محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پیش‌تر با انتشار توییتی اعلام کرده بود سرعت اینترنت خانگی حداقل چهار برابر افزایش پیدا خواهد کرد. او همچنین گفته بود عملیات اجرایی ارتقای اینترنت خانگی از ADSL به VDSL در استان تهران و قم آغاز شده است. وزیر ارتباطات در نشست خبری روز اول نمایشگاه الکامپ سال ۹۸ گفته بود که تعرفه‌ی VDSL براساس مصوبه‌ی ۲۶۶ کمیسیون تنظیم مقررات برنامه‌ریزی می‌شود. همچنین طبق گفته‌ی او در نمایشگاه الکامپ سال گذشته، قیمت سرویس‌ها در این مصوبه براساس سرعت‌ها تنظیم شده است؛ همان‌گونه که قیمت سرویس‌های خانگی امروز در دسترس کاربران قرار دارد، قیمت سرویس‌های سریع‌تر و حرفه‌ای‌تر هم طبق مصوبه‌ی مذکور قابل دسترس خواهد بود و تغییری نخواهد داشت.

وزیر ارتباطات امروز در لایو اینستاگرامی خود توضیحات بیشتری را در مورد اینترنت VDSL ارائه داد. او اعلام کرد که افزایش سرعت اینترنت خانگی به معنای افزایش قیمت نیست و هزینه‌ی اضافی (مگر برای هزینه‌ی مودم و ارتقای آن) از مشترک گرفته نمی‌شود. او در توضیح بیشتر این موضوع گفت:

درواقع برای این توسعه پول جدیدی از مشترکان دریافت نمی‌شود و می‌توانند با همان هزینه‌ی ثابتی که پرداخت می‌کنند، از خدمات بهره‌مند شوند. البته ممکن است با توجه به افزایش سرعت، حجم مصرف منصفانه افزایش یابد که به میزان همان استفاده هم، هزینه‌ی کاربر افزایش می‌یابد. بنابراین ارتقای چهار برابری سرعت اینترنت، با قیمت فعلی عرضه می‌شود و هزینه‌ی مازادی ندارد، مگر اینکه مشترک درخواست مودم بدهد که باید هزینه‌اش را پرداخت کند.

وزیر ارتباطات در ادامه اضافه کرد تا شب گذشته، نزدیک به ۳۰ هزار کاربر در قم به سرویس VDSL‌ ارتقا پیدا کردند و سرعتشان حدود پنج برابر شده است. همچنین این کار در تهران نیز از روز گذشته آغاز شده و روزانه ۱۰ هزار مشترک در شرکت‌های مخابرات و شاتل به VDSL ارتقا پیدا می‌کنند؛ بقیه‌ی شرکت‌ها نیز در حال اقدام هستند تا ظرفیت خوبی را برای افزایش سرعت اینترنت خانگی ایجاد کنند.

از طرفی گفته می‌شد که کاربران برای داشتن اینترنت VDSL باید مودم جداگانه تهیه کنند و باتوجه به کم‌آمدن ظرفیت پهنای باند کشور در این روزها، اگر به کاربر پهنای باند بیشتری اختصاص داده شود نیز احتمال دارد که مشکل کنونی سرعت اینترنت حل نشود. همچنین گفته می‌شود برای داشتن اینترنت VDSL، فاصله از مخابرات باید ۱/۵ کیلومتر باشد. آذری‌جهرمی در همین رابطه در برنامه‌ی زنده‌ی اینستاگرامی خود گفت:

اینترنت با چهار برابر سرعت برای تلفن همراه نیست و برای اینترنت خانگی است. اینترنت خانگی عموما روی سیم مسی ارائه می‌شود و به فاصله‌ی منزل کاربران تا مرکز مخابراتی وابسته است. با تکنولوی ADSL، ماکزیم سرعت ممکن از یک خط مسی، ۱۶ مگابیت‌برثانیه است. با تکنولوژی VDSL بدون اینکه تجهیزات سمت مشترک عوض شود، می‌توان تجهیزات را تا نزدیک کاربر با فیبر نوری آورد و از کافوی مخابراتی تا منزل کاربران، ارتباط با سیم مسی برقرار می‌شود.

