از زمان آغاز بحران سوریه در سال ۲۰۱۱، این کشور شاهد درگیری‌های متعدد میان دولت مرکزی بشار اسد و گروه‌های مختلف تروریستی و مخالف دولت بوده است. در این میان، برخی از گروه‌های تروریستی با حمایت‌های خارجی توانسته‌اند نفوذ خود را در مناطق مختلف سوریه گسترش دهند. یکی از گروه‌های اصلی که در مناطق نفت‌خیز سوریه فعالیت می‌کند، گروه تحریر الشام است که در ابتدا از شاخه‌های القاعده بود و اکنون به‌عنوان یک نیروی مستقل با ادعای تشکیل یک دولت اسلامی در سوریه شناخته می‌شود.

گروه تروریستی جبهه النصره در سال ۲۰۱۲ به عنوان شاخه‌ای از القاعده در سوریه تأسیس شد و به‌سرعت به یکی از گروه‌های اصلی تروریستی در سوریه تبدیل شد. در سال ۲۰۱۶، جبهه النصره روابط خود را با القاعده قطع کرد و خود را به نام جدید هیئت تحریر الشام (HTS) معرفی کرد که به دنبال فاصله‌گیری از القاعده و جلب حمایت بیشتر از گروه‌های محلی و بین‌المللی بود.

همچنین، گروه‌های وابسته به داعش که به‌ویژه در مناطق شرقی و شمالی سوریه فعال هستند، نیز در تلاشند تا منابع نفتی و گازی این کشور را تصرف کرده و از آنها برای تأمین مالی عملیات‌های تروریستی خود بهره‌برداری کنند.

یکی از ابعاد مهم این بحران، دخالت‌های خارجی است که به‌ویژه توسط ایالات متحده انجام می‌شود. در این گزارش، به بررسی ارتباط پنهانی میان گروه‌های تروریستی مانند تحریر الشام و داعش و ایالات متحده در تصرف و کنترل منابع نفت و گاز سوریه خواهیم پرداخت و تأثیرات این روند را در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی مورد تحلیل قرار خواهیم داد.

منابع نفت و گاز سوریه و اهمیت آنها

سوریه دارای منابع نفتی و گازی قابل توجهی است که به‌ویژه در مناطق شرقی و شمال شرقی کشور، به‌ویژه در استان‌های دیرالزور، حسکه و رقه قرار دارد. این منابع، علاوه بر اینکه به‌عنوان یک منبع مالی حیاتی برای دولت سوریه محسوب می‌شوند، به‌ویژه در دوران جنگ داخلی به یک منبع استراتژیک برای گروه‌های مختلف تبدیل شده‌اند. پیش از جنگ، سوریه توانایی تولید حدود ۴۰۰ هزار بشکه نفت در روز را داشت، اما جنگ داخلی این ظرفیت را به شدت کاهش داد.

با این حال، مناطقی که منابع نفت و گاز سوریه در آنها قرار دارند، از زمان آغاز بحران تحت کنترل گروه‌های مختلف قرار گرفته و این منابع در پی تصرف و کنترل جنگ‌جویان و قدرت‌های خارجی قرار گرفته است. در این میان، دولت آمریکا با استفاده از نیرو‌های دموکراتیک سوریه (SDF) و برخی از گروه‌های تروریستی، تلاش کرده است تا دسترسی به این منابع را از دولت بشار اسد جدا کرده و در کنترل خود درآورد.

نقش تحریر الشام در اشغال منابع نفت و گاز سوریه

گروه تحریر الشام که در ابتدا تحت عنوان جبهه النصره شناخته می‌شد، در طول جنگ داخلی سوریه توانسته است تا در مناطق مختلف شمال غرب سوریه، به‌ویژه در استان ادلب، نفوذ قابل توجهی پیدا کند. این گروه به‌ویژه از آن زمان که نام خود را به تحریر الشام تغییر داده و از القاعده جدا شد، تلاش کرده است تا خود را به‌عنوان نیرویی مستقل و ضد رژیم بشار اسد معرفی کند.

تحریر الشام در برخی از مناطق شمال غرب سوریه که از لحاظ اقتصادی و منابع نفتی و گازی اهمیت دارند، حضور داشته و به‌ویژه در مناطق مجاور ترکیه و نزدیک به پایگاه‌های آمریکایی در شمال سوریه، فعالیت می‌کند. این گروه در مناطقی مانند ادلب و حلب که از نظر منابع طبیعی، به ویژه نفت و گاز، غنی هستند، توانست مناطق وسیعی را تحت کنترل خود درآورد. در این میان، برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که تحریر الشام از منابع نفتی و گازی مناطق تحت اشغال خود برای تأمین مالی عملیات‌های خود استفاده کرده است.

ارتباط پنهانی میان آمریکا و تحریر الشام

در حالی که ایالات متحده به‌طور رسمی خود را از حمایت از گروه‌های تروریستی مانند تحریر الشام و داعش مبرا می‌داند، شواهد متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد آمریکا به‌طور غیرمستقیم و از طریق حمایت‌های مالی، تسلیحاتی و لجستیکی به برخی از این گروه‌ها در سوریه کمک کرده است. به‌ویژه در مناطقی که منابع نفتی و گازی قرار دارند، ایالات متحده از گروه‌هایی مانند تحریر الشام و دیگر نیرو‌های تروریستی به‌عنوان ابزاری برای مقابله با دولت سوریه و محدود کردن نفوذ ایران و روسیه در منطقه استفاده کرده است.

