به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، مصطفی معین در آیین رونمایی کتاب «رابطه پزشک و بیمار» که ۲۹ آبان در انجمن ایرانی اخلاق در علوم فناوری، برگزار شد، گفت: در فرصت مطالعاتی ۵ ساله قبلی، نویسنده این کتاب، مجموعه دیگری تدوین کرده بود. امید است از این پس در مراسم‌های اینچنینی حضور داشته باشند.
این سیاستمدار با تاکید بر اینکه همواره اخلاق و فلسفه اخلاق همزاد با بیمار بوده است، افزود: فیلسوفانی طبیب و طبیبانِ فیلسوف همواره بوده‌اند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه این روزها افول اخلاقی اتفاق افتاده است، افزود: سرمایه اجتماعی رو به افول و پایین است. ۸۱ درصد مردم به پزشکان بی‌اعتماد هستند، این در حالی است که در همایشی مشخص شد که پزشکان در بالای هرم اعتماد مردم هستند.
او درباره چرایی اعمال خشونت به پزشکان توضیح داد: باید توجه داشت تعدادی از تهدیدها و خشونت‌ها به پزشکان، سازماندهی‌شده بوده است.
معین با بیان اینکه این کتاب در انگلستان نوشته شده است، افزود: شرایط آنجا با ایران متفاوت است. البته تجارب آنها می‌تواند برای ما مفید باشد.
استادهای الگو در حوزه پزشکی کم داریم
معین با تاکید بر اینکه وزرای بهداشت یک دهه گذشته را باید استیضاح کرد، ادامه داد: باید پرسید چرا چنین شرایطی برای پزشکان ایجاد کردند که تعداد قابل توجهی از آنها مهاجرت کنند.
به گفته استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، در سال ۳۸ و ۳۹ لایحه پزشکی به مجلس رفت، یک‌سال بعد آیین‌نامه انتظامی پزشکی به تصویب رسید و پروژه متناسب با شرایط جامعه و طب جدید ۵۰ سال طول کشید.
او با تاکید بر اینکه استادهای الگو در حوزه پزشکی کم داریم، افزود: پزشکان به دلیل مشغله زیاد برای بیمار کم وقت می‌گذارند. در پژوهشی از طرق نمونه‌گیری، با 1200 بیمار نظرسنجی کردند و از آنها راجع مهم‌ترین مساله در ارتباط بیمار و پزشک پرسیدند، ۶۹ درصد برقراری ارتباط خوب را مهم دانستند، سواد برای ۲۹ درصد مهم بود. از نظر صبوری ۱۱ درصد، دقت ۱۱درصد، و دیگر مسائل اعلام شد.
به گفته این سیاستمدار، بیش از ۸۰ درصد تشخیص پزشکان طی رابطه پزشک و بیماری و شرحی که بیمار ارائه می‌کند، انجام می‌شود. رابطه پزشک و بیمار تا این اندازه مهم است. در طب جدید سرعت تحول‌ها و تکنولوژی با اخلاقیات فرسنگ‌ها فاصله دارد.
اخلاق بر همه شئون زندگی تاثیر دارد
معین با تاکید بر اینکه اخلاق بر همه شئون زندگی تاثیر دارد، گفت: نقش پزشک بسیار اساسی است، پزشک علاوه بر درمان‌گر باید معلم هم باشد. تشخیص و درمان بیمار از اهمیت بالایی برخوردار است، جنبه‌های روانی، فرهنگی و سطح سواد بیمار باید مورد توجه قرار بگیرد. پزشک باید هنرمند باشد و به بیمار آرامش بدهد، پزشک باید عاشق انسان باشد و بتواند بیمار را درک کند.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه کتاب در شرایط عجیبی که تاریخ می‌تواند مفید و متناسب با فرهنگ باشد، نوشته شده است، ادامه داد: هر کاری که پزشک می‌کند باید سودمند باشد یا اگر نمی‌تواند کمک کند باید زیان نرساند.
به فلسفه به عنوان دانش جامع باستان نگاه می‌شود
محمدرضا بهشتی با تاکید بر لزوم توجه به داد و ستد درباره فلسفه و دانش پزشکی ادامه داد: باید پیدایش آنها را رصد کنیم. ما تاریخ پیدایش اندیشه‌ها و ایده‌ها و تاریخچه اخذ و اقتباس اندیشه‌ها را داریم، می‌دانیم که چگونه عرصه مفاهیم پایه رشد کرده و منجر به چه دانش‌هایی شده است.
دانشیار علوم فلسفه دانشگاه تهران با بیان اینکه به فلسفه به عنوان دانش جامع باستان نگاه می‌شود، ادامه داد: فلسفه شامل علم‌النفس، ادبیات و ریاضی می‌شد و بعدها که با داستان علوم جدید مواجه شدیم، در آنجا هم همچنان با نظم‌های مختلف و علم علوم مواجه هستیم.
