نمايش کودتاي عقيم ترکيه و شورش نظامي‌عليه اردوغان تيتر يک رسانه‌هاي جهان را تصاحب کرده است. تحليل درباره آنچه که حقيقتا رخ داده شايد سال‌هاي سال سوژه رسانه‌ها باشد. تصوير کودتاي رخ داده آنچنان آشفته است که نمي‌توان به نتيجه روشني دست يافت مگر آن که ويکي ليکس دست به يک افشاگري بزرگ بزند.

در نگاه نخست، انتظار از کودتاي ترکيه اين بود که خبر برکناري اردوغان صبح هنگام يا نيمه‌هاي شب اعلام شود اما در اوج شلوغي و مقابل ديدگان رسانه‌ها نظاميان طرفدار گولن دست به خودکشي دسته جمعي زدند. انسجام دولت اردوغان نشان مي‌دهد که حزب عدالت و توسعه برنامه‌اي منسجم از مدت‌هاي پيش جهت مقابله با کودتاچيان فراهم کرده بودند.

رئيس‌جمهوري ترکيه اگرچه در وقوع کودتا نقش مستقيمي‌نداشته است اما قطعا «ميت» سازمان اطلاعات اين کشور مدت‌ها پيش از قصد نظاميان ناراضي مطلع بوده است. سخنان اردوغان در توجيه ابهامات مطرح شده و اعتراف به اطلاع دولت از کودتا نشان مي‌دهد که برخي در آنکارا منتظر جرقه انفجار بوده اند. منهاي هر موضع‌گيري‌، اردوغان رئيس جمهوري قانوني ترکيه است که همه بايد از او حمايت کنند. حقيقت اينجاست که اردوغان اگر ساقط مي‌شد چرخه دموکراتيک حکومت ترکيه نابود مي‌شد. سابقه نشان مي‌دهد که حضور نظاميان در عرصه سياسي هرگز منجر به دموکراسي مطلوب نشده است. اين مساله در کشور ترکيه که سابقه 3 کودتاي موفق را داشته است براي مردم ملموس‌تر از ديگر کشورهاست.

نارضايتي جامعه ترکيه از وقوع هرگونه کودتا را مي‌توان عامل اصلي ناکامي‌کودتاچيان دانست اما بگير و ببند اردوغان به گونه‌اي است که رئيس جمهوري جا پاي گولن دست به کودتا زده است. بگير و ببند 8 هزار نفر که احتمالا به 10 هزار نفر هم خواهد رسيد از ترکيه يک زندان بزرگ مي‌سازد. حال سوالي که پيش مي‌آيد اين است که اگر کودتاچيان 8هزار نفر نيروي نظامي‌و مقام صاحب نفوذ در اختيار داشته‌اند چرا به موفقيت دست نيافتند.

اردوغان که خود را بزرگ ترين نگهبان دموکراسي مي‌داند با طرح مسئله اعدام کودتاچيان تصويري ناخوشايند از رويکرد حزب عدالت و توسعه به نمايش گذاشته است. تصاوير دلخراش منتشر شده از ضرب و شتم سربازان نگون بخت توسط نيروهاي امنيتي دولت تصويري هول انگيز از آينده ترکيه تصوير مي‌کند.

مساله اساسي باتوجه به رويکرد سياستمداران خاورميانه اي که سابقه ناخوشايندي در بدمستي پيروزي دارند اين نگراني را درباره ترکيه پساکودتا ايجاد کرده است که احزاب منتقد دولت همگي سر به نيست شوند. آتاطيب با حزب عدالت و توسعه قطعا يکه تاز 13 سال کذشته عرصه سياسي ترکيه به شيوه‌اي دموکراتيک بوده است اما استراتژي‌هاي عثماني‌گري تصوير رئيس جمهوري محبوب اين کشور را خدشه دار کرده است.

اين که اردوغان گمان کند با يک تصفيه حساب بزرگ مي‌تواند کودتاي نرم را عملياتي کند شايد در کوتاه‌مدت قدرت حزب عدالت و توسعه را تثبيت خواهد کرد اما در ميان مدت مي‌تواند تبعات محاسبه نشده‌اي ‌همانند موج ترور و درگيري خياباني برجاي بگذارد. آنکارا بايد توجه داشته باشد که ترکيه پساکودتا تنها و تنها تشنه دموکراسي و آرامش است. ادامه آشوب با بگير و ببند در ترکيه مي‌تواند منجر به تکرار تجربه محمد مرسي و شورش فراگير با همراهي ارتش منتهي شود.