به گزارش روز یکشنبه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، محمدجواد دهقانی سرپرست این پایگاه درمورد این رتبه بندی اظهارداشت: از اواخر سال ۹۸ با ابلاغ رسمی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی کشور با شاخص‌ها و معیارهای مصوب کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزارت علوم آغاز شد.

وی افزود: هرچند در طول ۱۰ سال گذشته رتبه بندی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی کشور توسط گروه رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام انجام می‌شد اما در سال ۹۹ رتبه بندی و ارزیابی دانشگاه‌های دولتی تحت نظارت وزارت علوم با معیارها و شاخص‌های جدید همچنین روش‌شناسی متفاوت نسبت به قبل و با هماهنگی و نظارت کامل کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزرات عتف توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ( ISC ) انجام و نتایج آن اعلام شد.

وی یادآور شد: در این رتبه بندی، معیارهای کلی در ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در ۶ حوزه آموزش (با وزن ۳۰ درصد)، پژوهش (با وزن ۲۵ درصد)، فناوری و نوآوری (با وزن ۲۰ درصد)، بین المللی سازی (با وزن ۱۰ درصد)، اثرگذاری اقتصادی (با وزن ۱۰ درصد) و خدمات اجتماعی، زیر ساخت و تسهیلات (با وزن ۵ درصد) است؛ هر کدام از این معیارهای اصلی، به تعدادی شاخص اصلی و زیر شاخص تقسیم می‌شوند که عملکرد دانشگاه در هر یک از آنها به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار می گیرد. تعداد شاخص‌های به کار گرفته شده در رتبه بندی جدید ۱۰۴ شاخص و زیرشاخص است که در جدول زیر بر اساس هر معیار اصلی نشان داده شده است.

وی در ادامه گفت: بر اساس روش شناسی جدید و بر مبنای شاخص‌های مصوب کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزارت علوم، اطلاعات مورد نیاز رتبه بندی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی از سه طریق جمع آوری شده است؛ اطلاعات پژوهشی که جمع آوری آن بر عهده گروه رتبه بندی پایگاه استنادی جهان اسلام است، خوداظهاری دانشگاه‌ها که از طریق تکمیل پرسشنامه الکترونیکی رتبه بندی توسط رابطان در دانشگاه‌ها به دست می‌آید همچنین برخی اطلاعات آموزشی که از طریق وزارت علوم یا سازمان‌های زیر مجموعه در اختیار گروه رتبه بندی قرار داده می‌شود.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام اظهار داشت: روش‌شناسی رتبه بندی به صورت کامل در وب سایت رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در دسترس دانشگاه‌ها قرار خواهد گرفت. بر اساس روش شناسی موجود، اطلاعات جمع آوری شده در سال‌های ۹۵ الی ۹۷ بوده و دلیل انتخاب این بازه زمانی، تکمیل اطلاعات مورد نیاز در شاخص‌ها و معیارهای مورد نیاز است.

دهقانی ادامه داد: در رتبه بندی سال ۹۹، تعداد ۱۰۳ دانشگاه حضور داشتند که اطلاعات آنها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و بر اساس ماموریت هر یک دسته بندی شده و مورد رتبه بندی قرار گرفته‌اند. تفاوت این دسته بندی با رتبه بندی سال‌های پیش، در دسته بندی دانشگاه‌های علوم کشاورزی به صورت مستقل است.

وی آمار حضور دانشگاه‌ها بر اساس نوع دانشگاه را به شرح زیر اعلام کرد:

رتبه بندی داخلی با روش شناسی جدید

سرپرست ISC همچنین گفت: با توجه به اینکه رتبه بندی با روش شناسی جدید برای اولین بار در سال ۹۹ انجام شده است، بدون تردید در برخی موارد ممکن است سوالات و ابهاماتی وجود داشته باشد که تلاش خواهد شد اطلاعات و جزییات کامل از طریق داشبورد اختصاصی در وبگاه ISC در اختیار دانشگاه‌ها قرار گیرد. با این حال پیشنهادهایی که توسط برخی دانشگاه‌ها ارسال شده جمع آوری شده تا در سال آینده در کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزارت عتف بررسی و مد نظر قرار گیرد.

دهقانی ادامه داد: مهم‌ترین چالش موجود در رتبه بندی سال جاری نداشتن اطلاعات کافی، شفافیت و مستندات در شاخص‌های آموزش، نوآوری، فناوری، اثر گذاری اقتصادی، خدمات اجتماعی، زیر ساخت و تسهیلات بود. از آنجا که این اطلاعات از اهمیت زیادی برخوردار بوده و برخی از دانشگاه‌ها موارد را تکمیل یا مستدات را ارائه نکرده بودند در فرایند رتبه بندی مشکلات زیادی ایجاد و موجب تاخیر در اعلام نتایج شد.

