مازوت یا نفت کوره یک سوخت سنگین نفتی است که معمولاً در صنایع بزرگ مانند نیروگاه‌ها و کشتی‌ها به عنوان سوخت جایگزین به‌کار گرفته می‌شود. این سوخت به دلیل داشتن مقدار زیادی گوگرد، هنگام احتراق، آلاینده‌هایی همچون دی‌اکسید گوگرد و ذرات معلق به جو می‌فرستد که موجب آلودگی شدید هوا می‌شود.

سوزاندن مازوت چه خطراتی دارد؟

مازوت به دلیل محتوای بالای گوگرد و سایر مواد شیمیایی مضر، یکی از سوخت‌های آلاینده و خطرناک برای محیط زیست محسوب می‌شود. احتراق مازوت منجر به انتشار اکسید گوگرد و اکسید نیتروژن در هوا می‌شود که به سرعت در لایه‌های پایین جو باقی مانده و وارد چرخه هوا می‌شود. این آلاینده‌ها باعث افزایش بیماری‌های تنفسی، قلبی و حتی سرطانی در میان ساکنان شهرها می‌شوند. همچنین، در شرایط وارونگی دما، آلاینده‌های حاصل از مازوت و سایر منابع به دلیل ناتوانی در صعود به لایه‌های بالاتر جو در سطح زمین محبوس شده و تأثیرات مخربی بر سلامت عمومی برجای می‌گذارند.

در شرایط عادی، نیروگاه‌ها از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت اصلی استفاده می‌کنند که به‌عنوان سوختی پاک‌تر شناخته می‌شود. اما در زمستان، به دلیل اولویت مصرف گاز در بخش خانگی، گاهی نیروگاه‌ها مجبور به استفاده از مازوت به‌عنوان سوخت جایگزین می‌شوند. در ایران نیز مصرف مازوت در برخی شرایط افزایش می‌یابد و در حال حاضر از ۱۴۰ نیروگاه بزرگ، تنها ۱۴ نیروگاه از این سوخت استفاده می‌کنند

 مازوت با زیرساخت‌های ما چه می‌کند؟

تأثیر مازوت بر فرسودگی نیروگاه‌ها یکی از عوامل کلیدی است که نه‌ تنها باعث کاهش بهره‌وری، بلکه موجب افزایش هزینه‌های نگهداری و کاهش طول عمر تجهیزات نیروگاهی نیز می‌شود. مازوت به دلیل ترکیبات سنگین و گوگردی، نسبت به سوخت‌های پاک‌تر مانند گاز طبیعی، رسوبات و آلودگی‌های بیشتری روی تجهیزات نیروگاهی باقی می‌گذارد. این رسوبات و ذرات معلق حاصل از سوختن مازوت می‌توانند به قطعات اصلی نیروگاه، مانند توربین‌ها، دیگ‌های بخار و سامانه‌های احتراق، آسیب وارد کنند و موجب خوردگی و ساییدگی شوند. به طور ویژه، گوگرد موجود در مازوت به‌طور پیوسته باعث ایجاد رسوبات سولفوری و اسیدهای مضر می‌شود که به مرور زمان موجب زنگ‌زدگی و از کار افتادن قطعات حساس نیروگاه‌ها می‌شوند. همچنین، احتراق مازوت حرارت بالایی تولید می‌کند که منجر به افزایش فشار بر تجهیزات حرارتی و خنک‌کننده می‌شود و نیاز به تعمیر و نگهداری را به مراتب بیشتر می‌کند.

از سوی دیگر، استفاده از مازوت در نیروگاه‌های فرسوده و قدیمی که دارای سیستم‌های پیشرفته تصفیه و کاهش آلاینده‌ها نیستند، نه تنها بهره‌وری آن‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه آلودگی بیشتری نیز تولید می‌کند. این نیروگاه‌ها برای بازدهی و پایداری بیشتر، نیازمند نوسازی و جایگزینی با تکنولوژی‌های جدید و سوخت‌های پاک‌تر هستند که بتوانند تأثیرات منفی مازوت بر عمر مفید تجهیزات را کاهش دهند و از هزینه‌های گزاف تعمیرات مکرر نیز جلوگیری کنند.

تنها قطع سوزاندن مازوت کافی نیست!

با وجود اینکه مازوت به دلیل گوگرد بالا آلودگی‌هایی تولید می‌کند، اما سهم آن در آلودگی هوای شهرها بسیار کمتر از بخش حمل‌ونقل است. گزارش‌ها نشان می‌دهد تنها ۱.۹ درصد از ذرات معلق هوای شهرها از مازوت ناشی می‌شود، در حالی که سهم حمل‌ونقل، به‌خصوص خودروهای فرسوده دیزلی، به ۷۶ درصد می‌رسد. در واقع، خودروهای فرسوده دیزلی و موتورسیکلت‌ها عامل اصلی انتشار آلودگی در شهرها هستند. این مقایسه نشان می‌دهد که حتی در صورت قطع مصرف مازوت، آلودگی ناشی از حمل‌ونقل به شدت مشکل‌زا خواهد بود. این خودروها به‌ویژه در شرایط وارونگی دما و در فصول سرد سال، آلایندگی قابل‌توجهی را ایجاد می‌کنند که به‌مراتب از آلایندگی نیروگاه‌ها فراتر می‌رود