سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - الهام بهروزی: امروز که یکی از روزهای «خرماپزون» (بسیار گرم و شرجی) جنوب است، راهی خیابان عاشوری بوشهر می‌شویم که از شلوغ‌ترین خیابان‌های این بندر کهن به‌شمار می‌رود تا سری به کتابفروشی «خانه کتاب» بزنیم؛ همان کتابفروشی که در برخی از مناسبت‌ها با تخفیف‌های ویژه‌ای که می‌گذارد، سعی می‌کند کتاب را با قیمت مناسب‌تری به همشهری‌هایش عرضه کند.
بی‌شک وجود چنین کتابفروشی‌هایی برای هر شهری لازم است، به‌خصوص شهرهایی مثل بوشهر که مردمی کمتر کتابخوان دارد و تنها اقلیتی کتاب‌خور! این شهر با وجود اینکه نویسندگان و مؤلفان مستعد و باتجربه‌ای را در بطن خود پرورش داده اما در فراگیر کردن فرهنگ کتاب و کتابخوانی در پیچ و تاب کوچه‌های چالش‌برانگیزی مانده است و همچنان فرهنگ شفاهی محبوب‌ترین فرهنگ نزد اهالی‌اش است؛ اهالی که عموماً در قصه‌ها و تاریخ شفاهی بندر غور می‌کنند.
«خانه کتاب» مدت‌هاست به سهم خود در تلاش است تا پای این مردمان نجیب و شیفته شنیدن را به کتابفروشی بیشتر باز و آن‌ها را ترغیب کند تا این بار تاریخ و قصه‌های جنوب را در کتاب‌هایی چون «تنگسیر»، «سال آزارو»، «سیاسنبو»، «زمین سوخته»، «به چشم‌های هم خیره شده بودیم» و… جست‌وجو کنند و بخوانند. این کتابفروشی با مدیریت دو برادر؛ یعنی آرشام و آریا صفری‌نژاد اداره می‌شود. این کتابفروشی تا سال گذشته تنها ۵۰ متر مربع مساحت داشت ولی با اضافه شدن کافه در طبقه فوقانیاش، مساحتش دو برابر شده؛ یعنی ۱۰۰ متر مربع.
خانه کتاب در کنار عرضه کتاب‌های نوبرانه و پرفروش و کمیاب ایران و جهان، از عرضه نوشت‌افزار، کادویی و هنری غافل نشده و حدود یک سوم از فضای خود را به بخش نوشت افزار و کادویی اختصاص داده است. همچنین این کتابفروشی با ایجاد کافه تلاش کرده تا فضای مناسبی را برای کتابخوانان بوشهری در طبقه فوقانی خود فراهم کند؛ فضایی که پای گروه‌های کتابخوان را به کتابفروشی باز کرده تا در طول هفته در جمعی دوستانه درباره کتاب‌های که می‌خوانند با هم گپ و گفت داشته باشند.
کتاب؛ کالایی دانایی‌گستر و غریب در زیست اهالی شهر
یکی از مدیران «خانه کتاب» در این باره به خبرنگار ایبنا در بوشهر گفت: کتاب کالایی دانایی‌گستر و تجربه‌ساز است که هنوز در زیست اهالی شهر غریب است. بی‌شک برای ورودش باید برنامه‌سازی و سیاست‌های حمایتی تدبیر کرد. خود ما سال گذشته بعد از شش سال فعالیت، خلائی را که در کتابفروشی برای گپ و گفت کتابخوانان وجود داشت با راه‌اندازی کافه در طبقه بالای کتابخانه برطرف کردیم. چون فضای کتابفروشی کوچک بود و امکان اینکه دوستداران کتاب بتوانند دور هم گرد بیایند و در مورد کتاب صحبت کنند، وجود نداشت. از دید من، یکی از راه‌های فراگیر کردن فرهنگ کتابخوانی، همین ایجاد و توسعه کافه‌کتاب‌هاست.
آرشام صفری‌نژاد افزود: در همین یک سالی که کافه فعال شده، بسیاری از گروه‌های کتابخوانی و افراد کتابخوان به‌ویژه نوجوانان و جوانان به کافه می‌آیند و نشست‌ها و برنامه‌های متنوعی را برگزار می‌کنند. بی‌شک این نشست‌ها یکی از بهترین و موجه‌ترین تفریحات و برنامه‌های فرهنگی است که به‌شکل مطلوبی اوقات فراغت جوانان را پرمی‌کند.
