سرویس سیاسی جوان آنلاین: حمله به اهداف غیرنظامی از سوی ارتش امریکا البته مسبوق به سابقه است چنانکه روز ۱۲ تیر ۶۷ ناو هواپیمابر وینسنس امریکایی یک فروند هواپیمای مسافربری ایرباس هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به شماره پرواز ۶۵۵ را که از بندرعباس عازم دبی بود، با یک فروند موشک در ارتفاع ۱۲ هزار پایی بر فراز خلیج فارس سرنگون کرد و تمامی ۲۹۰ سرنشین آن که شامل ۴۶ مسافر غیرایرانی و ۶۶ کودک بودند، به شهادت رسیدند.
ماجرای پنج‌شنبه شب گذشته، اما از آنجا آغاز شد که یک فروند هواپیمای مسافربری ایران متعلق به شرکت هواپیمایی ماهان که از فرودگاه امام خمینی به مقصد بیروت در حرکت بود، پس از ورود به حریم هوایی سوریه و پرواز بر فراز دمشق از سوی دو فروند جت جنگنده امریکایی مورد تعرض قرار گرفت. این دو فروند جت جنگنده که از پایگاه امریکایی تنف سوریه به پرواز درآمده بودند، در حرکتی تحریک‌آمیز و خطرناک به هواپیمای مسافربری ماهان نزدیک شدند که این امر سبب شد خلبان ایرانی این هواپیما تصمیم به کاهش ناگهانی ارتفاع بگیرد. خلبان هواپیمای مسافربری ایرانی برای جلوگیری از برخورد با این جنگنده‌ها، ارتفاع پرواز را به سرعت کاهش می‌دهد که این امر موجب شد تعدادی از مسافران این پرواز آسیب ببینند. این هواپیما پس از تخلیه مسافران خود در فرودگاه بیروت سوخت‌گیری و ساعت ۲ و ۴۵ دقیقه بامداد جمعه در فرودگاه امام خمینی به زمین نشست.
روایت حادثه از زبان سرنشینان هواپیما
یکی از مسافران هواپیمای ماهان در گفتگو با خبرنگار شبکه تلویزیونی المیادین لبنان گفت: بیشتر مسافران کمربند خود را نبسته بودند و فرزندان من که در کنارم بودند به شدت به سقف هواپیما برخورد کردند. خانم نور اضافه کرد: هواپیما به صورت آرام و معمولی در حال فرود بود که ناگهان چند ثانیه به لرزه درآمد و سپس مستقیماً بر زمین نشست. حسین پسر کوچک خانم نور نیز گفت: من در حال حرف زدن با برادرم بودم که ناگهان مسافران دچار ترس و هراس شدند و من نیز به شدت به بالا پرتاب شدم و سپس به کف هواپیما برخورد کردم و دستم بسیار درد گرفت و حالا آن را گچ گرفته‌اند. امیر برادر حسین هم گفت: من ناگهان به بالا پرتاب شدم و به شدت به کف هواپیما کوبیده شدم و چشمم به شدت دچار خونریزی شد و دستم هم آسیب دید.
اسرا الفاس، خبرنگار لبنانی با انتشار تصویری از کودکان آسیب دیده در هواپیمای ایرانی نوشت: با هدف قرار دادن و ترساندن کودکان و غیرنظامیانی که سوار هواپیمای ایرانی بودند، امریکایی‌ها پیام‌های سیاسی خود را به تهران ارسال می‌کنند. او اضافه کرد: کودکان ما هرگز نخواهند پرسید چرا از امریکا و اسرائیل به عنوان شیطان یاد می‌کنیم. کاری که امریکایی‌ها و صهیونیست‌ها با ما انجام می‌دهند کافی است که جواب آن‌ها را بدهد. فرزندان‌مان خیلی خوب می‌دانند که دشمن‌شان چه کسی است و چرا با آن‌ها مبارزه می‌کنیم.
ارتش امریکا: مأموریت عادی بود!
ارتش امریکا ابتدا از هرگونه اظهار نظر درباره این ماجراجویی خودداری کرد، اما ساعاتی بعد شبکه تلویزیونی المیادین، گزارش داد: وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) ضمن تأیید ضمنی تعرض به هواپیمای مسافربری ماهان در حریم هوایی سوریه اعلام کرد: همزمان با مشاهده شدن یک هواپیمای ایرانی در حریم هوایی منطقه التنف سوریه، دو هواپیمای نظامی امریکایی در حال انجام «مأموریت عادی!» خود در این منطقه بودند. اقدام ماجراجویانه هواپیما‌های جنگنده امریکا در حالی است که هواپیمای مسافربری ماهان در کریدور پرواز‌های هوایی حرکت می‌کرده است. در همین زمینه رضا نصری، حقوقدان بین‌المللی در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «از دو سال پیش امریکا و لابی‌های اسرائیل کارزار حقوقی و روانی حساب‌شده‌ای را علیه «ماهان» آغاز کرده‌اند تا با القای اینکه کارکرد اصلی این هواپیمایی «نظامی» است و از این رو می‌تواند یک هدف مشروع نظامی باشد، ایران را تحت فشار قرار دهند. امروز دارند از این زمینه‌سازی بهره‌برداری می‌کنند.»
