خانه سینما شامگاه ۲۱ آبان‌ماه مهمان داشت. مهمانانی از جنس بلور که برخلاف چهره خشن کاری و حرفه‌ای‌شان در سینما، با قلبی پر مهر و چهره‌های خندان به حیاط خانه سینما وارد آمده بودند و منتظر شبی باشکوه برای خانواده بدلکاران بودند. آنها با هم معاشرت می‌کردند و مدام از سینما صحبت می‌کردند. حرف‌هایی که سینما بود. در واقع بلیت آنها برای ورود به سینما یک طرفه بوده و گویی هیچگاه در طول زندگی به بازگشت از این مسیر فکر نکرده بودند. مسیری سخت با حضور زنان و مردان بدلکار که به سینمای ایران رنگِ عشق پاشیدند.
به گزارش خبرآنلاین، درجشن «آدم‌های با معرفت سینمای ایران» علاوه بر بدلکاران، علی دهکردی رئیس خانه سینما، محمد مهدی عسگرپور رئیس هیات مدیره خانه سینما، اعضای هیات مدیره خانه سینما به همراه تعدادی از تهیه کننده‌های سینمای ایران که عمدتا در سینمای بدنه فعالیت کرده‌اند و فیلم‌های بسیاری را با حضور بدلکاران سینمای ایران به ارمغان آوردند؛ نیز حضور داشتند و رفیع مددکار، سیامک حلمی، زهرا برومند، امیر بدری، حسن نوروزی وفا و مجید شهریاری به پاس یک عمر فعالیت در عرصه بدکاری تقدیر شد.
گرچه جای بسیاری از بدلکاران سینمای ایران از جمله اکبر اصفهانی یا همان اکبر بروسلی که یک عمر کنارمحمدعلی فردین، بیک ایمانوردی، ناصر ملک مطیعی، بهروز وثوقی، شیراندامی، مفید، عقیلی، داریوش و جمشیدآریا به عنوان اکشن کار و بدلکار حضور داشته؛ خالی بود، اما حبیب اسماعیلی تهیه کننده قدیمی و به اصطلاح بدنه سینما در جشن انجمن بدلکاران سینمای ایران و یاد همه بدلکاران هم افرادی که در قید حیات هستند و هم عزیزانی چون پیمان ابدی و ارشا اقدسی که به عشق حرفه‌شان جان خود را از دست دادند؛ را گرامی داشت.
جبیب اسماعیلی بازیگر و تهیه کننده سینمای ایران که در این جشن حضور داشت و به قول خودش «افتخار حضور در جشنی از جنسِ عشق به مردم و سینما را داشتم» در این گفتگو درباره نقش حرفه بدلکاری در سینمای ایران سخن گفت.
آقای اسماعیلی برای آغاز حضور بازیگران بدلکار در سینمای ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در ابتدا باید تشکر کنم که به این موضوع مهم یعنی حرفه بدلکاری در سینمای ایران پرداخته‌اید. چراکه بدلکاری یکی از حرفه‌های مهم و اغلب دیده نشده در سینمای ایران است که عموما مهجور واقع می‌شوند. در حالی که تجربه کاری من با بدلکاران نشان از عشق آنها به سینمای ایران را دارد و یک عمر با دل و جان در سینما خطر کردند و نان درآوردند. کاری که برای آنها آنچنان نان و آبی نداشت ولی باز به عشق سینما پای ثابت فیلم‌های سینمایی به خصوص اکشن‌های فیلم فارسی و سینمای دهه ۶۰ بودند.
با توصیفی که داشتید به نظر می رسد به عنوان یک تهیه کننده علاقه بسیاری به این طبقه کاری از سینمای ایران دارید.
واقعا همینطور است. اهالی سینما که حرفه‌شان بدلکاری، تدارکات، هنروری است؛همیشه نورچشم سینمای ایران بودند. دقت کنید یک بدلکار مانند رفیع مددکار۶۷ سال سابقه حضور به عنوان بازیگر بدلکار در سینمای ایران را دارد و عدد ۶۷ سال کم نیست. توجه داشته باشید یک کارمند و یا یک کارگر سی سال کار می کند و بعد بازنشسته می‌شود اما امثال مددکار بیش از نیم قرن در این عرصه حضور داشتند.
وضعیت بیمه بدلکاران به چه صورت است؟
با حداقل دستمزد بیمه خانه سینما هستند و دریافتی بازنشستگی آنها کفاف امورات آنها را نمی‌دهد. این در حالی است که آنها بیش از دو دوره از آنچه به عنوان بازنشستگی تعریف می‌شود کار کرده‌اند و واقعا از لحاظ مالی و معنوی همواره جز قشر ضعیف جامعه بوده‌اند ودر عین حال با توجه به معرفتی که برای سینما به خرج داده اند آنچنان که باید در حق شان معرفت نشان داده نشده است. این در حالی است که باید شرایطی فراهم شود تا این افراد به درستی در سینما مطرح شوند.