او با بیان اینکه در موضوعات کتاب، تلاقی دانش‌ها ملاحظه می‌شود، ادامه داد: تلاقی با فلسفه، علم و نفس، علم و اخلاق و نظایر آن جالب است و این حیطه نظری است. اما در حکمت عملی، با موضوعات متعدد مواجه هستیم که پیوستگی دانش و فلسفه را از دیرباز رقم زده است.
کتاب در ۷ جلد ادامه خواهد داشت
بهشتی با بیان اینکه رابطه بیمار و پزشک سابقه بیش از دوهزار سال دارد، گفت: در این مدت حقوق و سیاست مبتنی بر اخلاق بود و در دوره جدید با گسترش امکاناتی که به واسطه علوم پیش می‌آید، بایدها و نبایدها بیشتر چهره خود را نشان داد. معرفت دانش جدید با فعل آغاز می‌شود، این مساله در معرف علم و علوم مطرح است.
به گفته این پژوهشگر، دامنه مسائلی که در عرصه اخلاق و پزشکی پیش آمده است، تا زمانی که امکان دگرگونی ایجاد کرده است، دامنه گسترده‌تر شده است.
او افزود: دایره مباحثی که در اخلاق پزشکی مطرح شده، گسترده است و رو به گسترش بیشتر است. به همین دلیل کتاب، بخش‌های مختلفی دارد و در ۷ جلد ادامه خواهد داشت، فعلا نمونه‌هایی از بعضی موضوعات کنار هم قرار گرفته، من دلیل کنار هم قرار گرفتن آنها را پیدا نکردم.
اتونومی کانت با معنی این واژه در ایران متفاوت است
حمیدرضا نمازی درباره کتاب «رابطه پزشک و بیمار» گفت: تلقی من از این کتاب چیزی شبیه واژه‌نامه است، مفهوم‌پردازی واژه‌ها و اصطلاح‌هایی که در کتاب ارائه می‌شود، درحد واژه‌نامه مهم است.
این پزشک با اشاره به سابقه ترجمه مترجم این کتاب، ادامه داد: سابقه ترجمه کتاب اهمیت دارد، اینکه در کتاب با فرهنگ کشور دیگری مواجه می‌شویم که در جامعه ما نیست، ارزشمند است.
وی با بیان اینکه در کتاب «خودآیینی» کانت به «اتونومی» اشاره شده و این مساله را به عنوان یکی از زمینه‌های اخلاق پزشکی دانسته‌اند، گفت: اتونومیِ ما راهنمای عمل، به معنی استقلال بیمار است. اتونومی کانت مبنای عمل است.
پزشکانی که رمان نوشتند
نمازی با بیان اینکه اخلاق بیمارستانی مهم‌تر از اخلاق پزشکی است و این بحثی دامنه‌دار در اخلاق پزشکی است، ادامه داد: ما خلاء تاریخی در اخلاق پزشکی داریم، رسیدن به پاسخ پرسش‌های امروز ما در اخلاق پزشکی مستلزم تحلیل تاریخ معاصر است.
این پژوهشگر ادامه داد: امروز می‌خواهیم بین فلسفه و پزشکی پل بزنیم، امروز از انسان‌شناسی، جامعه شناسی و فلسفه پزشکی صحبت می‌کنیم. امروز از ادبیات و تاریخ‌نگاری پزشکی حرف می‌زنیم. در دنیا برای اینکه می‌دیدند عموم مردم متوجه زبان پزشکان نمی‌شوند، گفتند که پزشکان رمان بنویسند.
او افزود: به تحلیل تاریخ معاصر اخلاق پزشکی ایران احتیاج داریم. قاسم غنی به عنوان مصحح حافظ، اولین تزهای دانشگاهی را دارد. او درسنامه‌ای در اخلاق پزشکی دارد.
کفه وظیفه پزشک همیشه سنگین‌تر از حقوق پزشک است
نمازی با تاکید بر اینکه از عوامل فرسودگی پزشکان، بوروکراسی در ایران است، گفت: گرفتار شدن به شرایط بوروکراسی که پزشکان گرفتار آن هستند، آنها را فرسوده کرده است، فکر نمی‌کنم کسی در این سال‌ها تا این اندازه بنویسد و حتی خودکار تمام کند.
این پزشک با اشاره به آگهی‌های منتشرشده در روزنامه اطلاعات گفت: در روزنامه اطلاعات، آگهی‌های متعددی با محتوای سپاس وجود دارد. لازمه مراقبت از دیگران، مراقبت از خود است. کفه وظیفه پزشک همیشه سنگین‌تر از حقوق پزشک است اما حقوق او هم باید به او تعلق بگیرد.