وی که بخش کتابفروشی خانه کتاب را مدیریت می‌کند، در خصوص چگونگی راه‌اندازی این کتابفروشی گفت: سال ۹۶ بود که خانه کتاب را با همراهی برادرم در خیابان عاشوری بوشهر با علم به اینکه کارهای فرهنگی نظیر کتابفروشی سود چندانی ندارد راه‌اندازی کردیم تا به سهم خود دسترسی همشهری‌هایمان را به کتاب‌های کمیاب بومی و … و تازه‌های نشر تسهیل کنیم. تقریباً دو سال از فعالیت‌مان می‌گذشت که بیماری مرگبار کرونا شیوع پیدا کرد و ما به‌منظور حفظ جان و سلامتی مخاطبانمان همزمان با بازار گناوه تعطیل و سه ماه کامل فروش حضوری کتابفروشی را متوقف کردیم و تنها فروش آنلاین داشتیم. کرونا ضربه مهلکی به کار ما زد تا جایی که هنوز نتوانسته‌ایم به روزهای خوب پیشاکرونا برگردیم، چون با کنترل این ویروس این بار تورم و افزایش ناگهانی قیمت کتاب موجب شد که قدرت خرید مردم برای کتاب کاهش پیدا کند.
افزایش قیمت کتاب، قدرت خرید مردم را پایین آورده است
صفری‌نژاد با اشاره به لزوم اختصاص یارانه به حوزه کتاب بیان کرد: کتاب کالایی است که برای نهادینه شدن در جامعه نیازمند تصویب سیاست‌های هدفمند و کارا و یارانه است. همان‌گونه که دولت برای بنزین یارانه مصوب کرده، باید به حوزه فرهنگ به‌ویژه کتاب هم یارانه اختصاص بدهد. بی‌شک زمانی که وضعیت کتاب این‌گونه است و سیاست‌های فرهنگی ما الکن است، نمی‌توان توقع داشت که مردم کتابخوان شوند. قیمت‌های کتاب در همین یک سال اخیر بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته، قطعاً این گرانی قدرت خرید مردم را پایین آورده است.
«بازار کتاب» به‌خوبی برای کتابفروشان شهرستانی معرفی نشده است
وی ادامه داد: پیش از این، طرح‌های فصلی کتاب مثل پاییزه کتاب، بهاره کتاب و… اجرا می‌شد که تخفیف خوبی داشت. ما نیز در این طرح حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد تخفیف می‌گذاشتیم که این امر موجب تسهیل خرید کتاب می‌شد و خانواده‌ها به‌ویژه جوانان و زنان از آن خیلی استقبال می‌کردند. با حذف این طرح‌های فصلی، طرح دائمی دیگری ظاهراً به نام «بازار کتاب» تعریف شده اما ما تا این لحظه از آن بی‌خبر بودیم. در حالی که طبق توضیحاتی که شنیدیم این طرح مزایای خیلی خوبی دارد، هم تخفیف خوبی دارد و هم دسترسی به کتاب را برای مخاطبان به شکل آنلاین میسر کرده است. متاسفانه به دلیل ضعف در اطلاع‌رسانی و معرفی این طرح خوب، ما تا الان از وجود آن آگاهی نداشتیم ولی حتماً برای عضویت در آن اقدام خواهیم کرد.
مدیر کتابفروشی «خانه کتاب» در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه با وجود این شما در برخی از مناسبت‌های تخفیف‌های را لحاظ می‌کنید، این کار چقدر مورد استقبال قرار می‌گیرد؟، گفت: بله، ما در روز بوشهر (۱۸ اسفند) و سالروز تاسیس کتابفروشی برای هر کدام از این مناسبت‌ها هر سال به مدت یک هفته تخفیف ۲۰ درصد می‌گذاریم که بیشتر با استقبال نوجوانان و زنان مواجه می‌شود و بیشتر هم کتاب‌های روز ادبیات جهان و ایران و کتاب‌های روانشناسی و موفقیت می‌خرند. این تخفیف‌ها کمک می‌کند تا توان خرید مخاطب کتاب تقویت شود و کتاب‌های موردنظر خودشان را نیز با قیمت مناسب‌تری خرید کنند.
بلاگرهای کتاب بیشتر مبلغ ناشران و نویسندگان ملی هستند تا شهرستانی!