علاوه بر سختی کار بدلکاری، فکر می‌کنید حضور بدلکاران تا چه اندازه موجب دیده شدن هنرپیشه‌های نقش اول می‌شوند؟
واقعیت این است که وقتی مخاطب یک فیلم را می بیند هنرپیشه های نقش اول آثار سینمایی را به نام می‌شناسد و نام آنها در نهایت در تاریخ سینمای ایران مطرح می شود اما واقعیت این است که موفقیت یک فیلم سینمایی فراتر از یک فرد یا یک یک گروه است و عوامل زیادی دست به دست می دهند تا یک اثر سینمایی رنگ پرده را ببیند و بدلکاران از قشر زحمت کشیده‌ای هستند که در موفقیت یک فیلم نقش بسزایی داشته‌اند.
با توجه به تغییرات پیش آمده در نوع تولید فیلم، به نظر می‌رسد، حضور به بدلکاران پر رنگ‌تر بوده است. اینطور نیست؟
بله دقیقا. با توجه به آپارتمانی شدن تولیدات سینما و داستان‌های به اصطلاح خونگی نقش بدلکاران کمرنگ تر شده است.چون فیلم‌های قدیمی به خصوص دهه ۶۰ آثاری با صحنه های زد و خورد و اکشن بسیاربود به همین دلیل نقش بدلکاران بی بدیل بود. البته این حضور تنها منوط به فیلم های بعد از انقلاب نمی‌شود و بدلکاران بسیاری در کنار هنرپیشه های اصلی مانند فردین، بهروز وثوق، بیک ایمانوردی و دیگران بودند و اساسا حضور بدلکاران عزیز موجب شد تا بازیگران نقش اول و یا دوم در سینما و یا اساسا در کارنامه کاری خوئ بدرخشند.
پیشرفت تکنولوژی تا چه اندازه موجب تسهیل بازیگران بدلکار شده است؟
خیلی زیاد. یک نکته مهم اینکه علاوه بر تسهیل کار بازیگران بدلکاران، پیشرفت تکنولوژی باعث افزایش ایمنی و تا اندازه زیاد تامین ایمنی آنها شده است.ضمن اینکه تجهیزات به روز و با ایمنی استاندارد نیز کمک بسیاری به این حرفه کرده است. در گذشته بدلکاران در صحنه‌های اکشن و یا پرش از ساختمان‌های بلند از هیچگونه ایمنی برخوردار نبودند و گاهی آسیب‌های جدی می دیدند. بد نیست یادی بکنم از ذبیخ ذبیح‌پور، مجید علیزاده، عباس مختاری، اکبر اصفهانی مشهور به اکبر بروسلی، حسن رضایی، حسن فردین که در ایام گذشته واقعا از جان و دل کار می‌کردند. این عزیزان علاوه بر اینکه حامی سوپراستارها بودند؛ صحنه‌های خطرناک و مرگ آوری را هم بازی کردند.
به لحاظ معیشت خانه سینما تا چه اندازه حمایت می کند؟
موضوع اصلی بیمه آنها است که از سوی صنف انجام می‌شود ولی نکته مهم حداقل حقوقی است که آنها دریافت می‌کنند و یکی از مشکلاتی که خانه سینما در صدد حل و فصل آن هستند همین موضوع است. چون بالاخره بدلکاران زحمت بسیاری کشیدند، در این حرفه استخوان خورد کردند و زندگی شان را پای این حرفه در سینما گذاشتند اما مبلغ خیلی ناچیزی عایدی دارند . این به دور از انصاف است.
آقای اسماعیلی در حوزه تهیه و تولید تا چه اندازه بحث جانی بدلکاران درنظر گرفته می شود؟
انجمن بدلکاران خانه سینما روی این موضوع بسیار حساس است و دقت نظر دارد. ضمن اینکه خود بدلکاران هم می دانند کار سخت و پر خطری دارند بنابراین بخشی از تامین ایمنی خود آنها هستند. زمانی که فیلم «روز دیدنی» را تهیه می کردم صحنه‌ای داشتیم که بازیگر از ارتفاع پایین پرت می شد. در آن صحنه لباس بدلکار تجهیزات به روز شده تشک‌های به روز و استاندارد آورده شد تا این صحنه پرخطر بدون کوچکترین مشکلی فیلمبرداری شود. ضمن اینکه علاوه بر تجهیزات مدرن در صحنه آمبولانس و آتش‌نشانی هم باید سر صحنه حاضر باشند و این مسئله اصلا شوخی بردار نیست.
حرف آخر...
آرزوی سلامتی و تندرستی برای همه بدلکاران دارند و می‌دانم که انسان‌های بسیار ارزشمندی هستند که باید به فکر سلامتی و حفظ جان خود باشند. این صنف جوان‌های دسته گلی چون ارشا اقدسی و پیمان ابدی را از دست داده است که امیدوارم با حفظ نکات ایمنی دیگر شاهد از دست رفتن بدلکار عزیزی نباشیم.