در مناطقی که SDF (نیرو‌های دموکراتیک سوریه) تحت حمایت آمریکا قرار دارند، گروه‌هایی مانند تحریر الشام به‌ویژه در شمال غرب سوریه فعالیت می‌کنند و آمریکا به‌طور غیرمستقیم از این گروه‌ها در جهت رسیدن به اهداف استراتژیک خود بهره‌برداری می‌کند. این امر به‌ویژه در مناطق شرقی سوریه که دارای منابع نفتی و گازی هستند، صدق می‌کند. در واقع، آمریکا از داعش و گروه‌های مشابه به‌عنوان ابزار‌هایی برای ایجاد بی‌ثباتی در سوریه و جلوگیری از بازگشت دولت بشار اسد به این مناطق استفاده کرده است.

 غارت منابع طبیعی سوریه به دست داعش 

داعش، که در دوران اوج خود بخش‌های وسیعی از سوریه و عراق را تحت کنترل داشت، یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات برای دولت سوریه بود. این گروه از منابع نفتی و گازی سوریه برای تأمین مالی عملیات‌های خود بهره‌برداری می‌کرد. مناطق شرقی سوریه، به‌ویژه دیرالزور، که دارای منابع غنی نفتی هستند، به یکی از کانون‌های اصلی فعالیت داعش تبدیل شده بود.

آمریکا، که به‌دنبال تضعیف دولت سوریه و مقابله با نفوذ ایران در منطقه بود، از گروه‌هایی همچون داعش به‌طور غیرمستقیم در جهت اهداف خود استفاده کرد. در حالی که ایالات متحده به‌طور رسمی از داعش به‌عنوان یک دشمن شناخته می‌شد، شواهد نشان می‌دهند که آمریکا در برخی مواقع در عملیات‌های نظامی خود، از این گروه به‌عنوان عاملی برای ایجاد بی‌ثباتی در سوریه و ممانعت از دسترسی دولت بشار اسد به منابع نفتی و گازی بهره‌برداری کرده است. این همکاری‌ها به‌ویژه از طریق حمایت‌های تسلیحاتی، لجستیکی و حتی همکاری‌های میدانی در برخی مناطق از جمله در نزدیکی منابع نفتی سوریه انجام شده است.

اهداف استراتژیک آمریکا در سوریه

ایالات متحده، با حضور نظامی خود در سوریه، به‌ویژه در مناطق نفتی و گازی، به دنبال دستیابی به اهداف استراتژیک خود در منطقه است. این اهداف شامل کنترل منابع طبیعی، ایجاد فشار اقتصادی بر دولت بشار اسد، و جلوگیری از نفوذ ایران و روسیه در سوریه می‌شود. آمریکا از طریق SDF و برخی گروه‌های تروریستی، به‌ویژه در شمال شرق سوریه و مناطقی که منابع نفتی در آنها قرار دارد، تلاش کرده است تا این منابع را از دسترس دولت سوریه خارج کند و در کنترل خود نگه دارد.

در این راستا، ایالات متحده از گروه‌هایی مانند تحریر الشام و داعش به‌عنوان ابزار‌هایی برای مقابله با دولت سوریه استفاده کرده است. این گروه‌ها، که در مناطقی نزدیک به منابع نفتی سوریه فعالیت می‌کنند، به‌طور غیرمستقیم از حمایت‌های آمریکا بهره‌مند شده‌اند تا در برابر دولت بشار اسد مقاومت کنند و در این مسیر از منابع طبیعی برای تأمین مالی عملیات‌های خود استفاده کنند.

ارتباط پنهانی میان ایالات متحده و گروه‌های تروریستی مانند تحریر الشام و داعش در سوریه به‌ویژه در زمینه کنترل منابع نفت و گاز، نشان‌دهنده تلاش‌های آمریکا برای دستیابی به اهداف استراتژیک خود در این کشور است. با وجود ادعای آمریکا در مبارزه با تروریسم، شواهد نشان می‌دهند که آمریکا به‌طور غیرمستقیم از گروه‌هایی که در کنترل منابع نفتی سوریه نقش دارند، برای ایجاد بی‌ثباتی و فشار بر دولت بشار اسد استفاده کرده است.

گروه‌های تروریستی مانند تحریر الشام و داعش، به‌ویژه در مناطقی که منابع نفتی و گازی قرار دارند، از وضعیت جنگی برای تأمین مالی عملیات‌های خود بهره‌برداری کرده‌اند. در این میان، دخالت‌های آمریکا در سوریه نه تنها موجب تشدید بحران و بی‌ثباتی در این کشور شده، بلکه به‌عنوان ابزاری برای دستیابی به کنترل منابع نفتی و گازی سوریه استفاده می‌شود. این وضعیت نه تنها به ضرر مردم سوریه بلکه به نفع قدرت‌های خارجی است که در پی بهره‌برداری از منابع این کشور هستند.