سخنگوی سازمان تروریستی سنتکام نیز در واکنش به انتشار خبر مزاحمت جنگنده‌های امریکایی برای هواپیمای مسافربری ایران، آن را اقدامی حرفه‌ای و براساس معیار‌های بین‌المللی توصیف کرد. به گزارش رویترز «بیل اوربان»، سخنگوی سازمان تروریستی فرماندهی مرکزی امریکا (سنتکام)، بامداد دیروز جمعه، در واکنش به انتشار خبر مزاحمت دو فروند جنگنده «اف – ۱۵» این کشور برای هواپیمای مسافربری ایرانی مدعی شد، این اقدام براساس معیار‌های بین‌المللی برای بازرسی بصری به‌منظور حصول اطمینان از امنیت پایگاه «التنف» سوریه انجام شد. بیل اوربان ادعا کرد «این بازرسی بصری با رعایت استاندارد‌های بین‌المللی، برای اطمینان از امنیت پرسنل ائتلاف در پایگاه التنف انجام شد و زمانی که خلبان اف – ۱۵ هواپیمای مسافربری را شناسایی کرد، از آن فاصله گرفت.»
واکنش هواپیمایی سوریه
پس از این حادثه سازمان هواپیمایی کشوری سوریه در بیانیه‌ای اعلام کرد، جنگنده‌های وابسته به ائتلاف بین‌المللی به سرکردگی امریکا به شکل خطرناکی به یک هواپیمای مسافربری ایرانی در آسمان سوریه تعرض کردند. به گفته سازمان هواپیمایی کشوری سوریه، تعرض به هواپیمای مسافربری ایرانی در آسمان منطقه مرزی تنف که در اشغال نیرو‌های امریکایی قرار دارد، صورت گرفت. در بیانیه یاد شده آمده است، در پی این حادثه، خلبان ایرانی به ناچار به سرعت ارتفاع پرواز هواپیما را کاهش داد و این امر موجب زخمی شدن چند تن از مسافران شد.
هشدار ایران به امریکا
سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به این اقدام ضد حقوق بشری ارتش امریکا گفت: جزئیات این حادثه در دست بررسی است و پس از تکمیل اطلاعات اقدامات لازم سیاسی و حقوقی به عمل خواهد آمد. وی افزود: چنانچه هر حادثه‌ای در مسیر برگشت برای این هواپیما اتفاق افتد، جمهوری اسلامی ایران امریکا را مسئول آن خواهد شناخت. این پیام همچنین به سفیر سوئیس در تهران نیز داده شده است.
گزارشی در همین زمینه حاکی است نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل به زودی در نامه‌ای به آنتونیو گوترش دبیرکل این سازمان و همچنین شورای امنیت سازمان ملل، اعتراض خود را به ماجراجویی جنگنده‌های امریکایی برای هواپیمای ماهان با جزئیات، اعلام می‌دارد تا در دبیرخانه این شورا «سند» شود.
مجید تخت روانچی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان ملل متحد همچنین در تماس تلفنی با گوترش تأکید کرد چنانچه هر حادثه‌ای در مسیر برگشت برای این هواپیما اتفاق بیفتد، جمهوری اسلامی ایران، امریکا را مسئول آن خواهد شناخت. محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان نیز روز گذشته در صفحه توئیتر خود با اشاره به حضور غیرقانونی نظامیان آمریکا در منطقه «التنف» واقع در شرق سوریه، نوشت: «آمریکا به صورت غیرقانونی سرزمین یک کشور دیگر را اشغال می‌کند و سپس پرواز مسافربری از پیش برنامه‌ریزی شده را آزار می‌دهد - جان مسافران غیرنظامی بی‌گناه آن را به خطر می‌اندازد - به بهانه اینکه از نیرو‌های اشغالگر خود حفاظت کند». وی در ادامه افزود: «گستاخی برای افزودن بی‌قانونی روی بی‌قانونی. قانون‌شکنان باید قبل از اینکه فاجعه [درست شود]، متوقف شوند».