وی خاطرنشان کرد: نتایج رتبه بندی سال ۹۹ با توجه به تصمیم کارگروه تخصصی رتبه بندی بر اساس چند بخش مختلف از جمله دانشگاه‌های جامع، دانشگاه‌های صنعتی، دانشگاه‌های علوم کشاورزی و هنر همچنین به صورت درهمکرد دانشگاه‌های جامع و صنعتی محاسبه و منظور شده است.

نحوه رتبه بندی دانشگاه ها

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام همچنین گفت: در هر بخش با توجه به نزدیک بودن امتیازها و رتبه‌های دانشگاه‌ها، انتخاب بازه‌های رتبه‌ای به جای رتبه مطلق پیشنهاد و اجرا شده و بر این اساس، همه دانشگاه‌های حاضر در رتبه بندی به صورت بازه مشخص محاسبه و اعلام شده است. بدین صورت که برای دانشگاه‌های جامع تا رتبه ۴۰، بازه‌های ۱۰ تایی تعریف شده است. دسته اول ۱۰ دانشگاه اول بود که با توجه به امتیاز کسب شده در بازه رتبه‌ای (۱۰-۱) قرار دارند، دسته دوم ۱۰ دانشگاه دوم هستند که در بازه رتبه‌ای (۲۰-۱۱) قرار دارند، دسته سوم ۱۰ دانشگاه سوم هستند که در بازه رتبه‌ای (۳۰-۲۱) قرار دارند و دسته چهارم ۱۰ دانشگاهی هستند که در بازه رتبه‌ای (۴۰-۳۱) و سایر دانشگاه‌ها در دسته پنجم و در رتبه ۴۱+ قرار می‌گیرند.

دهقانی افزود: در گروه دانشگاه‌های صنعتی، دانشگاه‌ها در دسته‌های پنج تایی نشسته اند و دسته اول، پنج دانشگاه اول هستند که در بازه رتبه‌ای (۵-۱) قرار دارند؛ دسته دوم، پنج دانشگاه دوم اند که در بازه رتبه‌ای (۱۰-۶) قرار دارند، دسته سوم، ۵ دانشگاه سوم هستند که در بازه رتبه‌ای (۱۵-۱۱) و سایر دانشگاه‌ها در دسته چهارم و در رتبه ۱۶+ قرار می‌گیرند. در بخش درهمکرد دانشگاه‌ها نیز به شیوه بالا برای دانشگاه‌های صنعتی و جامع اعلام شده است با این تفاوت که برای این دانشگاه‌ها بازه‌های ۱۵ تایی اعلام شده و دانشگاه‌هایی که در بازه رتبه‌ای ۱۵-۱ قرار دارند به عنوان دانشگاه‌های دسته اول معرفی شده‌اند.

وی اظهار داشت: چنانچه ۲ یا چند دانشگاه دارای رتبه مشابهی باشند، تعداد دانشگاه‌ها در آن بازه بیشتر خواهد بود و به همین نسبت به عدد بازه بعدی اضافه خواهد شد. به عنوان مثال در رتبه بندی درهمکرد دانشگاه‌های صنعتی و جامع و در بازه رتبه‌ای ۴۵-۳۱ تعداد دانشگاه‌ها به جای ۱۵ دانشگاه، ۱۶ دانشگاه است و به همین دلیل بازه رتبه‌ای بعدی به جای ۴۶ از ۴۷ شروع شده است.

تفاوت جایگاه دانشگاه ها

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام تاکید کرد: نکته‌ مهم، تفاوت جایگاه دانشگاه‌ها در ۲ رتبه بندی دانشگاه‌های جامع و صنعتی با درهمکرد دانشگاه‌ها است؛ بدین صورت که ممکن است دانشگاهی در رتبه بندی دانشگاه‌های جامع دارای رتبه بهتری نسبت به یک دانشگاه باشد ولی در رتبه بندی درهمکرد در بازه رتبه‌ای پایین‌تری قرار گرفته باشد. این تغییر در رتبه به دلیل شیوه نرمال سازی است که در هر شاخص نسبت به دانشگاه اول انجام می‌گیرد و با تغییر دانشگاه‌ها ممکن است دانشگاه اول تغییر کرده و به دنبال آن رتبه دانشگاه هم تغییر کند.

بر اساس اعلام دهقانی از مزیت‌های رتبه بندی فوق، امکان ارتقای جایگاه دانشگاه‌ها بر اساس اطلاع از نقاط ضعف خود، برطرف کردن آن، تاکید و استمرار در نقاط قوت در رتبه بندی برای سال‌های آینده است؛ بدین صورت که با توجه به اطلاعاتی که دانشگاه‌ها از نحوه عملکرد خود در رتبه بندی حاضر به دست می‌آورند، می‌توانند به منظور عملکرد بهتر برنامه ریزی و سیاست گذاری داشته باشند.

در ادامه به جدول نخستین رتبه بندی داخلی دانشگاه ها اشاره می شود.