فرارو: سالهاست که گره کور فیلترینگ بر بسیاری از وب سایت ها، پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌ها در فضای مجازی سایه انداخته است. این گره کور در دولت‌های مختلف مورد نقد قرار گرفته است و اکنون در دولت چهاردهم، انتظاراتی برای رفع آن به وجود آمده است؛ انتظاراتی که شاید ریشه آن به وعده‌های رئیس جمهور در خصوص فضای مجازی باز می‌گردد.
ستار هاشمی، وزیر ارتباطات اخیرا گفته است: «رفع فیلترینگ در دستور کار و اقدام دولت است. نگاه ما در دولت چهاردهم، توسعه دیپلماسی فناوری است؛ به این معنا که بتوانیم از ظرفیت جوان‌های توانمند و خلاق کشور برای توسعه خدمات به کشور‌های مختلف استفاده کنیم.» اگرچه این سخنان هاشمی، امیدبخش به نظر می‌رسد، اما با گذشت بیش از یکصد روز از آغاز به کار دولت چهاردهم، برخی کارشناسان معتقدند، حل مسئله فیلترینگ به همت و سرعت بیشتری نیازمند است.
با توجه به این شرایط پرسش‌هایی درباره علل ادامه دار شدن فیلترینگ و لزوم رفع این مسئله مطرح است. محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
بگیر و ببند فیلترینگ هیچ کجای دنیا جواب نمی‌دهد
محمدتقی فاضل میبدی به فرارو گفت: «بستن فضای آزاد مجازی کاری مغایر با عقل و فکر است. ممکن است انسان‌ها در هر رشته و موضوع فکری با خلاف‌هایی رو به رو شوند، اما این به مفهوم لزوم و ضرورت قطع یک جریان یا لزوم بسته شدن این جریان نیست. در یک کارخانه قالی بافی ممکن است از هر ۱۰۰ قالی یک قالی هم اشتباه بافته شود و نقصی داشته باشد. اما به خاطر آن یک قالی باید کل کارخانه را تعطیل کرد؟ اتفاقا برعکس، باید روی بهبود مدیریت تمرکز کرد.
باید دید آیا از ابتدا از مسیر انحرافی رفته ایم یا خیر. حقیقت این است که این نوع رفتار‌های بگیر و ببند در هیچ کجای جهان جواب نمی‌دهد. آیا این کار درستی است که عده‌ای برای عبور از فیلترینگ و به اصطلاح فیلتر شکستن، شروع به فروش فیلترشکن کرده و سود کلانی هم از سرمایه‌های مردم به جیب بزنند؟ با این رفتار‌ها که مشکل مملکت حل نمیشود. من معتقدم فیلترشکن‌ها به جز بدنامی برای نظام تصمیم گیر ندارد.»
وی افزود: «آقای پزشکیان در مانور‌های تبلیغات انتخاباتی خود قول داده بود مسئله فیلترینگ را حل می‌کند و اگر نتواند این کار را انجام دهد، به اعتقاد من به بدقولی بدی دچار شده است. همه آنانی که با رفع فیلترینگ مخالفت می‌کنند دغدغه‌های شخصی دارند، نه مذهبی و اعتقادی و نه حتی ملی. اگر این‌ها دغدغه‌مند بودند، اتفاقا اجازه می‌دادند جریان تفکر آزاد در همین فضای مجازی وجود داشته باشد. استفاده آزاد از فضای اینترنت مساویست با ارتباط با دنیا.
بستن مجازی و فیلترینگ دقیقا مثل بستن جریان اقتصاد کشور و ممانعت در مسیر FATF است. برخی می‌خواهند ارتباط ایران را با جهان خارج قطع کنند و این قطع ارتباط چه در فضای اقتصادی و چه در فضای مجازی، به یک اندازه آسیب زا است. من به شدت مخالف ادامه فیلترینگ فضای مجازی هستم. من منکر این موضوع نیستم که در هر کاری، امکان سوءاستفاده وجود دارد و فقط به فضای مجازی محدود نمیشود. اما بستن این فضا، چاره کار نیست.»