با این کار فاصله به کمتر از ۳۰۰ متر کاهش پیدا می‌کند و قادر خواهیم بود سرعت اینترنت خانگی را تا ماکزیمم ۷۰ مگابیت‌برثانیه ارتقا دهیم. البته برای دریافت سرعت بالاتر، باید مودم‌ها را عوض کرد. کاربران می‌توانند از همان مودم‌های قدیمی استفاده کنند اما ماکزیمم سرعت ۲۰ مگ است. در برنامه‌ی توسعه‌ای که داریم، می‌خواهیم طی دو ماه، ۸۵۰ هزار پورت در تهران و قم دایر کنیم. تلاش می‌کنیم طی برنامه‌ریزی‌ها VDSL‌ را به سایر شهرهای کشور هم برسانیم اما چون مشکل اصلی ما روی شبکه‌ی تلفن همراه در شهر تهران و قم بود، توسعه‌ی این دو شهر را در اولویت گذاشتیم.

وزیر ارتباطات در ادامه در مورد کیفیت اینترنت موبایل توضیح داد که طراحی شبکه‌ی تلفن همراه کشور برای همراه اول و ایرانسل روزانه ۷/۵ پتابایت ترافیک را پیش‌بینی کرده بود که این عدد در ۱۸ اسفند سال ۹۸، برای هر اپراتور تلفن همراه به حدود ۶/۸ پتابایت رسید. به گفته‌ی وزیر ارتباطات در این شرایط متوسط سرعت اینترنت نسل چهار موبایل در کشور، می‌توانست حدود ۱۵ مگابیت‌برثانیه باشد، اما هر چه حجم مصرف بالا می‌رفت، سرعت اینترنت نسل چهار نیز کاهش پیدا می‌کرد. او همچنین گفت شب گذشته مصرف ترافیک از ۱۱/۲ پتابایت هم گذشت اما با اقدامات مناسبی از سوی اپراتورها همراه بود. اکنون ظرفیت شبکه‌ی موبایل از متوسط روزانه ۷/۵ پتابایت به ۱۱/۲ پتابایت افزایش پیدا کرده است. او گفت:

ظرفیت شبکه‌ی موبایل از ۱۱ پتابایت عبور کرده است و این یعنی ظرفیتی که برای شبکه‌ی نسل چهار موبایل فراهم شده بود دوباره تکمیل شده است. به دلیل استفاده کلاس‌های مجازی مدارس و دانشگاه‌ها که برای آموزش نیازمند اینترنت هستند، این ظرفیت شبکه افزایش پیدا می‌کند، اما ما منابع فرکانسی را در اختیار نداریم و همه‌ی تلاشمان را برای توسعه‌ی ظرفیت شبکه انجام داده‌ایم. فرکانس‌های لازم اکنون در اختیار صداوسیما است.

پیگیری مجدد برای آزادسازی فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتزی صداوسیما

وزیر ارتباطات در ادامه، از ارسال گزارشی به رئیس جمهوری برای آزادسازی فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتزی خبر داد که در اختیار صداوسیما است. وزیر ارتباطات در گزارش خود از رئیس جمهور خواسته است که این موضوع به‌صورت فوری در دستور کار ستاد ملی مقابله با کرونا قرار بگیرد تا این فرکانس‌ها با همکاری صداوسیما آزاد شوند و به منظور افزایش سرعت، به شبکه‌ی تلفن همراه اختصاص داده شود. سخنگوی دولت نیز طی ویدئوکنفرانس با خبرنگاران اعلام کرد که موضوع آزادسازی فرکانس‌ها در جلسه‌ی آینده ستاد مبارزه با کرونا مورد بحث قرار می‌گیرد.

اما ماجرای فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتزی که گفته می‌شود در اختیار صداوسیما است چیست؟ به گزارش ایسنا، مسئولان ارتباطی معتقد هستند باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز بهترین گزینه برای کاهش قیمت اینترنت و افزایش کیفیت آن است اما این باندها در اختیار صداوسیما است و وزارت ارتباطات هنوز برای در اختیار گرفتن این باندها به نتیجه نرسیده است.

