علیرضا رجایی، فوق تخصص روماتولوژی و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره اینکه استخوان بافت زنده‌ای است که از ساختار پیچیده‌ای برخوردار است، اظهار کرد: در بیماری پوکی استخوان مقدار توده استخوانی کاهش می‌یابد و استخوان شکننده می‌شود؛ به طوری که باکوچک‌ترین ضربه‌ای به راحتی می‌شکند.

*پوکی استخوان بیماری خاموش

وی افزود: بیماری پوکی استخوان بیماری خاموش، پیش رونده و در عین حال قابل پیشگیری و درمان است.

 این فوق تخصص روماتولوژی با اشاره به اینکه تغذیه نامناسب، شرایط زندگی، مشکلات فیزیولوژی بدن، ورزش نکردن و افزایش سن از جمله عوامل کاهش توده استخونی هستند، خاطرنشان کرد: هر کدام از این فاکتورها زمانی که از سیر طبیعی خود عبور کرد، فرد به آستانه ابتلا به پوک استخوان نزدیک می‌شود.

رجایی گفت: غالبا عارضه پوکی استخوان در دوران کهنسالی بروز می​‌کند و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می​‌دهد که  از اولین نشانه​ های آن مراجعه بیمار با اظهار درد در اکثر نقاط بدن، ضعف در اندام و درد کلی بدن است.

این فوق تخصص روماتولوژی اظهار کرد: بیماری پوکی استخوان قاتل خاموش محسوب می‌​شود؛ زیرا معمولا علامت مشخصی ندارد و معمولا تا زمانی که عارضه جدی مانند شکستگی استخوان رخ ندهد، ممکن است فرد بیمار اصلا اطلاعی از بیماری خود نداشته باشد.

وی ادامه داد: بیشترین خطر شکستگی در پوکی استخوان متوجه ران​ها، لگن، مهره‌ها و ساعد است.

رجایی گفت:  شکستگی​‌های ران و نیز ستون فقرات می‌​تواند با ایجاد درد، محدودیت فیزیکی و اجبار به تغییراتی در شیوه زندگی و یا حتی مرگ منجر شود.

این فوق تخصص روماتولوژی با اشاره به اینکه پوکی استخوان سومین عامل تهدید کننده حیات است، بیان داشت: بیماری پوکی استخوان یا استئوپورز سومین عامل مرگ میر بعد از بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان ها در عصر حاضر است.

وی با بیان اینکه ارتباط تغذیه و بیماری پوکی استخوان بیشتر مربوط به بحث پیشگیری است تا درمان، تاکید کرد: پوکی استخوان هم قابل پیشگیری و هم قابل درمان است.

*ضرورت غربالگری در افراد مستعد به پوکی استخوان

این فوق تخصص روماتولوژی با اشاره به اهمیت غربالگری در افراد مستعد به پوکی استخوان، افزود: باید افرادی که هنوز مبتلا به پوکی استخوان نشده‌اند اما درآستانه احتمال ابتلا به این بیماری قرار دارند، مورد درمان قرار گیرند.

رجایی با بیان اینکه  پوکی استخوان شایع ‌‌ترین بیماری متابولیک استخوان محسوب می‌شود،  خاطرنشان کرد: درمان این بیماری هزینه‌های مادی و معنوی فراوانی را به خانواده ها و سیستم سلامت کشور تحمیل می‌کند.

وی با اشاره به این مهم که عوامل مداخله گر در ابتلا به این بیماری متنوع هستند، گفت: اگر چنانچه روند عادی را درنظر بگیریم، سن یکی از مهمترین، غیر قابل درمان ترین و غیر قابل تغییر ترین عوامل ابتلا به پوکی استخوان است.

 این فوق تخصص روماتولوژی تاکید کرد: شیوه زندگی می‌تواند اثرات زیادی بر سلامت استخوان‌ها داشته باشد؛ بنابراین هر چه در سن پایین ذخیره توده استخوانی بیشتر باشد، در سنین بالا از استخوان‌های قوی تری برخوردار خواهیم بود.