وی همچنین در خصوص اینکه چه اقدامات دیگری برای تسهیل دسترسی مخاطبان خود به کتاب و فراگیری فرهنگ کتابخوانی در جامعه هدف‌تان انجام دادید که موثر واقع شده است؟، بیان کرد: رونمایی از کتاب‌های نویسندگان صاحب سبک بومی مثل احمد آرام در هفته بزرگداشت بوشهر و برخی از مناسبت‌های دیگر، راه‌اندازی کافه کتاب و معرفی کتاب‌های نویسندگان بومی و ملی و تازه‌های نشر در فضای مجازی از دیگر اقداماتی است که با سرمایه شخصی انجام داده و می‌دهیم، چون امروز فضای مجازی به ویترین و بازاری برای تبلیغ انواع کالاها مبدل شده است که در حوزه کتاب هم با ظهور بلاگرهای بسیاری شاهد تبلیغ کتاب هستیم اما اغلب کتاب‌هایی که این بلاگرها معرفی می‌کنند، بیشتر خلاصه می‌شود در معرفی کتاب‌های ناشران مطرح و کارهای ترجمه یا نویسندگان و داستان‌نویسان ملی. کمتر در این تبلیغات نویسندگان شهرستانی دیده می‌شوند که این خلأ و نقیضه امیدوارم برطرف شود.
نویسندگان و شاعران بوشهری در ادبیات معاصر ایران، جایگاه والایی دارند
صفری‌نژاد با تاکید بر اینکه بوشهر نویسندگان و شاعران بسیار بزرگی دارد که در ادبیات معاصر ایران از جایگاه والایی برخوردارند و به هیچ طریقی نمی‌توان آن‌ها را حذف کرد، افزود: صادق چوبک، رسول پرویزی، منوچهر آتشی، علی باباچاهی، احمد آرام، محمدرضا صفدری، نجف دریابندری، ایرج صغیری و… هر کدام از این نام‌ها وزنه‌ای در ادبیات ما هستند ولی متاسفانه به‌دلیل ضعف تبلیغاتی که در حوزه کتاب داریم، آن‌گونه که باید نسل امروز با این بزرگان آشنا نشده‌اند، از این‌رو، ما با اختصاص قفسه ویژه برای نویسندگان و شاعران بومی تلاش کردیم که نسل امروز را با مفاخر فرهنگی استان‌مان آشنا و حتی در انتخاب کتاب آن را همراهی کنیم. همین معرفی‌ها موجب شده که مخاطب ما شیفته و جذب آثار این نویسندگان شوند و بابت آن از ما تشکر کنند.
«خانه کتاب» بیانگر دغدغه ما در حوزه کتاب است
وی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین اهداف ما از انتخاب نام «خانه کتاب» برای کتابفروشی‌مان همین بود که آن‌ها را به کتاب و سرمایه‌های فرهنگی‌مان انس بدهیم، تصریح کرد: ما برای نام کتابفروشی دنبال نام بودیم که در خودش مستقیماً معنا و مفهوم کتاب را به ذهن مخاطب متبادر کند مثل کتابخانه، ولی خب، کتابخانه یک جای مشخص با کارکرد مشخص بود اما ما با یک ابتکار آن را برعکس کردیم و شد «خانه کتاب»؛ اسمی که دقیقاً هدف و دغدغه ما را می‌رساند. بعدها متوجه شدیم که موسسه دولتی به نام «خانه کتاب و ادبیات ایران» وجود دارد ولی ما کاملاً مستقل از این موسسه حیات یافتیم و در راستای عرضه کتاب و ترویج فرهنگ کتابخوانی در جامعه فرهنگ‌دوست بوشهر اهتمام ورزیدیم.
به گفته مدیر کتابفروشی «خانه کتاب»، این کتابفروشی هم‌اینک در همه گروه‌های سنی اعم از کودک تا بزرگسال و ژانرهای مختلف، کتاب‌های کمیاب و به‌روز را از ناشران مطرح کشوری و بومی عرضه می‌کند و توانسته در این چند سال در بوشهر مخاطب‌سازی کند.
صفری‌نژاد، فروش کتاب را در سال جاری امیدبخش دانست و افزود: با وجود اینکه بخشی از کتابفروشی به عرضه نوشت‌افزار و وسایل کادویی و دست‌سازه‌های هنری اختصاص یافته است اما وزنه کتاب سنگین‌تر است و تنها در فصل پاییز فروش نوشت‌افزار با استقبال خوبی مواجه می‌شود، در بقیه ایام سال، این کتاب است که پای خریداران را به کتابفروشی باز می‌کند. امیدوارم در دولت چهاردهم با حمایت ویژه از صنعت نشر و حوزه کتاب شاهد حضور پرشورتر مردم برای خرید کتاب باشیم؛ چون کتاب بهترین دوست و ابزار دانایی است. به کمک آن می‌توان به گوشه و کنار ایران و سرزمین‌های دیگر سفر کرد و با اقوام و ملتهای مختلف و تجربه‌های زیسته آن‌ها و همچنین اطلاعات و داده‌های تازه در علوم مختلف آشنا شد.
∎