مزاحمت برای ماهان تعقیب حقوقی به دنبال دارد
لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس جمهور در یادداشتی نوشت: رفتار هواپیما‌های جنگنده در قبال پرواز ۱۱۵۲ هواپیمایی ماهان و ایجاد مزاحمت برای یک هواپیمای مسافربری آن هم در خاک کشور ثالث نقض آشکار امنیت هوانوردی، تخلف از اصل آزادی پرواز هواپیما‌های غیرنظامی و به علاوه در مغایرت با مواد ۳ مکرر و ۴۴ پیمان هواپیمایی کشوری بین‌المللی (کنوانسیون شیکاگو) و ضمیمه‌های مربوطه و کنوانسیون مونترال ۱۹۷۱ و نیز زیر پا گذاشتن اصول مسلم حقوق بین‌الملل است، توضیحاتی که تا کنون ارائه شده غیرموجه و فاقد وجه اقناعی است بنابراین، اقدامات صورت گرفته توسط این جنگنده‌ها موجب مسئولیت بین‌المللی دولت متبوع آن‌ها بوده و قابلیت تعقیب حقوقی را از جمله در شورای ایکائو و دادگاه دادگستری بین‌المللی به دنبال خواهد داشت.
جهاد اسلامی و حماس محکوم کردند
جنبش جهاد اسلامی فلسطین دیروز در بیانیه‌ای اعلام کرد: «به شدت اقدام تروریستی برای تجاوز به هواپیمای مسافربری ایرانی را محکوم می‌کنیم». به گزارش پایگاه خبری شبکه «المیادین»، جنبش جهاد اسلامی در ادامه تأکید کرد: «این حادثه تروریستی، مقاصد خصمانه امریکا و نقش این کشور در ایجاد تهدید برای امنیت منطقه ما را نشان می‌دهد». این جنبش همچنین تأکید کرد: «حق ایران است که برای پاسخ به این اقدام تروریستی علیه هواپیما، تمام گام‌ها و اقدامات [لازم]را اتخاذ کند». در عین حال، جنبش مقاومت اسلامی فلسطین نیز اعلام کرد: «اقدام جنگنده‌های امریکایی در ایجاد مزاحمت برای هواپیمای مسافربری ایرانی و در معرض خطر قرار دادن جان مسافران این هواپیما را محکوم می‌کنیم». جنبش حماس در ادامه تأکید کرد: «باید تمام اختلافات و درگیری‌ها میان گروه‌های مختلف امت واحدمان کنار زده شود و تلاش‌ها هم‌سو گردد». خبرگزاری «صفا» نیز با انتشار بخشی از اظهارات جنبش مقاومت اسلامی فلسطین به نقل از حماس نوشت: «هدف قرار دادن غیرنظامیان به این شکل به مثابه اجرای عملی مفهوم تروریسم در حقوق بین‌الملل است».
یک گمانه‌زنی امنیتی
سایت نور نیوز، وابسته به یکی از نهاد‌های امنیتی روز گذشته در تحلیلی نوشت: اگرچه ایرباس ماهان پس از تخلیه مسافرانش در فرودگاه بیروت، عازم جمهوری اسلامی شد و ساعاتی بعد در فرودگاه امام‌خمینی به زمین نشست، اما هنوز هدف از این رفتار تحریک‌آمیز از سوی تروریست‌های امریکایی به درستی مشخص نیست و شبهاتی در این خصوص مطرح است.
یکی از فرضیات قابل اتکا در خصوص این اقدام خطرناک جنگنده‌های امریکایی قصد آن‌ها برای اجرای «عملیات سوتر» است. اگرچه هنوز قطعی نیست، اما با توجه به سابقه چنین رفتاری از سوی جنگنده‌های امریکایی و صهیونیستی، به نظر می‌رسد که جنگنده‌های امریکایی با خباثت تمام عمداً اقدام به پرواز در نزدیکی هواپیمای مسافربری ایران کرده‌اند تا پدافند هوایی سوریه به اشتباه آن را ساقط کند. به بیان دقیق‌تر، شواهد امر نشان می‌دهد که قصد امریکایی‌ها پنهان شدن در پشت هواپیمای مسافربری و یا انجام «عملیات سوتر» بوده است تا پدافند سوریه هواپیمای ایرانی را هدف قرار دهد. این نمونه همان عملیاتی است که جنگنده‌های اسرائیلی در مورد هواپیمای ایلیوشین ۲۰ روسی انجام دادند و با فریب سامانه پدافندی سوریه موجب هدف قرار گرفته شدن آن شدند. البته خلبان ایرانی ایرباس ماهان با مهارت، ذکاوت و تصمیم درست در کاهش سریع ارتفاع موجب شد تا هواپیمای ایرانی هدف پدافند سوریه قرار نگیرد و نقشه شوم امریکایی‌ها نقش بر آب شود. اما در هر صورت، رفتار هواپیما‌های جنگنده در قبال پرواز ۱۱۵۲ هواپیمایی ماهان و ایجاد مزاحمت برای یک هواپیمای مسافربری آن هم در آسمان کشور ثالث، نه تنها به عنوان یک اقدام تروریستی نزد افکار عمومی جهانی محکوم است بلکه نقض آشکار امنیت هوانوردی و تخلف از اصل آزادی پرواز هواپیما‌های غیرنظامی مطابق کنوانسیون ۱۹۴۴ شیکاگو است.