صاحب‌خبر - مذاکرات وین به گردنه‌های حساس خود رسیده است. هرچند دو طرف، ایران و ۵+۱ جزئیات آنچه پشت درهای بسته گراندهتل می‌گذرد را بازگو نمی‌کنند، اما مواضع مختلف و حتی گاه متناقض، در دنیای سیاست نشان از کشاکش‌های سخت دارد.
رئیس جمهور از «قدم‌های پایانی» در این مذاکرات خبر می‌دهد و می‌گوید توافق «در دسترس است» (۸خرداد)؛ دو روز پیش از آن هم گفت «توافق در وین نزدیک است». از آن سو وزیر خارجه آمریکا به این موضع روحانی واکنش نشان می‌دهد که «گمان می‌کنم این خبری تازه برای من است»؛ و مشاور امنیت ملی بایدن هم می‌گوید «به هیچ توافقی با ایران نزدیک نشده‌ایم» (سولیوان-۶خرداد).
طرف‌های اروپایی هم در مواضعی مشابه، از زبان یک مقام ارشد خود به رسانه‌ها می‌گویند «روشن نیست رئیس جمهور ایران بر چه پایه‌ای این نکات را بیان کرده است» (۷خرداد).
چنین مواضعی در حساس‌ترین مراحل یک توافق مهم سیاسی که ماهیت راهبردی هم داشته باشد، عجیب نیست. لحن مقابله‌جویانه مقامات ارشد واشنگتن و بروکسل، بر خلاف ظاهر، نشان می‌دهد مذاکرات پیش رفته و در آستانه یک گشایش و دستاورد برای طرف ایرانی است و آنها می‌خواهند در این مرحله حساس با این فشارها، تا حد ممکن امتیازات آخر را هم بگیرند؛ کما اینکه طرف ایرانی هم وقتی از زبان سخنگوی وزارت خارجه‌اش اظهارات آنها را «مایه دلسردی» می‌داند (خطیب‌زاده-۷خرداد) برای سد بستن در برابر امتیاز‌گیری بیشتر طرف مقابل است. اما اگر با عینک سیاسی به تمامیت صحنه نگاه کنیم، این مواضع پالس نزدیک شدن به توافق نهایی است.
از طرفی همواره آخرین گردنه‌های مذاکرات حساس سیاسی، آن هم در ابعاد بینالمللی، خطرناک‌ترین هم هست. چرا که یک گام اشتباه از هر دو طرف، که می‌تواند در اقدامات یا مواضع آنها باشد، این پتانسیل را دارد که تمامی مذاکرات را به‌بن بست بکشاند.
به‌ویژه اکنون در طرف مقابل، جبهه‌ای از تندروها وجود دارند که البته دارای نفوذ و قدرت هم هستند و به‌هر قیمت خواهان بر هم خوردن مذاکرات و مواجه شدن کشورمان با ابربحران‌های بیشتر اقتصادی و ابرچالش‌های بزرگ‌تر بینالمللی و امنیتی هستند. جبهه‌ای از ارتجاع منطقه، تا رژیم صهیونیستی، تا بخش عمده‌ای از اعضای مجلس نمایندگان و سنای آمریکا از هر دو حزب، تا معاندین نظام. جبهه‌ای که حتی در آژانس بینالمللی انرژی اتمی دارای نفوذ است و بازتاب این نفوذ را هر از گاهی در مواضع ضد ایرانی رئیس آژانس می‌بینیم. به‌خصوص طی روزهای گذشته که گروسی در گزارش ۳ماهه خود به کشورهای عضو آژانس گفته «ایران توضیحات ضروری در مورد وجود ذرات اتمی» در ۳سایت خود «ارائه نداده» و در یک مظلوم‌نمایی مدعی شده «آژانس قادر به‌دسترسی به‌داده‌های مهم برای نظارت بر برنامه هسته‌یی این رژیم نیست!» (۹خرداد). چند روز پیش از این نیز رافائل گروسی طی اظهارات عجیبی مدعی شده غنی سازی ۶۰درصدی که ایران دارد تنها برای ساخت بمب هسته‌ای بکار می‌رود.
هرچند این مواضع آتش تهیه زیاده‌خواهی‌های بیشتر طرف‌های غربی از ایران است، اما نباید با ساده‌انگاری از کنار آنها گذشت و هوشیاری هرچه بیشتر طرف ایرانی را می‌طلبد. چرا که کوچک‌ترین خطا در مواضع سیاسی یا اقدامات ناسنجیده در این گردنه حساس، می‌تواند دست کم باعث بر هم خوردن میز مذاکرات وین شود و در شق بدتر می‌تواند ارسال پرونده هسته‌ای کشورمان به شورای امنیت را زمینه‌سازی کند. آن هم در شرایطی که نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پیش است و از جلسه قبلی در اسفندماه، تروئیکای اروپایی با پشتیبانی دولت بایدن، قعطنامه‌ای ضد ایرانی را آماده ارائه کرده‌اند. قطعنامه‌ای که راه را برای فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگشت ۶قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه کشورمان هموار می‌کند.
بنابراین باید هوشیار باشیم؛ به‌ویژه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری کشورمان، در مواضع و انتقاداتی که در هنگامه رقابت‌های انتخاباتی بالا می‌گیرد، موانع ملی و امنیت و مصالح تمامیت نظام را اصل بگیریم؛ مذاکرات وین را سیبل انتقادات ناسنجیده نکنیم و دست بدخواهان ایران را برای پروپاگاندا و برهم زدن میزی که می‌تواند کلان منافع برای کشورمان داشته باشد، پر نکنیم.
∎
نظر شما