گروه اجتماعی-سوسن نوری: هوای تهران وارد وضعیت قرمز شد؛ این جمله‌ای بود که روز گذشته به نقل از مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران در محافل مختلف خبرساز شد.

غلظت ذرات معلق 2.5میکرون در هوای تهران موجب شد تا پایتخت در وضعیتی قرار بگیرد که برای همه افراد جامعه ناسالم باشد. افزایش غلظت آلاینده دیروز در تهران به گونه‌ای بود که از سوی شرکت کنترل کیفیت هوای این شهر اعلام شد این میزان هفت برابر استاندارد سازمان بهداشت جهانی است. اما این اتفاق به دیروز و ماه پیش و سال گذشته مربوط نمی‌شود. پایتخت چند سالی هست که محصور در هوایی آلوده است. در این میان، تجمع آلاینده‌​ها در هوای تهران و وقوع پدیده وارونگی هوا در روز یکشنبه هفته جاری هم باعث شد میدان دید در پایتخت به شدت کاهش یابد. از سوی دیگر، افزایش رطوبت هوا نیز در شرایطی که تهران در این روز پشت سرگذاشت، مؤثر بوده است و البته این شرایط همچنان نیز ادامه دارد.
بررسی میانگین تغییرات ساعتی غلظت ذرات معلق کمتر از 10 و 5/2میکرون اندازه‌‌گیری شده در ایستگاه‌‌های سنجش آلودگی هوای تهران در روزهای 14 تا 21 آذر نشان می‌‌دهد از ابتدای هفته تا اوایل روز سه‌‌شنبه کیفیت هوا باوجود تغییرات جزیی غلظت ذرات معلق در شرایط سالم باقی ماند و پس از آن به دلیل استقرار جو آرام در منطقه به شرایط ناسالم برای گروه‌‌های حساس رسیده است.
اما در این میان، یکسری اطلاعات درباره وضعیت غلظت آلاینده‌‌ها در هوای تهران هم منتشر شده که بر اساس داده ایستگاه‌‌های شرکت کنترل کیفیت هوا و اطلاعات هواشناسی اندازه‌گیری شده در ایستگاه مهرآباد از پایگاه اطلاعات دانشگاه وایومینگ است.
طبق این داده‌ها، اوایل هفته گذشته ورود سامانه بارشی از سمت مرزهای غربی به کشور و حرکت شرق سوی آن موجب شد دامنه‌های جنوبی البرز و از جمله استان تهران تحت‌تأثیر فعالیت آن قرار گیرد و شاهد کاهش محسوس دما به‌طور میانگین 8درجه سانتی‌‌گراد باشیم؛ مدیر واحد پایش و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوا در این‌باره می‌گوید: از ظهر یک‌شنبه افزایش شرایط ناپایدار جوی به همراه بالارفتن رطوبت نسبی، منجر به بارش برف و باران، وزش باد به نسبت شدید و به‌دنبال آن پراکندگی و شسته شدن آلاینده‌‌ها از جَو و بهبود کیفیت هوای پایتخت شد. به گفته مریم نادری، روند کاهشی دما که از یک‌‌شنبه شروع شده بود اوایل سه‌شنبه به اوج خود رسید و دمای هوای تهران زیر صفر درجه سانتی‌گراد قرار گرفت. در همین زمان به‌دلیل بارندگی و وجود مه، میدان دید افقی در برخی ساعات تا 300متر کاهش یافت.