فقر، گرسنگی و نادانی خطرناک است، نه فضای مجازی
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه گفت: «آن‌هایی که می‌گویند فضای مجازی باعث می‌شود جوان‌ها به انحراف کشیده شوند، از اساس حرف نادرستی می‌زنند. هزاران عامل برای به انحراف کشیده شدن جوان‌ها وجود دارد که بعضا نادیده انگاشته می‌شود.
مملکتی که اقتصادی ناسالم دارد، مملکتی که با تورم به شدت بالا درگیر است و جوان در این مملکت نمی‌تواند با سال‌های سال کار کردن هم صاحب خانه و ماشین شود، چطور می‌تواند فضای مجازی را مقصر انحراف جوان‌ها معرفی کند؟ همین موانع اقتصادی، می‌تواند عاملی باشد برای به انحراف کشیده شدن جوان ها.
آن قدر که یاس و ناامیدی اقتصادی و عدم شرایط رفاه، در به انحراف کشیده شدن جوانان موثر است، فضای مجازی نیست. قول دادن به مردم و انجام ندادن، وعده دادن به مردم و محقق نکردن، از مصادیق ایجاد انحراف در جامعه است.
بله، ممکن است عده‌ای در فضای مجازی تولید فساد و انحراف کنند. اما به هر حال این فضای مجازی، فضایی برای تبادل علمی، داد و ستد اقتصادی و توسعه کسب و کار‌های آنلاین هم هست. نمیشود فضای مجازی را فقط منفی نگاه کرد. سوءاستفاده در هر فضایی رخ می‌دهد، اما آیا تعطیل می‌شود؟ مگر در جاده‌های کشور تصادف رخ نمی‌دهد؟ مگر خودرو‌های داخل کشور عامل تصادفات و بعضا مرگ نیستند؟ آیا کارخانه‌ها و جاده‌ها را تعطیل کرده ایم؟ میزان تلفات جاده‌های کشور ما چندین برابر فضای مجازی است، اما چرا در نمی‌یابیم؟»
وی افزود: «آقای پزشکیان درباره فضای مجازی قول داده و باید سر قول خود بایستد. اگر محکم سر حرف‌های خود بایستد، می‌تواند موفق باشد. درباره لایحه حجاب نیز همین است. البته در بحث حجاب و فشار‌های این حوزه تا حدودی در دولت چهاردهم شاهد تغییراتی هستیم، اما درباره فضای مجازی نیز انتظار می‌رود وعده آزادسازی فضای مجازی محقق شود. این که وضعیت فضای مجازی به شکل کج دار و مریز نگه داشته شده درست نیست.
خود آقای پزشکیان این انتظار را ایجاد کرده است که فضای مجازی از شر فیلترینگ رها می‌شود. سوال مهم این است که اصلا مگر اکنون که این فضا فیلتر است، مردم از این فضا استفاده نمی‌کنند؟ روی گوشی همه از پیر تا جوان و کودک، انواع فیلتر شکن نصب است و افراد محتوای فیلتر شده را نگاه می‌کنند، پس این فیلترینگ دقیقا چه سودی دارد؟ تنها سود عظیم به جیب کاسبان فیلترینگ می‌رود. متاسفانه برخی افراد تندرو در کشور ما هستند که نه دین خدا را به درستی می‌شناسند و نه منافع ملی را.
این گروه به جز ضربه به کشور نمی‌زنند و در برابر هر جریانی که از خود ندانند ایستادگی و مخالفت می‌کنند. برای این گروه فرقی نمی‌کند که با برجام مخالفت کنند یا به سفارت‌خانه‌ها حمله کنند. به همین دلیل است که از آقای پزشکیان انتظار می‌رود عزتمندانه در همه حوزه پایمردی داشته باشد و از توافق با غرب تا رفع فیلترینگ را ادامه دهد. عزت ایرانیان در توسعه اجتماعی و اقتصادی است و رای دهندگان به آقای پزشکیان نیز همین عزتمندی را می‌خواهند. فقر، گرسنگی و نادانی خطرناک است، نه فضای مجازی. دین اسلام نیز بر عزت مندی مسلمانان تاکید دارد.»