شفقنا افغانستان – نشست تخصصی «ابعاد روانی-اجتماعی حضور اتباع در ایران» به همت گروه روان‌شناسی خانه اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری انجمن روان‌شناسی اجتماعی ایران برگزار شد. در این نشست کارشناسان با بررسی جنبه‌های اجتماعی، روانی، و سیاسی حضور مهاجران، به ارائه تحلیل‌ها و راهکارهایی برای مدیریت بهتر این پدیده پرداختند.
به گزارش شفقنا افغانستان؛ نشست «ابعاد روانی-اجتماعی حضور اتباع در ایران» روز چهارشنبه ۳۰ عقرب ۱۴۰۳ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. این نشست به همت گروه روان‌شناسی این مجموعه و با همکاری انجمن روان‌شناسی اجتماعی ایران برگزار گردید و دبیری آن را دکتر مجید صفاری‌نیا بر عهده داشت.
نگاه تاریخی به مهاجرت در ایران
دکتر ماندانا تیشه‌یار، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی، با بررسی تاریخی مهاجرت‌ها، اظهار داشت:
«از زمان جنگ تحمیلی که خوزستانی‌ها ناگزیر به ترک خانه و کاشانه خود شدند تا حضور افغانستانی‌ها در دهه‌های اخیر، مهاجران همواره با مشکلات عدیده‌ای مواجه بوده‌اند. متأسفانه امروز نیز شاهد انداختن مسئولیت کاستی‌های اقتصادی و اجتماعی بر دوش مهاجران هستیم.»
وی تأکید کرد که روشنفکران باید نقش خود را در آگاه‌سازی جامعه درباره علل مهاجرت افغانستانی‌ها ایفا کنند و بی‌تدبیری دولت‌ها در مدیریت این پدیده را برجسته سازند.
سوءمدیریت؛ عامل اصلی چالش‌ها
کامیاب تجاسب، دانش‌آموخته مدیریت، سوءمدیریت و نبود آمار دقیق را از دلایل اصلی ناکارآمدی سیاست‌های مهاجرتی دانست:
«اتباع قانونی مشکلات کمتری ایجاد می‌کنند، اما بحران اصلی مربوط به اتباع غیرقانونی است. متأسفانه نه آمار دقیقی داریم و نه برنامه‌ای برای مدیریت بازگشت یا ادغام آنان.»
وی همچنین بر ضرورت شنیدن صدای مهاجران تأکید کرد و افزود:
«ای کاش رسانه‌هایی وجود داشتند که مهاجران نیز بتوانند مشکلات و دغدغه‌های خود را بازگو کنند.»
چالش‌های سیاست‌گذاری اجتماعی
دکتر رسول صادقی، استاد جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران، در سخنان خود به ابعاد اجتماعی مهاجرت پرداخت و گفت:
«مهاجرت افغانستانی‌ها اغلب از نوع اجباری و پایدار بوده است، اما سیاست‌گذاران همواره آن را پدیده‌ای موقت تصور کرده‌اند.»
وی هشدار داد که طردشدگی اجتماعی و نبود برنامه‌های ادغام مهاجران می‌تواند به رادیکالیسم منجر شود و بر ضرورت طراحی سیاست‌های مهاجرتی در چارچوب سیاست‌گذاری اجتماعی تأکید کرد.
ریشه‌های مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران
علیرضا رجایی در سخنانی به عوامل مهاجرت گسترده شهروندان افغانستانی به ایران پرداخت و مواردی چون فقر، گرسنگی، نقض حقوق زنان، کوچ اجباری، و برخوردهای ناهنجار با شیعیان را برشمرد. وی تصریح کرد:
«تمامی این مشکلات نتیجه سیاست‌های نادرست حکومت طالبان و مذاکرات پشت پرده در دوحه است. رژیم فعلی افغانستان تنها بار مهاجرت را بر ایران تحمیل کرده است.»
راهکارهای پیشنهادی
شرکت‌کنندگان در این نشست بر ضرورت اقدامات زیر تأکید کردند:
شکایت از رفتارهای ناهنجار طالبان در مجامع بین‌المللی.
هماهنگی کشورهای همسایه برای مدیریت مهاجرت.
تدوین سیاست‌های مهاجرتی مؤثر با تأکید بر حفظ حرمت مهاجران و منافع ملی.
حمایت از رسانه‌های مستقل برای بازتاب مشکلات مهاجران.
این نشست با ارائه راهکارهایی برای بهبود شرایط مهاجران و کاهش فشارهای اجتماعی به پایان رسید.