فرکانس هرچه پایین‌تر باشد، طول موج آن بزرگ‌تر و پوشش و مقاومت آن در برابر خطا بیشتر است. اپراتورها با استفاده از فرکانس‌های پایین می‌توانند پوشش بیشتر و بهتری ایجاد کنند و شبکه‌های پهن باند را با هزینه‌ی کمتری در اختیار مصرف‌کننده‌ی نهایی قرار دهند. اما هرچقدر به سمت فرکانس‌های بالاتر بروند تعداد دکل‌های بیشتری لازم است و هزینه‌ی پوشش نیز بالاتر می‌رود؛ همچنین با اضافه شدن دکل، فیبرنوری بیشتری برای اتصال به دکل‌ها لازم است. در ایران بخش قابل توجهی از فرکانس پایین در کانال ۶۰۰، ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز در اختیار صداوسیماست. صداوسیما زمانی از این فرکانس برای پخش تلویزیونی استفاده می‌کرد اما اکنون بخش قابل توجهی از آن بدون استفاده مانده است. 

اختلاف میان وزارت ارتباطات و صداوسیما درمورد استفاده از این فرکانس‌ها سال‌ها است که ادامه دارد. آذری جهرمی از سال ۹۷ با بازگشایی مجدد پرونده، پیشنهاد استفاده‌ی بهینه از باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ را در لایحه بودجه‌ی سال ۹۸ به مجلس ارائه داد اما با این پیشنهاد موافقت نشد و علت رد آن ورود به حیطه‌ی وظایف و اختیارات سازمان صدا و سیما مطرح شد. وزیر ارتباطات می‌گوید تنها راه افزایش ظرفیت پهنای باند، اضافه کردن فرکانسی است که در اختیار صداوسیما است. به گفته‌ی او اگر فرکانسی که خالی است و صداوسیما نیز از آن استفاده نمی‌کند، در اختیار موبایل قرار بگیرد، هم ارز کمتری از کشور برای خرید تجهیزات مصرف می‌شود و هم مردم نگران کمتری بابت سلامتی خود از آلودگی فرکانسی خواهند داشت. او گفت:

سه سال است در تلاشیم فرکانس‌ها را پس بگیریم. هم در دولت و هم در مجلس گفته‌ایم در باندی دیگر، نیازهای آینده‌ی صداوسیما را تأمین می‌کنیم. نصف درآمد حاصل از واگذاری فرکانس‌ها به اپراتورها را نیز برای توسعه‌ی شبکه‌ی دیجیتال به صداوسیما می‌دهیم اما آن‌ها همراهی نکرده‌اند. ارتقای شبکه بدون فرکانس امکان‌پذیر نیست. امیدوارم برای تأمین نیاز مردم در این شرایط، مدیران صداوسیما ما را همراهی کنند.

رفع فیلترینگ تلگرام، در حوزه‌ی اختیارات من نیست

آذری‌جهرمی در پایان صحبت‌های خود و در پاسخ به درخواست کاربران مبنی بر رفع فیلترینگ تلگرام توضیح داد که رفع فیلتر تلگرام در حوزه‌ی اختیارات او نیست و این موضوع یعنی فیلترینگ تلگرام به شبکه ضربه می‌زند زیرا استفاده از فیلترشکن‌ها باعث شده بخشی از ترافیک از طریق فیلترشکن‌ها جابه‌جا شود و کار آن‌ها را چند برابر کند. او در مورد پیام‌رسان‌های بومی گفت:

پیام‌رسان‌های داخلی تلاش‌های زیادی کردند و ظرفیت کاربری‌شان رشد قابل توجهی داشته است. برخلاف دفعات قبل که وقتی فشاری به آن‌ها وارد می‌شد با اختلال مواجه می‌شدند، در آزمون کرونا با وجود اینکه بسیاری از آموزش‌های آنلاین روی این پیام‌رسان‌ها انجام می‌شود، خوب کار کرده و خدمات دادند. البته یکی از آن‌ها دچار مشکل فنی و طراحی زیرساخت شد، ما اجازه‌ی قانونی ارائه‌ی تجهیزات به پیام‌رسان‌ها را نداریم اما در حد توانمان به آن‌ها کمک کردیم.

به گفته‌ی وزیر ارتباطات، بخش اعظمی از مشکل پینگ بازی‌های آنلاین حل شده اما مابقی آن که مربوط به همکاری سایر کشورها برای ارتقای ظرفیت بازی است به دلیل فراگیری ویروس کرونا متوقف مانده و به محض فراهم شدن شرایط، پیگیری می‌شود.

