گاز و نفخ شکم یکی از رایج‌ترین و اجتناب ناپذیرترین مسائل برای بسیاری از مردم جهان محسوب می‌شوند. گاز به واسطه باکتری‌هایی که در روده زندگی می‌کنند شکل می‌گیرد. همچنین، مشکلات داخلی یا واکنش به عوامل خارجی نیز می‌توانند شرایط آن را وخیم‌تر سازند.
در شرایطی که یک مشکل سلامت جدی محسوب نمی‌شود، اما تولید گاز گاهی اوقات تا آن اندازه افزایش می‌یابد و حالت دائمی به خود می‌گیرد که موجبات شرمندگی فرد را فراهم می‌سازد. همچنین، گاز می‌تواند انباشته شده و موجب بوی ناخوشایند شود.
در ادامه با برخی از شایع‌ترین دلایل شکل گیری گاز و اقداماتی که می‌توان در راستای پرهیز از آن مد نظر قرار بیشتر آشنا می‌شویم.
عدم تعادل در جمعیت باکتریایی
تولید بیش از اندازه گاز می‌تواند به واسطه عدم تعادل در جمعیت باکتری‌هایی که از روده محافظت می‌کنند، شکل بگیرد. این شرایط پس از تجربه یک اختلال گوارشی مانند اسهال و استفراغ یا عفونت شایع است. به دلیل این که pH معده به تغییر سریع تمایل دارد، تولید گاز می‌تواند افزایش یابد و موجب افزایش جمعیت برخی باکتری‌های خاص شود. در این شرایط مصرف هر چه بیشتر پروبیوتیک و مواد غذایی پروبیوتیک ایده خوبی محسوب می‌شود. از این طریق به افزایش جمعیت باکتری‌های سالم و دوستدار دستگاه گوارش کمک می‌کنید.
تخمیر غذا در روده
برخی باکتری‌های موجود در روده مسئولیت تخمیر برخی مواد غذایی را به منظور تسهیل روند تجزیه آن‌ها طی فرآیند گوارش بر عهده دارند.
این فعالیت به طور معمول در روده بزرگ انجام می‌شود. با این وجود، گاهی اوقات باکتری‌ها می‌توانند وارد روده کوچک شده و روند تخمیر زودتر آغاز شود. از آنجایی که مواد غذایی موجود در روده کوچک به طور کامل گوارش نشده اند، میزان گاز در سراسر دستگاه گوارش افزایش می‌یابد تا زمانی که آزاد شود.
بدترین قسمت ماجرا این است که چنین شرایطی می‌تواند موجب نفخ، درد، و دیگر نشانه‌هایی شود که بر کیفیت زندگی انسان تاثیرگذار هستند.
سریع غذا خوردن
افرادی که غذای خود را خیلی سریع و طی چند دقیقه می‌خورند، احتمال بیشتری دارد تا از شکل گیری گاز بیش از اندازه رنج ببرند. آن‌ها مقدار زیادی هوا را طی وعده‌های غذایی خود می‌بلعند، که این شرایط میزان گاز را در روده‌ها افزایش می‌دهد و به آروغ زدن و نفخ منجر می‌شود.
مصرف بیش از اندازه لبنیات
اگرچه برخی افراد هیچ گاه مشکلی در گوارش محصولات لبنی ندارند، اما با گذشت زمان ممکن است با برخی مشکلات جدی مواجه شوند. سن و مواجهه مداوم با برخی عوامل ممکن است سطوح آنزیم لاکتاز را کاهش دهند. لاکتاز مسئولیت گوارش محصولات لبنی را بر عهده دارد.
اگر پس از مصرف لبنیات دچار نشانه‌ها یا مشکلات گوارشی می‌شوید ممکن است به عدم تحمل لاکتاز مبتلا باشید. در این مورد، تنها راه حل پرهیز از مصرف لبنیات است. در عوض، مصرف محصولات لبنی بدون لاکتوز را مد نظر قرار دهید.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی که بانوان طی دوران یائسگی تجربه می‌کنند، همراه با بیماری‌های مربوط به هورمون‌ها می‌توانند به شکل گیری گاز بیش از اندازه منجر شوند. برای کنترل نشانه‌ها و کاهش وقوع، شما باید ورزش بیشتری انجام داده و آب فراوان بنوشید.
حساسیت به گلوتن
گاز می‌تواند نشانه روشنی از آلرژی‌های یا دیگر اختلالات غذایی مانند بیماری سلیاک باشد. این بیماری‌های خودایمنی می‌توانند به مشکلات جدی در جذب منجر شوند. این شرایط به نوبه خود می‌تواند پارگی‌های ریز در دیواره روده کوچک را موجب شود. سپس، این شرایط به شکل گیری التهاب در شکم، درد و دیگر نشانه‌هایی که از گوارش درست پیشگیری می‌کنند، منجر می‌شود.
تولید مواد زائد
یبوست، یا تولید مواد زائد در روده ها، یکی از دلایل بالقوه شکل گیری گاز و دیگر اختلالات گوارشی است. هنگامی که مواد زائد در روده بزرگ باقی می‌مانند موجب تغییر در جمعیت باکتریایی می‌شوند و بدن گاز بیشتری نسبت به حالت عادی تولید می‌کند. افزون بر این، روده‌های شما در جذب مواد مغذی و دفع مواد زائد که بدن به آن‌ها نیازی ندارد دچار مشکل می‌شوند. هنگامی که از این شرایط رنج می‌برید افزایش مصرف آب، فیبر، و دیگر مواد غذایی که ویژگی‌های گوارشی دارند، ایده خوبی است.
به خاطر داشته باشید که کارآمدترین روش برای کنترل این مشکل بهبود عادات غذایی محسوب می‌شود. این شامل کاهش مصرف محصولاتی می‌شود که تولید گاز را تحریک می‌کنند.