گروه دیپلماسی: در ادامه واکنش‌ها به رفتار عربستان سعودی در اعدام شیخ نمر و قطع روابط، رئیس‌جمهوری ایران با بیان اینکه پاسخ انتقاد، سربریدن نیست، گفت: «عربستان نمی‌تواند با قطع رابطه سیاسی با ایران بر جنایتش نسبت به سربریدن یک رهبر دینی سرپوش بگذارد.» به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حسن روحانی دیروز در دیدار با وزیر امور خارجه دانمارک در تهران، با اشاره به اعدام شیخ نمر؛ رهبر شیعیان عربستان به دلیل انتقاد از دولت ریاض، اعلام کرد: «پاسخ انتقاد نباید سربریدن باشد و امیدواریم کشورهای اروپایی که همواره به مساله حقوق بشر واکنش نشان می‌دهند در این زمینه هم به وظایف حقوق بشری خود عمل کنند.» رئیس‌جمهوری با تاکید بر اراده جمهوری اسلامی ایران برای روابط خوب با همسایگان، گفت: «طبیعی است که جنایت علیه حقوق اسلامی و انسانی، عکس‌العمل افکار عمومی را در پی خواهد داشت.» روحانی تاکید کرد: البته دولت عربستان برای اینکه بر جنایتش نسبت به سربریدن یک رهبر دینی در کشور خود سرپوش بگذارد، دست به اقدام عجیبی زد و رابطه سیاسی خود را با جمهوری اسلامی ایران قطع کرده است در حالی که بی‌تردید هیچ گاه این‌گونه اقدامات نمی‌تواند آن جنایت بزرگ را بپوشاند. او تصریح کرد: «ایران بهترین راه حل برای رفع اختلاف بین کشورها را مذاکره و دیپلماسی می‌داند و شرایط امروز منطقه به‌گونه‌ای است که همه کشورها باید برای مبارزه با تروریسم با یکدیگر همکاری و رایزنی داشته باشند و معتقدیم کشورهای منطقه با اتحاد می‌توانند منطقه را از خطرات تروریسم پاکسازی کنند.» رئیس‌جمهوری، مبارزه با تروریسم را یکی از محورهای همکاری بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپایی دانست و گفت: «تهران آمادگی دارد برای مبارزه با تروریسم با دیگر کشورها و از جمله کشورهای اتحادیه اروپا، همکاری داشته باشد.»
دانمارک اقدام عربستان را محکوم کرد
کریستین ینسن، وزیر امورخارجه دانمارک نیز در این دیدار که روز سه‌شنبه انجام شد، با بیان اینکه دانمارک اهمیت زیادی به توسعه روابط با ایران قائل است، بیان کرد: «کپنهاگ از تحولات جدیدی که در برنامه‌های اقتصادی دولت ایران به منظور تسهیل همکاری‌های اقتصادی ایجاد شده، استقبال می‌کند.» وزیر امورخارجه دانمارک تاکید کرد: «هیات تجاری همراه من بسیار مشتاق هستند که همکاری‌های مشترک اقتصادی خود را با طرف ایرانی هرچه زودتر آغاز کنند و به آنها تاکید شده که صرفا نگاه تجاری به ایران نداشته و باید در زمینه انتقال تکنولوژی و سرمایه‌گذاری مشترک نیز فعالیت داشته باشند.» ینسن در ادامه درخصوص اقدام عربستان در اعدام شیخ نمر نیز گفت: «دانمارک اولین کشوری بود این اقدام عربستان را محکوم کرد.» وزیر امور خارجه دانمارک همچنین همکاری دو کشور در زمینه مبارزه با تروریسم را مورد تاکید قرار داد و گفت: «سیاست دانمارک مبارزه با تروریسم در جهان است و ما به دنبال دنیایی امن برای پیشرفت و توسعه هستیم.»
احضار کاردار عربستان از سوی سوئیس
همزمان سوئیس نیز در اعتراض به اعدام‌های گسترده در عربستان کاردار این کشور را احضار کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، وزارت خارجه سوئیس کاردار سفارت عربستان را در اعتراض به اعدام 47نفر در این کشور احضار کرد. در بیانیهای که وزارت خارجه سوئیس منتشر کرده آمده است، این اعدام‌های گسترده می‌تواند باعث افزایش تنش‌هایی شود که اکنون قربانیان فراوانی در منطقه بر جا گذاشته است.
نگرانی آمریکا
جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید نیز اعلام کرد که آمریکا پیش از اعدام‌های گروهی روز شنبه در عربستان، نگرانی خود را در مورد پیامدهای مخرب احتمالی این اقدام به‌ویژه اعدام شیخ نمر، روحانی سرشناس شیعه با مقام‌های سعودی در میان گذاشته و هشدار داده که تنش میان ایران و عربستان شکاف فرقه‌ای در خاورمیانه را عمیق‌تر می‌کند.
انتقاد کانادا و اتحادیه اروپا
همزمان وزیر خارجه کانادا در بیانیهای اقدام عربستان به اعدام ۴۷ نفر از جمله رهبر برجسته شیعیان این کشور را محکوم کرد و از ریاض خواست به آزادی توام با صلح مخالفان احترام بگذارد. به گزارش خبرگزاری فارس، در بیانیهای که روز یکشنبه منتشر شد، دیون تصریح کرد که کانادا نگران است که اعدام نمر باقر النمر به تنش‌های قومی در منطقه «بیشتر دامن بزند.» فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز روز شنبه با انتشار بیانیهای اعلام کرد اعدام شیخ نمر باقر النمر، نگرانی‌های جدی درباره آزادی بیان و احترام به حقوق سیاسی و شهروندی ایجاد کرده است. موگرینی ابراز نگرانی کرد این اقدام باعث شعله ور شدن بالقوه تنش‌های فرقه‌ای شود که پیش‌تر ویرانی‌های زیادی را در منطقه به همراه داشته است.