یکی دیگر از نکته‌هایی که وزیر ارتباطات به آن اشاره کرد این بود که پهپادهای پستی برای ارسال بسته‌ها و ضدعفونی کردن خیابان‌ها آمادگی دارند اما تا زمان اخذ مجوز نباید از آن‌ها استفاده شود؛ کارمندان پستی نیز مراحل اخذ مجوز برای استفاده از پهپاد را انجام می‌دهند.

در همین راستا سجاد بنابی، نائب‌رئیس هیات‌مدیره‌ی شرکت ارتباطات زیرساخت در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید فناوری VDSL بدون تعویض مودم‌های ADSL، میانگین سرعت را بین ۱/۵ تا دو برابر افزایش می‌دهد که با تعویض مودم تا ۷۰ مگابیت‌برثانیه هم امکان‌پذیر است. فناوری ADSL  از سیم مسی تلفن و فناوری VDSL از فیبرنوری برای ارسال اینترنت استفاده می‌کند، بنابراین با جایگزینی VDSL می‌توان سرعت اینترنت را حداکثر تا پنج برابر افزایش داد و این فرایند اکنون در شهرهای تهران و قم در حال انجام است. بنابی در مورد فناوری ADSL گفت:

در این فناوری، اینترنت روی سیم مسی تلفن، از مرکز مخابراتی تا خانه‌ی مشترک با فرکانس بالاتری ارسال می‌شود که سرعت آن بسیار وابسته به مسیر است. از آنجایی که منازل معمولا تا یک‌ونیم کیلومتر با مراکز مخابراتی فاصله دارند، این فاصله باعث می‌شود پهنای باندی که مشترک می‌تواند استفاده کند، به‌طور اسمی حداکثر تا ۲۰ مگابیت‌برثانیه و واقعا تا ۱۶ مگابیت‌برثانیه باشد.

بنابی در ادامه گفت سرعت ۱۶ مگ در ADSL برای مشترکانی است فاصله‌شان تا مرکز مخابراتی کمتر از یک کیلومتر باشد؛ اگر فاصله بیشتر از یک کیلومتر باشد، سرعت کمتر می‌شود. اما در تکنولوژی VDSL بین مرکز مخابراتی و کابینتی که حداکثر ۵۰۰ متر با منزل مشترک فاصله دارد، فیبر نوری برقرار است و از کابینت تا منزل، همان سیم مسی است که به دلیل فاصله‌ی کمتر، مشترکان تا ۷۰ مگابیت‌برثانیه سرعت دانلود خواهند داشت.

نائب‌رئیس هیات‌مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت همچنین روز گذشته با انتشار تصویر بالا در توییتر خود مقایسه‌ی سرعت اینترنت مشترکین قم را قبل و بعد از نصب VDSL نشان داد. او همچنین توضیح داد که هنوز مودم‌های مشترکین تعویض نشده و با تعویض مودم متوسط سرعت به حدود ۵۰مگابیت خواهد رسید. به گفته‌ی بنابی تنها ۳۳ درصد قمی‌ها درخواست تعویض مودم داده‌اند و مابقی ارتقاء سرعت را کافی دانسته‌اند.

به گفته‌ی بنابی پیاده‌سازی فناوری VDSL از شهرهایی شروع شده است که تجهیزات مرکز مخابراتی آماده‌تری داشتند؛ این کار از حدود یک سال پیش در دزفول و مشهد انجام شده و در حال گسترش است. او در مورد هزینه‌های جایگزینی ADSL با VDSL گفت:

جایگزینی ADSL با VDSL هزینه‌ای برای کاربران ندارد. مودم‌های قبلی کاربران هم روی تکنولوژی جدید کار می‌کند و کاربران بدون عوض کردن مودم می‌توانند تا حداکثر پنج برابر سرعت ADSL شان از این امکان استفاده کنند. همان‌طور که در گراف مشاهده می‌شود، نمودار اول روی تکنولوژی ADSL است که با تغییر به VDSL‌ و حتی بدون تعویض مودم، میانگین سرعت ۱/۵ تا دو برابر شده است.