همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: سال ۱۳۲۱ «سلیمان سنه» بعد از مراسم خاکسپاری همسرش «کشور خُداد» در بهشتیه تهران خطاب به افراد حاضر می‌گوید: «یکی از مهمترین خواسته‌های همسر مرحومم ایجاد یک حمام مدرن در محله سرچال بود. لذا فرصتی است که از عموم پیشکسوتان تقاضا کنم که دست در دست من نهند تا بتوانیم در محله حمامی مدرن که شایسته جامعه باشد بسازیم، از این‌رو بنده آمادگی آن را دارم که مبلغ پنجاه هزار تومان از سرمایه اولیه آن را تامین کنم. ضمنا هر کسی به فراخور می‌تواند در این امر خیر سهیم باشد.»
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
علیرضا زمانی، تهران‌پژوه، درباره هویت تاریخی این حمام قدیمی می‌گوید: «سلیمان سنه» آن روز از علت سقط جنین و فوت همسرش پرده برداشت و عنوان کرد که کشورخانم در زمان مرگ وصیت کرده تا گرمابه‌ای مدرن در محله بسازد. او از اهالی و خیّران خواست تا در این راه همراهی کنند و در قدم نخست، ۵۰هزار تومان به این کار اختصاص داد. با وجود این، کسی قدم جلو نگذاشت و سلیمان تصمیم گرفت شخصاً این کار را انجام دهد. با اینکه یکی از تجار قدیمی تهران بود و صرافی داشت، اما در تأمین هزینه‌های این گرمابه که می‌خواست در نوع خود بی‌نظیر باشد، دچار سختی شد، به گونه‌ای که ۱۸۰هزار تومان از بخش خصوصی وام گرفت.
او ابتدا خانه‌هایی را در خیابان سیروس خرید که متعلق به افرادی به نام‌های خانم «طلا دانش‌راد» و آقای «رحمان قصاب» بود. ساخت این گرمابه سال۱۳۲۲ شروع شد و ۴سال طول کشید. پس از ساخت این گرمابه در مجاورت بیمارستان دکتر سپیر فعلی، قسمت زنانه آن به «کشوریه» و قسمت مردانه به «سلیمانیه» نامگذاری شد. حمام ممتاز، حمام بی‌نظیر و حمام محله، نام‌های دیگر این گرمابه بودند که از چند جهت خاص بود. همچنین این حمام نخستین گرمابه دوش‌دار آن زمان بود و سیستم آب لوله‌کشی داشت که با نفت سیاه و گازوئیل گرم می‌شد. ورودی گرمابه که در ۴لنگه چوبی و منبت‌کاری شده بود، در خیابان سیروس (مصطفی خمینی) قرار داشت.
این گرمابه عمومی تا سال۱۳۵۹ فعال بود، اما مدتی به خاطر فوت سلیمان در ۷۷سالگی تعطیل شد. از آنجا که او فرزندی نداشت، پسرخاله‌اش «شکرالله خان» برای مدتی اداره آنجا را برعهده گرفت تا اینکه به آمریکا مهاجرت کرد و اداره گرمابه به دست «اسحاق خان» شاگرد سلیمان افتاد. اواخر سال۱۳۶۰ هم به دلیل ریزش چاه فاضلاب، حمام دوباره غیرفعال شد تا اینکه به همت جمعی از خیّران مرمت و اداره آن به شخصی به نام «نورالله درخشان» واگذار شد.
این رویه تا اوایل دهه ۸۰ ادامه داشت تا اینکه برای همیشه تعطیل شد و سال۱۳۹۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.» علاوه بر این حمام معروف، اودلاجان، سرچشمه پایین، حمام خراب، یهودی‌ها (کلیمیان)، قوام الدوله، خدابنده‌لوها و ... هم از دیگر حمام های این محله بودند.