*پیشگیری از پوکی استخوان با ورزش

رجایی بالا بردن توده استخوانی در سنین جوانی را را ه حل موثری برای کاهش موارد ابتلا به پوکی استخوان در سنین پیری ذکر کرد و گفت: استفاده از کلسیم، ویتامین D و ورزش کردن  سه عامل اصلی در بالا بردن تراکم استخوانی است.

وی با اشاره به ضرورت تمرکز برعوامل تغییر پذیر با هدف کاهش ابتلا به پوکی استخوان تصریح کرد: عوامل تغییر پذیر تا میزان قابل توجهی می تواند به بالا بردن سطح فاکتورهای مطلوب در راستای پیشگیری از ابتلا به بیماری پوکی استخوان به ما کمک کنند.

این فوق تخصص روماتولوژی  با بیان اینکه ورزش بهترین روش‌ برای افزایش تراکم استخوان و جلوگیری از پوکی استخوان است، یادآور شد: افرادی که به صورت مداوم ورزش می‌کنند کمتر در سنین بالاتر دچار این بیماری می‌شوند.

 رجایی درباره نحوه ابتلا به این بیماری گفت: بعد از۳۰ سالگی که استخوان‌ها به حداکثر تراکم خود می‌رسند، شروع به تحلیل رفتن می‌کنند و اگر تا قبل از این سن افراد فعالیت ورزشی مناسب و جذب کلسیم کافی داشته باشند، کلسیم جذب شده قابل جبران خواهد بود و خطری برای فرد ندارد، در غیر این صورت به تدریج استخوان‌ها شکننده و آسیب‌پذیر می‌شوند.

 وی خاطرنشان کرد: تعمیم و اشاعه فرهنگ ورزش کردن در سطح جامعه  نیازمند یک عزم ملی و آگاهی اجتماعی است، مطئنا اگر مردم بدانند به چه میزان خطر ابتلا به پوکی استخوان تهدیدشان می کند حتما زمانی را در برنامه روزانه مثل غذا خوردن و خواب به ورزش اختصاص می دهند.

این فوق تخصص روماتولوژی با اشاره به اینکه مصرف شیر و لبنیات در پیشگیری از عارضه پوکی استخوان بسیار موثر است، گفت:  در افراد بالغ مصرف ۴۰ گرم پنیر، یک لیوان شیر و یک لیوان ماست در روز می‌تواند نیازهای روزانه افراد به کلسیم را تامین کند.

 رجایی توضیح داد: قرار دادن دست تا آرنج در مقابل نور مستقیم آفتاب، به میزان روزانه ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، از جمله روش‌های کمک کننده در پیشگیری از پوکی استخوان است.

وی گفت: مواد غذایی از گروه لبنیات، ماهی و تخم مرغ برای پیشگیری از پوکی استخوان مؤثر است و در معرض نور خورشید قرار گرفتن نیز تا حدودی باعث تأمین ویتامین دی شده و کلسیم مواد غذایی و نور آفتاب  وارد جریان خون شده و به استخوان‌ها می‌رسد.

این فوق تخصص روماتولوژی با بیان اینکه مصرف هفته‌ای دو مرتبه غذای دریایی شامل ماهی و میگو در تأمین ویتامین D بدن مؤثر است، گفت: بدن کودکان و بچه‌های کوچک و همچنین افراد سالمند نیاز بیشتری به دریافت ویتامین D  دارد؛ بنابراین به این افراد توصیه می‌شود علاوه بر رعایت رژیم غذایی مناسب و قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور خورشید از قرص‌های مکمل ویتامین D  هم استفاده کنند.

 اهمیت پوکی استخوان به حدی است که سازمان بهداشت جهانی WHOروز ۲۰ اکتبر (۲۸ مهرماه)  را به عنوان روز جهانی پوکی استخوان یا همان استئوپروز نامگذاری کرده است.