام آنها بی‌علاقه شود. این در حالی است که اگر تعداد تکالیف کاهش یابد و به شکل منطقی و هدفمند تنظیم شود، دانش‌آموز می‌تواند با انگیزه بیشتری آنها را انجام دهد و از فرایند یادگیری لذت ببرد.
در این راستا، عوامل مختلفی می‌توانند به تغییر در نگرش‌های منفی نسبت به تکالیف کمک کنند. یکی از این عوامل، تنظیم منطقی و معقول حجم تکالیف است. همچنین اهمیت دادن به فرایند یادگیری و ایجاد فضایی جذاب برای انجام تکالیف هم می‌تواند تأثیرات مثبتی بر انگیزه دانش‌آموزان داشته باشد. از این رو با زهرا عرب، مشاور تحصیلی و معلم راهنما گفت‌وگویی داشتیم تا با بررسی این عوامل راهکار‌هایی ارائه دهیم تا این نگرش منفی تغییر کند و تکالیف به ابزاری سازنده و انگیزشی تبدیل شود.
به گفته این کارشناس، بیشترین گلایه‌ای که از سوی دانش‌آموزان شنیده می‌شود، مربوط به حجم زیاد تکالیف است. بسیاری از دانش‌آموزان احساس می‌کنند حجم زیاد تکالیف، فشار زیادی بر آنها وارد می‌کند و این امر می‌تواند به کاهش انگیزه برای انجام تکالیف منجر شود که این مشکل را می‌توان از دوران پیش‌دبستانی و حتی قبل از آن با استفاده از بازی‌ها و تقویت مهارت‌های اولیه حل کرد. وی در توضیح می‌گوید: «اگر دانش‌آموزان از ابتدا با تکنیک‌های یادگیری به شکل طبیعی آشنا شوند، کمتر احساس فشار خواهند کرد و به انجام تکالیف با انگیزه بیشتری خواهند پرداخت. این بدان معناست که آموزش‌ها و تکالیف باید به شکلی طراحی شوند که دانش‌آموزان به آنها علاقه‌مند شوند و احساس کنند یادگیری جزئی از زندگی روزمره آنهاست.»
این مشاور تحصیلی در ادامه می‌افزاید: «عوامل زیادی می‌توانند در ایجاد نگرش‌های مثبت یا منفی نسبت به تکالیف تأثیرگذار باشند. فرهنگ خانواده، روش‌های تدریس و انتظارات اجتماعی عواملی هستند که به طور همزمان روی دانش‌آموز تأثیر می‌گذارند، اما میزان تأثیر هر کدام بستگی به شرایط فردی دانش‌آموز دارد. برای مثال در برخی خانواده‌ها ممکن است انتظار بسیار بالایی از دانش‌آموزان وجود داشته باشد و این فشار می‌تواند تأثیر منفی بر نحوه نگرش آنها به تکالیف بگذارد و از درس و مشق دلزده شوند.»
عرب در باره دخالت والدین در انجام تکالیف نیز می‌گوید: «در سال‌های اولیه تحصیل، حمایت والدین ضروری است و آنها می‌توانند کمک‌های زیادی به فرزندان خود کنند، اما این حمایت‌ها فقط تا اوایل پایه دوم خوب است، اما بعد از آن باید دانش‌آموزان ۸۰ درصد از وظایفشان را به طور مستقل انجام دهند. این فرایند به تقویت مهارت‌های خودمدیریتی، مسئولیت‌پذیری و اعتماد به نفس در دانش‌آموزان کمک می‌کند و به آنها این احساس را می‌دهد که قادرند خودشان مشکلات را حل کنند.»
این معلم راهنما به والدینی که زمان زیادی برای نظارت بر تکالیف فرزندان خود ندارند توصیه کرد بر تقویت استقلال دانش‌آموزانشان تمرکز کنند. وی می‌افزاید: «استفاده از کمک‌های اطرافیان و نظارت کوتاه‌مدت حتی در زمان‌های کم می‌تواند مفید و تأثیرگذار باشد. همچنین والدین باید به دانش‌آموزان، مدیریت برنامه‌ریزی بیاموزند تا زمان خود را به درستی مدیریت کنند.»
عرب در باره مقایسه دانش‌آموزان با یکدیگر نیز تأکید می‌کند: «مقایسه معمولاً نتیجه منفی به همراه دارد، چراکه هر دانش‌آموز ویژگی‌ها، استعداد‌ها و شرایط خاص خود را دارد و مقایسه آنها با دیگران می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس و ایجاد استرس شود. بهتر است دانش‌آموزان با خودشان مقایسه شوند و پیشرفت خود را ارزیابی کنند، چراکه این نوع مقایسه باعث رشد و توسعه فردی می‌شود و به دانش‌آموزان کمک می‌کند بر اساس توانمندی‌های خود حرکت کنند.»
این کارشناس با ورود به اهمیت محیط مدرسه در ایجاد انگیزه برای تحصیل می‌گوید: «عوامل متعددی از جمله رفتار معلمان، جذابیت محیط مدرسه و روش‌های آموزشی می‌توانند بر انگیزه دانش‌آموزان تأثیرگذار باشند. تغییرات کوچک در فضای مدرسه مانند ایجاد محیطی جذاب و تشویق به مشارکت در فعالیت‌های عملی می‌توانند تأثیرات بزرگی بر رغبت دانش‌آموزان به یادگیری داشته باشند، بنابراین ایجاد محیطی که در آن دانش‌آموزان احساس راحتی و انگیزه کنند، به بهبود عملکرد تحصیلی آنها کمک خواهد کرد.»
عرب در پایان به وضعیت فعلی نظام آموزش نیز اشاره‌ای دارد و می‌گوید: «نظام آموزشی فعلی به اندازه کافی دانش‌آموزان را برای مهارت‌های زندگی آماده نمی‌کند، بنابراین برنامه‌های آموزشی باید تغییراتی داشته باشند تا این مهارت‌ها به طور مؤثرتر به دانش‌آموزان منتقل شوند.» به گفته وی، مهارت‌هایی مانند تفکر انتقادی، حل مسئله، کار تیمی و مدیریت زمان باید در برنامه‌های درسی گنجانده شوند تا دانش‌آموزان علاوه بر کسب علم برای زندگی واقعی و چالش‌های آن نیز آماده شوند.»
زهرا عرب، مشاور تحصیلی و معلم راهنما:
فشار والدین موجب دلزدگی فرزندان از درس و مشق می‌شود
وقتی دانش‌آموزی روزانه چندین ساعت از وقت خود را صرف انجام تکالیف می‌کند، دیگر فرصت کافی برای استراحت یا فعالیت‌های دیگر نخواهد داشت. به همین دلیل ممکن است به تدریج از یادگیری و تکالیف، کلافه و نسبت به انجام آنها بی‌علاقه شود. این در حالی است که اگر تعداد تکالیف کاهش یابد و به شکل منطقی و هدفمند تنظیم شود، دانش‌آموز می‌تواند با انگیزه بیشتری آنها را انجام دهد و از فرایند یادگیری لذت ببرد.
صاحب‌خبر -
∎