انتقاد تند نیویورک‌تایمز
روزنامه نیویورک‌تایمز نیز در سرمقاله دیروز خود با تیتر «اعدام‌های وحشیانه عربستان سعودی» نوشت: «اعدام‌های اخیر هم منجر به بروز بحران فرقه‌ای در داخل عربستان شد تا از این طریق ذهن عموم جامعه را از کاهش درآمدها و هزینه‌ها منحرف کند و هم هشداری جدی به منتقدان بود که چه چیزی در انتظار آنها است. غرب و آمریکا نباید چشمش را روی نقض آشکار حقوق بشر و نیز گسترش درگیری‌های فرقه‌ای ببندد. شیخ نمر، صدای بلند اعتراض اقلیت شیعه این کشور، نسبت به تبعیض‌ها و نقض حقوق و آزادی‌های اساسی در استان‌های شرقی عربستان بود. او هرگز از رفتارهای خشونت‌آمیز و اقدامات خشن حمایت نکرد. حکومت عربستان به دلیل قرائت تنگ‌نظرانه از اسلام و اجرای قوانین بسیار سخت‌گیرانه اسلامی و همچنین سرکوب زنان و دیگر اقلیت‌های مذهبی، پرونده قطور سیاه حقوق‌بشری دارد. واشنگتن هیچ چاره و گزینه دیگری به جز تعامل و ارتباط با تهران ندارد.»
شرط عربستان برای برقراری روابط
پس از اتفاقات مربوط به سفارت و قطع یکجانبه روابط از سوی عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان، نماینده این کشور در تازه‌ترین اظهاراتش در سازمان ملل با بیان اینکه قطع روابط با ایران تاثیری در سیاست‌های این کشور در سوریه ندارد، گفت که با برخی شرایط آماده ازسرگیری روابط با تهران هستیم. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز، عبدالله المعلمی، نماینده عربستان در سازمان ملل روز دوشنبه در گفتوگو با خبرنگاران در نیویورک با تکرار ادعاهای بی‌اساس آل‌سعود علیه ایران مبنی بر دخالت تهران در امور داخلی کشورهای منطقه گفت که اگر ایران دست از این رفتارهای خود بردارد، ما حاضر به ازسرگیری روابط با تهران هستیم. او مدعی شد: اگر ایران به دخالت‌های خود پایان دهد، ما به‌طور قطع روابطی عادی با ایران خواهیم داشت. ما با دشمنی با ایران متولد نشده‌ایم.»
فراخوانی سفیر کویت
عربستان سعودی روز یکشنبه در واکنش به تجمع معترضان ایرانی به اعدام شیخ نمر در مقابل سفارت ریاض در تهران روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد. بحرین، سودان و جیبوتی نیز با پیوستن به سعودی‌ها، روابط خود را با تهران قطع کرده‌اند. امارات روابط را به سطح کاردار کاهش داد و کویت نیز با فراخواندن سفیرش از تهران، نارضایتی خود را از این اقدام ایران اعلام کرد. اردن و قطر نیز ضمن اعلام حمایت از عربستان در ماجرای حمله به سفارت این کشور در تهران تاکید کردند: هیات‌های دیپلماتیک باید طبق حقوق بین‌الملل محافظت شوند.
بیانیه شورای امنیت
همزمان با این اقدامات، شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز روز دوشنبه با صدور بیانیهای حمله به سفارت عربستان در ایران را به شدت محکوم کرد. در این بیانیه که در آن اشاره‌ای به اعدام شیخ نمر، روحانی سرشناس شیعه و منتقد حکومت عربستان نشده است، از ایران خواسته شده تا از دیپلمات‌ها و دارایی‌های سفارتخانه‌ها در ایران حفاظت کند. در این بیانیه آمده است: «اعضای شورای امنیت با شدیدترین لحن حملات به سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد را محکوم می‌کنند.» همچنین خبرگزاری فرانسه از نیویورک گزارش داد، استفان دوجاریچ، سخنگوی سازمان ملل به خبرنگاران گفت دبیرکل بر این نکته صحه گذاشته که حمله به سفارت سعودی در تهران تاسف برانگیز است، ولی او درعین حال افزود: «اعلام قطع روابط دیپلماتیک سعودی با تهران به شدت نگران‌کننده است.» به گفته این سخنگو، بان‌کی‌مون این مطلب را در یک تماس تلفنی با عادل الجبیر بیان کرد. بان همچنین روز یکشنبه با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران صحبت کرده است. دوجاریچ افزود: دبیرکل سازمان ملل از هر دو وزیر مصرانه خواسته است از هر اقدامی که می‌تواند وضعیت موجود را پیچیده‌تر سازد، پرهیز کنند.
لغو پروازهای سعودی به مشهد و برعکس
از سوی دیگر مدیر‌کل فرودگاه‌های خراسان رضوی از لغو پروازهای سعودی به مقصد مشهد و برعکس خبر داد. محمدباقر قاسم‌زاده دیروز در گفتوگو با «ایرنا» افزود: «شرکت هواپیمایی سعودی در هفته چهار پرواز (روزهای شنبه، یکشنبه، سه‌شنبه و پنج‌شنبه) از دمام به مقصد مشهد داشت.» او اظهار کرد: «این شرکت طی نامه‌ای با اشاره به شرایط موجود اعلام کرده این پروازها از امروز 15 دی‌ماه تا اطلاع ثانوی لغو شده است.»
∎