 خروج سامانه بارشی؛ علت تجمع آلاینده‌ها
علت تجمع آلاینده‌ها نیز به گفته وی، این است که از سه‌‌شنبه با خروج سامانه بارشی از منطقه و نفوذ توده هوای سرد و خشک که تا آخر هفته پابرجا بود، جوی آرام و پایدار در تهران حاکم شد که سکون نسبی هوا و در نتیجه تجمع آلاینده‌‌ها را به دنبال داشت.
از سوی دیگر، تداوم پایداری جوی و وزش بادهای آرام، افزایش تدریجی غلظت ذرات معلق را به همراه داشت و تجمع آلاینده‌ها به کندی پیش رفت اما در نهایت با کاهش بیشتر دما از پنج‌شنبه و فراهم شدن شرایط پایداری مناسب برای وقوع پدیده وارونگی، شاهد افزایش غلظت آلاینده‌‌ها و غبار محلی در سطح شهر بودیم.
اما نکته قابل تامل در اظهارات بعدی مدیر واحد پایش و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوا، بیان شده است. نادری می‌گوید: بررسی‌​ها نشان می​‌دهد همزمانی با تعطیلات آخر هفته و کاهش تردد خودروها در بهبود کیفیت هوا مؤثر نبوده و شاخص کیفیت هوا در روز شنبه هفته جاری به شرایط ناسالم برای گروه​های حساس رسید. قابل توجه است که در روزهای پایانی هفته علاوه‌بر تجمع تدریجی آلاینده‌‌ها در هوا، به دلیل رطوبت نسبی بالای هوا، دید افقی در برخی ساعات تا حد 4کیلومتر کاهش یافت.
از سوی دیگر، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اعلام کرد: شاخص کیفیت هوای پایتخت دیروز، دوشنبه روی عدد 162 قرار گرفته، از این‌رو، هوا وارد وضعیت قرمز شده و تنفس در این هوا برای همه افراد جامعه ناسالم است.
به گفته وحید حسینی، از آنجایی که شاخص کیفیت هوا بالای 150 قرار گرفته، بنابراین هوا در وضعیت هشدار است، اما زمانی که می‌گوییم هوای تهران برای گروه‌های حساس ناسالم است به این معنا نیست که سایر افراد تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند. این مقام مسئول هم به نکته قابل تاملی اشاره می‌کند. اینکه کیفیت هوای تهران تقریبا در بیشتر روزهای سال و در فصل‌های سرد سال تقریبا در شرایط روز گذشته یعنی وضعیت هشدار است.
در این میان، معاون استاندار تهران نیز دیروز اگرچه از تعطیلی معادن تهران تا 2روز آینده خبر می‌دهد اما بیان می‌کند که مقدار آلایندگی هوای پایتخت هنوز به عدد۲۰۰ نرسیده است و این آلودگی هوا که مشاهده می‌کنید تلفیقی از ابر و ذرات معلق در هواست.
به گفته حسن کریمی، شرایط پایدار جوی فعلی پایتخت مربوط به گرد و غبار و آلاینده‌های بیرونی نیست و دیگر نمی‌توان آن را به گرد و غبار وارداتی و فرامرزی نسبت داد، هوایی که تهران نفس می‌کشد، تولید داخلی شهر تهران است و به طور عمده ناشی از تردد وسایل نقلیه فرسوده و کاربراتوری، موتورسیکلت‌های کاربراتوری و خودروهای دیزلی است که بدون فیلتر دوده در تهران تردد می‌کنند.

 مردم به آلودگی هوا عادت کرده‌اند
آلودگی‌ها در شرایطی به معضلی جدی برای تهرانی‌ها تبدیل شده است که بارش باران و برف شب گذشته در برخی مناطق شهر نیز نتوانسته گره از این مشکل باز کند. در میان همه صحبت‌های مسئولان مرتبط با وضعیت آب و هوا، وزیر بهداشت هم درباره وضعیت هوای پایتخت اظهار تاسف کرده است. به گفته سیدحسن قاضی‌زاده‌هاشمی، متاسفانه مردم به آلودگی هوا عادت کرده‌اند اما امیدوارم تمهیداتی پیش‌بینی شود تا زمینه آلودگی‌های هوا کاهش یابد.
در این میان، نکته مهمی که وجود دارد این است که وقتی هوا در وضعیت هشدار باشد یعنی سلامت مردم در خطر است، اما هر بار که هوای پایتخت به این شرایط می‌رسد؛ اظهاراتی از مقام‌های مختلف منتشر می‌شود که در آنها نشانی از همدلی برای رفع این معضل مهم نیست، به عنوان مثال روز گذشته با اعلام وضعیت قرمز هوای پایتخت، قاسم احمدی‌لاشکی، نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه سازمان محیط زیست مردم را تحت فشار قرار می‌دهد، اظهار می‌کند: حدود 32سال است که معادن شن و ماسه شمال بدون هیچ‌گونه مشکل زیست‌محیطی فعالیت می‌کند اما اکنون به علت فشارهای سازمان محیط زیست، سرمایه‌گذاران با مشکل مواجه شده‌اند. سازمان محیط زیست اگر نگران شرایط زیست‌محیطی کشور است به وضعیت آلودگی هوای تهران برسد و بلای جان مردم نشود.
شاید بهترین اظهارنظر را موید حسینی، نماینده مردم خوی بیان کرده که گفته است: اوضاع هوای تهران به شدت بد است و مردم انتظار دارند برای این وضعیت اقدامی شود نه اینکه مثل دولت قبل لجبازی شود.
در این شرایط تنها می‌توان به اظهارات کارشناسان سازمان هواشناسی امیدوار بود که اعلام کرده‌اند: پیش‌بینی می‌شود از امروز با بارش باران و برف به همراه وزش باد، شاهد کاهش آلودگی هوا در تهران و کلانشهرها باشیم.